კასტილიონეს ბრძოლა (1706)

კასტილიონეს ბრძოლა (1706) — ბრძოლა გაიმართა კასტილიონესთან ახლოს, ლომბარდიაში, იტალიაში 1706 წლის 8 სექტემბერს ესპანეთის მემკვიდრეობისათვის ომის დროს. საფრანგეთის 12 000-იანი არმია თავს დაესხა ჰესენ-კასელთა 10 000-იან არმიას, რომელმაც ალყაში მოაქცია ქალაქი და აიძულა ისინი უკან დაეხიათ. ფრანგებმა მათ დიდი ზიანი მიაყენეს.

კასტილიონეს ბრძოლა (1706)
ესპანური მემკვიდრეობისათვის ომის ნაწილი ნაწილი
კასტილიონეს ხედი
თარიღი	8 სექტემბერი, 1706
მდებარეობა	კასტილიონე
შედეგი	ფრანგების გამარჯვება
მხარეები
საფრანგეთის სამეფო ჰესენ-კასელი
მეთაურები
ჟაკ ელეონორ რუქსელ დე გრანსი ფრედრიკ I
ძალები
12,000 8,000 - 10,000
დანაკარგები
1,000 დაღუპული და დაჭრილი 1,500 დაღუპული და დაჭრილი 2,500 ტყვედ ჩავარდნილი

თუმცა, ბრძოლამ გავლენა არ მოახდინა საერთო სტრატეგიულ პოზიციაზე, რადგან იმპერიის სხვა გამარჯვებები ნიშნავდა იმას, რომ 1706 წლის ბოლოს საფრანგეთის ჯარები ლომბარდიაში იზოლირებულნი იყვნენ და მათი დანებება მხოლოდ დროის საკითხი იყო. ამან გამოიწვია მილანის კონვენცია 1707 წლის მარტში, რომელმაც მათ საშუალება მისცა თავისუფლად გაეყვანათ ჯარები, იმ პირობით თუ ყველა დანარჩენ გარნიზონს დატოვებდნენ, ამან ფაქტობრივად დაასრულა ომი იტალიის ჩრდილოეთ ნაწილში.

წინა მოვლენები

1705 წლის ბოლოსთვის საფრანგეთი და მისი მოკავშირეები აკონტროლებდნენ ჩრდილოეთ იტალიის უმეტეს ნაწილს, ასევე ვილფრანშის სავოიარულ ტერიტორიებს და სავოიის საგრაფოს, დღევანდელი საფრანგეთის ნაწილი. საიმპერატორო არმია იტალიაში ყოფნისას საკმაოდ გაძლიერდა, ინგლისმა და ჰოლანდიის რესპუბლიკამ გაგზავნეს 20000 კაციანი დამხმარე არმია, რომელიც მოიცავდა დამატებით 10000 ჯარს ჰესენ-კასელიდან, ასევე შესთავაზეს პრუსიასთან არსებული შეთანხმების განახლება.^[1]

1706 წლის საფრანგეთის მთავარი მიზანი იყო სავოიარის დედაქალაქის, ტურინის დაკავება. ლომბარდიაში იმპერიული ძალების ჩარევის თავიდან ასაცილებლად, ვანდომმა 19 აპრილს შეუტია კალცინატოს და დახია მისი ჯარი ტრენტოს პროვინციაში.12 მაისს, მისმა მოადგილემ დე ლა ფეილიამ 48000 კაციანი არმიით მიაღწია ტურინამდე და დაასრულა ქალაქის ბლოკადა 19 ივნისს.^[2]პრინცი ევგენი სავოიელი დაბრუნდა ვენიდან და დარჩენილი ჯარები ვერონის პროვინციაში წაიყვანა გერმანიის კონტიგენტების ლოდინში. ივლისის დასაწყისში, ვერონას ირგვლივ 30 000 ჯარისკაცი იმყოფებოდა 40 000 ფრანგის პირისპირ, მდინარე მინჩოსა და ადიჯეს შორის.^[3]

საფრანგეთის პოზიცია ძალიან მდგრადი ჩანდა, მაგრამ მაისში რამილისის ბრძოლაში დამარცხება ნიშნავდა იმას რომ, ვენდომი და ყველა ხელმისაწვდომი ჯარისკაცი საფრანგეთის ჩრდილოეთ ნაწილში გაიგზავნებოდნენ. ტურინის ალყა გაგრძელდა და მიუხედავად იმისა, რომ ჰესენ-კასელები ჯერ კიდევ არ იყვნენ ჩასული, ივლისის შუა რიცხვებისთვის პრინცი ევგენი ვეღარ შეძლებდა შეტევის გადადებას. ახალი ფრანგი სარდალი იტალიაში, ლუი XIV-ის ძმისშვილი, ფილიპ II, ორლეანის ჰერცოგი გაჰყვა მას, ხოლო ალპური უღელტეხილების დასაცავად, მან დატოვა ჟაკ ელეონორ რუქსელ დე გრანსი და 23000 კაცი.^[1]

ბრძოლა

ჰესენ-კასელებმა საბოლოოდ გადალახეს ალპები ივლისში, ფრედერიკ I-ის მეთაურობით, მოგვიანებით ბევრად უფრო ნიჭიერი კარლ XII გახდა შვედეთის მეფე. იმის გამო რომ იგი ძალიან გვიან ჩავიდა ტურინში, მის მეომრებს დაევალათ თავიდან აერიდებინათ მედავისთვის ის საფრთხე, რომელიც მას რესურსის გადატანის დროს შეხვდებოდა გზაში. 19 აგვისტოს ფრედერიკმა 2000 კაცი გაგზავნა გენერალ-მაიორ ვეტცელის მეთაურობით გოიტოში, პატარა ქალაქში, ფრანგულმა გარნიზონმა კი ქალაქის ევაკუაცია მოახდინა. კასტილიონეს მტკიცედ იცავდნენ და ისინი არკოდან მძიმე არტილერიის ჩამოსვლას ელოდებოდნენ. ფრედერიკმა დატოვა 1500 კაცი ქალაქგარეთ, დანარჩენები კი მედოლის მახლობლად იყვნენ განლაგებული, რაც მას საშუალებას აძლევდა თვალყური ედევნებინა მედავის მთავარ ძალებზე, კრემონაში და გოიტოში.^[4]

გოიტოდან ჯარის გაყვანა იყო მედავის გეგმის ნაწილი, მას სურდა შეეკრიბა ჯარი სხვადასხვა გარნიზონებიდან წამოყვანილი მეომრებით, ისე რომ ამის შესახებ მოწინააღმდეგეს ვერაფერი გაეგო. ამ გეგმის შედეგად მან შეკრიბა 8000 ქვეითი და 4000 მხედარი, რომლებმაც გადალახეს მდინარე ოლო და შეუტიეს მოწინააღმდეგის ჯარს 8 სექტემბერს, შუადღისას. მისი კორპუსის გაყოფის გამო, ფრედრიკი რიცხობრივ უმცირესობაში იყო. პირველი თავდასხმები მოიგერიეს, მაგრამ კავალერიამ, რომელსაც ხელმძღვანელობდა ირლანდიელი დევნილი არტურ დილონი, შეუტია მარცხენა ფლანგს მაშინ როდესაც ისინი პოზიციას იცვლიდნენ და მთლიანად გაანადგურა. შემდეგ მედავი თავს დაესხა კასტილიონეს გარეთ მყოფებს, რომელთაგანაც ბევრი დანებდა. საფრანგეთის მსხვერპლი შეადგენდა, 1000 მოკლულს და დაჭრილს, ჰესიანების დანაკარგი კი დაახლოებით 1500 მოკლულს და დაჭრილს, ამასთანავე 2500 ტყვედ ჩავარდნილს შეადგენდა.^[5]

დარჩენილი ნაწილი ვალეჯოს დაესხა თავს. მარლბოროს ჰერცოგისთვის მიწერილ წერილში, რომელიც 11 სექტემბრით თარიღდება, ფრედერიკმა განაცხადა, რომ მისი ძალები დასუსტებული იყო ავადმყოფობის გამო, მაგრამ მიუხედავად იმისა, რომ მათ თავდაპირველად ფრანგები უკან დახკეს, არტილერიის ნაკლებობამ აიძულა ისინი, რომ თავადაც უკან დაეხიათ. 29 სექტემბრით დათარიღებული მარლბოროს პასუხი მაამებლობის შედევრია.^[6]

ლიტერატურა

• Bancks, John (1745) The history of Francis-Eugene Prince of Savoy, 2010, Gale ECCO. ISBN 1170621236.
• Blackley, William (1845) The Diplomatic Correspondence of the Right Hon. Richard Hill ...: Envoy Extraordinary from the Court of St. James to the Duke of Savoy ... from July 1703, to May 1706, 2010, Nabu Press. ISBN 1145943462.
• Churchill, John, Duke of Marlborough (1845) The Letters and Dispatches of John Churchill, First Duke of Marlborough, From 1702-1712; Volume 3, 2018, Sagwan Press. ISBN 1376535238.
• (1995) The Treaties of the War of the Spanish Succession: An Historical and Critical Dictionary. Greenwood. ISBN 978-0313278846.
• Ingrao, Charles W (2010) The Habsburg Monarchy, 1618-1815. Cambridge University Press. ISBN 978-0521785051.
• Lynn, John (1999) The Wars of Louis XIV 1667-1714. Longman. ISBN 0582056292.
• Quincy, Charles Sevin (1726) Histoire Militaire Du Règne De Louis-le-grand, Roi De France, 2010, Nabu Press. ISBN 1173835547.
• Symcox, Geoffrey (1983) Victor Amadeus II: Absolutism in the Savoyard State, 1675-1730. University of California Press. ISBN 0520049748.
• Wilson, Peter (1998) German Armies: War and German Society, 1648-1806. Routledge. ISBN 1857281063.

რესურსები ინტერნეტში

• Heritage History, The Spanish Succession
• Battaglia di Castiglione (1706)

სქოლიო

1. Wilson 1998, p. 121.
2. Symcox 1983, p. 150.
3. Lynn 1999, p. 309.
4. Bancks 1745, p. 215.
5. Quincy 1726, pp. 181–183.
6. Churchill 1845, p. 154.