პროლეტარიატის დიქტატურა — მარქისიტული ტერმინი, რომელიც აღნიშნავს გარდამავალ ფაზას კაპიტალიზმის კოლაფსსა და კომუნიზმის დამყარებას შორის, რომლის დროსაც პოლიტიკურ ძალაუფლებას ხელში იგდებს პროლეტარიატი. [1] კარლ მარქსი თვლიდა, რომ კლასობრივი ბრძოლის შედეგი იქნებოდა პროლეტარული რევოლუცია კაპიტალიზმის წინააღმდეგ და უკლასო საზოგადოების დამყარება. შუალედურ პერიოდში ძალაუფლებას ხელში ჩაიგდებს პროლეტარიატი, ხოლო მმართველობის ფორმა იქნება დიქტატურა. მარქსის თქმით, პროლეტარიატის დიქტატურა არის ჭეშმარიტი დემოკრატიის ერთადერთი სახე, რადგან ამ დროს ძალაუფლება გადადის მოსახლეობის უმრავლესობის ხელში, როდესაც კაპიტალისტური წყობისას ძალაუფლება უმცირესობის — ბურჟუაზიის ხელშია (რასაც მარქსი ბურჟუაზიის დიქტატურას უწოდებდა). მან ასევე ივარაუდა, რომ ეს პროცესები წარიმართება მხოლოდ მაშინ, როდესაც პროლეტარიატი მოსახლეობის უმრავლესობაში მოექცევა.
 კომუნიზმი  |
| ძირითადი ცნებები |
|
კოლექტივიზი • ანტიკაპიტალიზმი • ანტიიმპერიალიზმი • მუშათა თვითმმართველობა • პირდაპირი დემოკრატია • კლასობრივი ბრძოლა • მსოფლიო რევოლუცია • პროლეტარიატის დიქტატურა • გეგმიური ეკონომიკა • პროლეტარული ინტერნაციონალიზმი |
| ცნობილი მოღვაწეები |
|
ტომას მორი • ტომაზო კამპანელა • გრაკხ ბაბეფი• რობერტ ოუენი• ვილჰელმ ვაიტლინგი• ალექსანდრე გერცენი• კარლ მარქსი• ფრიდრიხ ენგელსი• ელიზე რეკლიუ• პეტრე კროპოტკინი• ერიკო მალატესტა• როზა ლუქსემბურგი• კლარა ცეტკინი• ვლადიმერ ლენინი• ალექსანდრ ბერკმანი• ემა გოლდმანი• ბარტოლომეო ვანცეტი• ლევ ტროცკი• ნესტორ მახნო• ალექსანდრა კოლონტაი• ანტონიო გრამში• იოსებ სტალინი• ბუენავენტურა დურუტი• ანტონ პანეკუკი• ხო ში მინი• მაო ძედუნი• იოსიპ ბროზ ტიტო• ალბერ კამიუ• ჰერბერტ მარკუზე• ჟან-პოლ სარტრი• ენვერ ხოჯა• სიმონ დე ბოვუარი• ჩე გევარა• პიერ პაოლო პაზოლინი• კიმ ირ სენი• კორნელიუს კასტორიადისი• გი დებორი• მიურეი ბუკჩინი• ფიდელ კასტრო• სუბკომანდანტე მარკოსი• |
| მოქმედი კომუნისტური პარტიები და მოძრაობები |
| მიმდინარეობები |
|
უტოპიური სოციალიზმი • მარქსიზმი • ევროკომუნიზმი • ანარქო-კომუნიზმი • ქრისტიანული • სამხედრო • პირველყოფილი • |
პრაქტიკაში პროლეტარიატის დიქტატურა პირველად დამყარდა რუსეთში 1917 წლის რევოლუციათა სერიის შემდეგ ხელისუფლებაში კომუნისტური პარტიის მოსვლის გზით. ეს პერიოდი რუსეთის ისტორიაში ცნობილია წითელი ტერორის სახელით.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
