ევრიპტერიდები, გოლიათი ფაროსნები (Eurypterida, Giganthostraca) (ევრი..., ბერძნ. pteros „ფრთა“ და eidos „სახეობა“), ნამარხი კიბომორიელები. ცნობილია ყველა მატერიკაზე პალეოზოური ერიდან. ევრიპტერიდების თითისტარისებრი სხეული შედგებოდა თავმკერდის, მუცლისა და კუდის ანუ ტელსონისაგან.თავმკერდის დორსალურ მხარეზე 2 დიდი რთული თვალი და 2 პატარა თვალი (ocelli) ჰქონდათ, ქვედა მხარეზე კი 6 წყვილი კიდური, რომელთაგან პირველი წყვილი — ქელიცერებად, მომდევნო ოთხი — სასიარულოდ. მეექვსე კი საცურაოდ იყო გარდაქმნილი. ევრიპტერიდები ბინადრობდნენ მტკნარ და მომლაშო წყლებში. ევრიპტერიდების 200-მდე სახეობა 8 ოჯახშია გაერთიანებული.
სწრაფი ფაქტები ევრიპტერიდები, მეცნიერული კლასიფიკაცია ...
დახურვა
ევრიპტერიდები, ანუ ზღვის მორიელები ფეხსახსრიანების ნამარხი ჯგუფია, რომლებიც ობობასნაირებს ენათესავებოდნენ. ისინი ერთიანდებიან კლასში Eurypterida. ევრიპტერიდები იკვებებოდნენ უძველესი თევზებით. ზომები განსხვავებული იყო. განსაკუთრებით დიდი ზომის (250 სმ-მდე) ფორმები ცხოვრობდნენ დევონსა და სილურში, კარბონულისა და პერმულის ევრიპტერიდები კი შედარებით პატარები (10-30 სმ) იყვნენ. ისეთი დიდი სახეობა, როგორიცაა Jaekelopterus rhenaniae სიგრძით 2 მეტრზე მეტს აღწევდა მაშინ, როდესაც უმრავლესობა სახეობებისა 20 სანტიმეტრამდე იზრდებოდა. ევრიპტერიდები წარმოადგენდნენ საშინელ მტაცებელ არსებებს, რომლებიც ცხოვრობდნენ ორდოვიკულიდან-პერმულ პერიოდამდე, მიახლოებით 460-248 მილიონი წლის წინ. ბინადრობდნენ წყალმარჩხ ადგილებში. მიუხედავად იმისა, რომ მათ მოიხსენიებენ ზღვის მორიელებად, ისინი არ წარმოადგენდნენ ნამდვილ მორიელებს. ევრიპტერიდების მხოლოდ უძველესი სახეობები ბინადრობდნენ ზღვებში, თანდათანობით კი გადავიდნენ მომლაშო და მტკნარ წყლებში. სავარაუდოდ, ზღვებიდან მტკნარ წყლებში გადასვლა ევრიპტერიდებისა პენსილვანიურ ეპოქაში მოხდა.
Eurypterus ევრიპტერიდების რიგის ყველაზე ცნობილი გვარია. დღეისათვის ნაპოვნია 18 ნაშთი. გვარი 1825 წელს შექმნა ზოოლოგმა ჯეიმზ ელსვორტ დეკაიმ. იგი მიხვდა, რომ დოქტორ მიტჩელის მიერ აღმოჩენილი ევრიპტერიდების პირველი ნაშთი ფეხსახსრიანებს ემსგავსებოდა. 1984 წელს, ნიუ იორკის ნამარხების შტატს Eurypterus remipes ეწოდა.
მეტი ინფორმაცია ◄ მლნ. წლის წინ ...
დახურვა