ქეი-ხოსროვ II

გიიას ად-დინ ქეი-ხოსროვ II (სპარს. غياث الدين كيخسرو بن كيقباد) — ალაედინ ქეიყუბადის შვილი, რუმის სულთანი 1237–1246 წლებში, გარდაცვალებამდე^[1].

ქეი-ხოსროვ II
غياث الدين كيخسرو بن كيقباد‎‎
ქეი-ხოსროვ II-ის დირჰამის მონეტა, სივასი, 1240/1241
რუმის სულთანი
მმართ. დასაწყისი:	1237
მმართ. დასასრული:	1246
წინამორბედი:	ქეიყუბად I
მემკვიდრე:	ქეი-ქავუს II
პირადი ცხოვრება
დაბ. თარიღი:	—?
გარდ. თარიღი:	1246
გარდ. ადგილი:	ანთალია
მეუღლე:	გურჯი-ხათუნი
შვილები:	ქეი-ქავუს II; ქილიჩ-არსლან IV; ქეი-ყუბად II
სრული სახელი:	გიას ედ-დინ ქეიხოსროვ ბინ ქეიყუბადი
დინასტია:	სელჩუკიდები
მამა:	ალაედინ ქეიყუბადი
რელიგია:	სუნიზმი
ქეი-ხოსროვ II ვიკისაწყობში

1226 წელს, ქეიყუბადმა ახლად ანექსირებული ერზინჯანი ქეი-ხოსროვ II-ს გადასცა. 1236-1237 წლებში, მონღოლებმა ქართველთა დახმარებით გაანადგურეს ანატოლიის ტერიტორიის ნაწილი, სივასიდან მალათიამდე. მას შემდეგ, რაც მონღოლთა ჯარი გაუჩინარდა, ქეიყუბადი საქართველოში გადავიდა, ამის მიზეზი კი მონღოლთა ქართველი მოკავშირეების დასჯა იყო. თურქთა არმიის საქართველოში შესვლის შემდეგ, რუსუდან დედოფალმა ქეი-ხოსროვ II-ს მშვიდობის სანაცვლოდ საკუთარი შვილზე — თამარზე (გურჯი-ხათუნი) დაქორწინება შესთავაზა. ქორწინება 1240 წელს შედგა.

1237 წელს, ალაედინ ქეიყუბადის გარდაცვალების შემდეგ, ქეი-ხოსროვ II-მ, ანატოლიის ამირების მხარდაჭერით თავი რუმის სულთნად გამოაცხადა. 1241 წელს, მან დიარბაქირი დაიპყრო.

ქოსე-დაღის ბრძოლა

1243 წლის ზამთარში, მონღოლებმა ერზურუმს შეუტიეს, ქალაქი ალყის გარეშე დაეცა. ამის შემდეგ, ისინი გაზაფხულზე რუმის სასულთნოს დაპყრობისთვის ემზადებოდნენ. მტერთან შესაბრძოლებლად, ქეი-ხოსროვ II-მ მოკავშირეებისგან და ვასალებისგან ჯარი შეკრიბა. მისი არმია სივასში შეიკრიბა. 1243 წლის 26 ივნისს, ისინი მონღოლებს ქოსე-დაღის უღელტეხილზე შეხვდნენ. მონღოლთა არმიამ სელჩუკებს დაანახა, რომ თითქოს ისინი უკან იხევდნენ, მაგრამ ამ დროს, მათ ალყაში მოაქციეს სელჩუკთა არმია. ქოსე-დაღის ბრძოლაში სელჩუკები სასტიკად დამარცხდნენ. დამარცხებულმა ქეი-ხოსროვ II-მ ზავი ითხოვა. რუმის სასულთნო მონღოლების მოხარკედ იქცა. ამასთანავე, სულთანმა სივასი, ერზინჯანი და კაისერი დაკარგა.

მონეტები

აღსანიშნავია, ქეი-ხოსროვ II-ის დირჰამის მონეტა, რომელზეც მზე და ლომია გამოსახული^[2]. ამ გამოსახულებებს რამდენიმე ახსნა აქვს. ერთნი ვარაუდობენ, რომ ეს გამოსახულებები ლომის თანავარსკვლავედს, ქეი-ხოსროვის მეუღლის, თამარის ზოდიაქოს ნიშანს აღნიშნავენ, ხოლო მეორენი მიიჩნევენ, რომ ლომის სიმბოლო სულთანს აღნიშნავს, ხოლო მზე — თამარს^[3].

ლიტერატურა

• Райс Т., Сельджуки. Кочевники — завоеватели Малой Азии, ISBN 5-9524-0949-0.
• Рыжов К. В., Сельджуки // Все монархи мира. Мусульманский Восток VII-XV вв, 2004. — გვ. 544.
• Anooshahr A., The Ghazi Sultans and the Frontiers of Islam, 2009, ISBN 0415463602.
• The Cambridge History of Islam, 1977, ISBN 0521291356.

რესურსები ინტერნეტში

• Dr. Antony Eastmond, Courtauld Institute of Art. Intermarriage and its impact on art in Anatolia in the 13th century. International Sevgi Gönül Byzantine Studies Symposium, İstanbul, 25–28 June 2007. დაარქივებულია Abstract: ორიგინალიდან — 31 ივლისი 2009.

სქოლიო

1. Cahen, p. 748
2. Stephen Album (1998). A Checklist of Islamic Coins, 2nd Edition, p. 62.
3. Prof. Dr. Mehmet Eti. What is behind the sun and lion figure?. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2012-08-28.

წინამორბედი: ქეი-ყუბად I	რუმის სულთანი 1237–1246	შემდეგი: ქეი-ქავუს II