From Wikipedia, the free encyclopedia
იუგოსლავიის სახალხო არმია შეიქმნა იუგოსლავიის კომუნისტური პარტიის მეთაურობით მეორე მსოფლიო ომის დროს 1941–1945 წლებში, როგორც ანტიფაშისტური წინააღმდეგობის შეიარაღებული ნაწილი.
ომის შემდეგ ეს ერთეულები რეგულარულ არმიად ჩამოყალიბდა და იდგა კომუნისტური იდეოლოგიაზე. (ასე მაგალითად 1990 წელს ოფიცერთა 96 % და იქ დაკავებულ სამოქალაქო მოსამსახურე პირთა დაახლოებით ნახევარი იუგოსლავიის კომუნისტთა კავშირის წევრი იყო.)
მიუხედავად იმისა, რომ ჯერ კიდევ დაარსებისას საბჭოთა მოდელის მიხედვით პოლიტკომისრები თანამდებობები 1953 წლისათვის გაუქმებული იყო, ინას პოლიტიკური საქმიანობა მაინც უჩვეულოდ ინტენსიური იყო.
ინა ჯერ კიდევ 1980–იან წლებში 240.000 ჯარისკაცისაგან შედგარ ლაშქარს წარმოადგენდა; ჯარი 190.000 კაცი, სამხედრო–საჰაერო ძალები 37.000, საზღვაო ძალები 13.000). ამას ემატებოდა 500.000 რეზერვისტები, დაახლ. 1 მილიონი "ტერიტორიული თავდაცვის" (ტერიტორიალნა ობრამბა – TO) წევრი და დაახლ. 2 მილიონი კაცი "სამოქალაქო თავდაცვაში". სამხედრო სავლდებულო სამსახურის ვადა 15 თვეს შეადგენდა.
1990–იანი წლების დასაწყისში ინა სიძლიერით მსოფლიოს მეოთხე არმიად ითვლებოდა.
სერბები და ხორვატები მიუხედავად იმისა, რომ ერთ ენაზე საუბრობენ, სხვადასხვა შრიფტს გამოიყენებენ. ამ მიზეზის გამო, სერბულ–ხორვატული ენის არმცოდნისათვის ყოველთვის არაა ადვილი გაერკვეს ამ ანბანებთან და ზოგჯერ ენებად წოდებულ, მაგრამ ფაქტობრივად ერთ ენასთან დაკავშირებულ პრობლემებში.
იუგოსლავიის სახალხო არმიის შემოკლებული სახელია ინა. ეს აბრევიატურა ე.წ. ლატინიცაზე გამოისახება როგორც JNA, ხოლო კირილიცაზე კი JНA, შესაბამისად სერბულ–ხორვატულის ლათინურ ვარიანტზე Jugoslovenska Narodna Armija, ამავე (სერბულ–ხორვატული) ენის კირილურ ვარიანტზე კი Југословенска Народна Армија, ხორვატთა შორის დამკვიდრებული იყო და არის ირონიული შეფერილობის ხალხური ფორმა "იუგოვოისკა" (Jugovojska).
სლოვენურად იუგოსლავიის სახალხო არმიის შემოკლებული სახელია Jugoslovanska ljudska armada.
იუგოსლავიის სახალხო არმიას 1951 წლამდე იუგოსლავიის არმია ერქვა.
ინას სტრუქტურა იუგოსლავიის სოციალისტური ფედერაციული რესპუბლიკის დაშლის პროცესის დაწყებისთანავე 1991, 1992 და 1993 წლებში მნიშვნელოვნად შეიცვალა. ინა უკანასკნელი სტრუქტურული ცვლილებების მიხედვით შეიცვალა და სამ სამხედრო ოლქად, ანუ ნუმერაციით I, III და V არმიებად და ერთ საზღვაო–სამხედრო ოლქად დაიყო. საჰაერო ძალებს ჰქონდა საკუთარი მთავარი შტაბი და საკომანდო (სამეთაურო) სტრუქტურა. ყოველი სამხედრო ოლქი პასუხისმგებელი იყო იმ გეოგრაფიულ რეგიონზე, სადაც თვითონ იყო განლაგებული.
იუგოსლავიის სოციალისტური ფედერაციული რესპუბლიკისდროინდელი ინას სტრუქტურა:
ბელგრადი დაიყოფოდა შემდეგ კორპუსებად.
სკოპიე დაიყოფოდა შემდეგ კორპუსებად.
ზაგრები დაიყოფოდა შემდეგ კორპუსებად.
სამხედრო–საზღვაო ძალების მთავარი შტაბი მდებარეობდა სპლიტში.
სამხედრო–საჰაერო ძალების მთავარი შტაბი მდებარეობდა ზემუნში.
2002 წლის 1 მარტს ინაში მოხდა სტრუქტურული ცვლილებები. მანამდელი სამხედრო ოლქების, ანუ არმიების ნაცვლად ამჯერად 9 კორპუსი შედგა. მესამე საგანგებო დივიზიონი (სერბულ–ხორვატ. Treći odred za specijalne namene), ე.წ. კოსოვო–მეტოჰიის დივიზიონი არ დაუშლიათ, არამედ ხელახლა მოახდინეს მისი ორგანიზება და სხვაგან იქნა გადატანილი.
უკანასკნელად ჩატარებული აღრიცხვის შედეგად (1991 წელს, ხორვატიის ომის დამდეგს) ინას სტატისტიკა ასეთი იყო:
ლაშქარი
500 ჯავშანტრანსპორტიორი და მათ შორის ამერიკული M 47 (Patton) პატონი)
იუგოსლავიის სამხედრო–საჰაერო ძალები;
(მონაცემები გაკეთებულია 1998 წელს)
იუგოსლავიის საზღვაო ძალები;
იუგოსლავიის სამხედრო–საზღვაო ძალებს შეიარაღებაში ჰქონდა შემდეგი იღჭურვილობა:
იუგოსლავიის შეიარაღების მრეწველობა მოიცავდა 56 ფაბრიკა–ქარხანას დაკავებული ჰყავდა 8.000 მეცნიერი და 72.000 მუშა. დანარჩენი 100.000 მუშა კი დასაქმებული იყო მიმწოდებელ ფირმებში. პროდუქციის დაახლ. 60 % მოდიოდა ბოსნიასა და ჰერცეგოვინაზე
|
|
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.