რობერტ რეკორდი

რობერტ რეკორდი (ინგლ. Robert Recorde დ. დაახ. 1512 — გ. 1558) — უელსელი მათემატიკოსი და ექიმი. მან გამოიგონა ტოლობის ნიშანი (=) და ასევე წარუდგინა საზოგადოებას უკვე არსებული პლიუს ნიშანი (+) 1557 წელს.^[13]

რობერტ რეკორდი
დაბ. თარიღი	1510[1] [2] [3] [4] [5] [6] [7]
დაბ. ადგილი	ტენბი, უელსი[8]
გარდ. თარიღი	1558[9] [1] [5] [10]
გარდ. ადგილი	ლონდონი[1] [5] [7]
დასაფლავებულია	St Mary's Church[11]
მოქალაქეობა	უელსი[12]
საქმიანობა	მათემატიკოსი, ექიმი და ფილოსოფოსი
მუშაობის ადგილი	All Souls College[1] , სავარ. კემბრიჯის უნივერსიტეტი[1] და Royal Mint[1]
ალმა-მატერი	კემბრიჯის უნივერსიტეტი[1] და ოქსფორდის უნივერსიტეტი[1]
რობერტ რეკორდი ვიკისაწყობში

ბიოგრაფია

რეკორდი დაიბადა ტენბის პატივსაცემ ოჯახში 1512 წელს.^[13] დაახლოებით 1525 წელს იგი მოეწყო ოქსფორდის უნივერსიტეტში. მედიცინის პროფესიად არჩევის შემდეგ მან კემბრიჯის უნივერსიტეტში ჩააბარა, სადაც მეცნიერებათა დოქტორის ხარისხი მიიღო 1545 წელს. შემდეგ რეკორდი დაუბრუნდა ოქსფორდს, სადაც საჯარო ლექციებს ატარებდა მათემატიკაში, როგორც ამას კემბრიჯში წასვლამდე აკეთებდა. ცოტა ხნის შემდეგ იგი გადავიდა ლონდონში, სადაც იგი მართავდა ინგლისის სამეფო ზარაფხანასა და ირლანდიის ანალოგიურ განყოფილებას.^[14]

რობერტ რეკორდი იყო ასევე მეფე ედუარდ VI-სა და დედოფალ მერი I-ის პირადი ექიმი, რომელთაც ეძღვნება მისი ზოგიერთი წიგნი.

საბოლოოდ რეკორდი პოლიტიკური ოპონენტების ცილისწამების მსხვერპლი გახდა: მას უჩივლეს, გაასამართლეს, დააპატიმრეს ვალების გამო და „კინგს ბიჩის“ ციხეში ჩასვეს, სადაც იგი 1558 წლის ივნისის შუა რიცხვებში გარდაიცვალა.^[15]

შრომები

ტოლობის ნიშნის პირველი გამოყენება (14x+15=71).

ტოლობის ნიშნის წარდგენა რეკორდის მიერ.

• The Grounde of Artes, teachings the Worke and Practise, of Arithmeticke, both in whole numbers and fractions (დაახ. 1540) — პირველი ინგლისური გამოცემა ალგებრაში.^[13]
• The Pathway to Knowledge, containing the First Principles of Geometry … bothe for the use of Instrumentes Geometricall and Astronomicall, and also for Projection of Plattes (ლონდონი, 1551)
• The Castle of Knowledge, containing the Explication of the Sphere both Celestiall and Materiall, etc. (ლონდონი, 1556)
• The Whetstone of Witte, whiche is the seconde parte of Arithmeteke: containing the extraction of rootes; the cossike practise, with the rule of equation; and the workes of Surde Nombers (ლონდონი, 1557). ამ წიგნში რეკორდმა საზოგადოებას გააცნო ტოლობის ნიშანი. სწორედ ამ წიგნის გამოცემის გამო ითვლება რეკორდი ინგლისში ალგებრის შემომტანად.^[16]
• The Urinal of Physic (1548) — წიგნი მედიცინაზე, მრავალჯერ გამოცემული.^[17]

ნაკლებად ცნობილი გამოცემები:

• Cosmographiae isagoge
• De Arte faciendi Horologium
• De Usu Globorum et de Statu temporum

იხილეთ აგრეთვე

• ტოლობის ნიშანი
• ტოლობა
• განტოლება
• en:Zenzizenzizenzic — რეკორდის მიერ მოგონილი სიტყვა რიცხვის მერვე ხარისხის აღანიშნავად მათემატიკაში.

ლიტერატურა

• Robert Recorde. — ენციკლოპედია ბრიტანიკა. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 23.01.2013.(ინგლისური)
• В. В. Бобынин. Рекорд, Роберт — ბროკჰაუზისა და ეფრონის ენციკლოპედიური ლექსიკონი

რესურსები ინტერნეტში

• რობერტ რეკორდი დაარქივებული 2006-06-02 საიტზე Wayback Machine. და სხვა უელსელი მათემატიკოსები
• 100 უელსელი გმირი - რობერტ რეკორდი დაარქივებული 2004-04-18 საიტზე Wayback Machine.
• ურთიერთდამოკიდებულების სიმბოლოების ადრეული გამოყენება
• ადრეული ცნობილი სიტყვების გამოყენება მათემატიკიდან, რომელიც შეიცავს რეკორდის არაერთ ფრაზას.
• რეკორდი (რობერტი) დაარქივებული 2007-09-27 საიტზე Wayback Machine. ჩარლზ ჰატონის „მათემატიკურ და ფილოსოფიურ ლექსიკონში“.
• რობერტ რეკორდის ცხოვრება და ნაშრომები საიტზე h2g2

სქოლიო

1. MacTutor History of Mathematics archive — 1994.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q547473'></a>
2. Store norske leksikon — 1978. — ISSN 2464-1480

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q746368'></a>
3. National Library of Portugal — 1796.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q245966'></a>
4. Sapere.it — De Agostini Editore, 2001.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q63346450'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q2521786'></a>
5. Complete Dictionary of Scientific Biography — დეტროიტი: Charles Scribner's Sons, 2008. — ISBN 978-0-684-31559-1

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q12439'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q28970153'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q845617'></a>
6. Bell A. Encyclopædia Britannica — Encyclopædia Britannica, Inc., 1768.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q455'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q2846567'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q2743906'></a>
7. The Galileo Project

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q103434068'></a>
8. Dictionary of Welsh Biography, Y Bywgraffiadur Cymreig — 1997. — 319 p. — ISBN 978-0-900439-86-5

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q5273977'></a>
9. Berry A. A Short History of Astronomy — London: John Murray, 1898.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q19939115'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q84'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q19025604'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q1232629'></a>
10. Oxford Dictionary of National Biography / C. Matthew — Oxford: OUP, 2004.

    <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q17565097'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q5145336'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q34217'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q217595'></a>
11. Find a Grave — 1996.

    <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q63056'></a>
12. http://www.bbc.co.uk/blogs/wales/authors/BBC_Wales_History/page/8
13. Johnston, Stephen. (2004)Recorde, Robert (c.1512–1558). Oxford Dictionary of National Biography. Oxford University Press. ციტირების თარიღი: 26.01.2012. (აუცილებელია გამოწერა ან გაერთიანებული სამეფოს საჯარო ბიბლიოთეკის წევრობა დაარქივებული 2016-03-09 საიტზე Wayback Machine. )
14. Newman, James R. (1956). The World Of Mathematics.
15. Gribbin, John (2003). Science. A History (1543-2001). London: Penguin Books, გვ. 648. ISBN 978-0-140-29741-6.
16. Jourdain, Philip E. B. (1913). The Nature Of Mathematics.
17. The Urinal of Physick, by Robert Recorde, 1548