ორდოვიციული სისტემა (პერიოდი) — პალეოზოური ჯგუფის რიგით მეორე სისტემა (გეოლოგიური წელთაღრიცხვის პალეოზოური ერის მეორე პერიოდი). მოსდევს კამბრიულ სისტემას (პერიოდს) და წინ უსწრებს სილურულ სისტემას (პერიოდს). აბსოლუტური გეოქრონოლოგიით ორდოვიციული პერიოდი დაიწყო 500 მლნ. წლის წინათ და გრძელდებოდა 60 მლნ. წელიწადს. ორდოვიციული სისტემა (პერიოდი) დამოუკიდებელ სისტემად (პერიოდად) გამოყვეს 1960 წელს საერთაშორისო გეოლოგიური კონგრესის XXI სესიაზე, მანამდე შედიოდა სილურულ სისტემაში (პერიოდში) როგორც ქვედა სექცია (ეპოქა).
| სისტემა, პერიოდი |
სექცია, ეპოქა |
სართული, საუკუნე |
საუკუნე (Ma) | |
|---|---|---|---|---|
| მომდევნო | მომდევნო | მომდევნო | უფრო ახალგაზრდა | |
| ორდოვიციული სისტემა | ზედა ორდოვიციული | Hirnantium | 443,7–445,6 | |
| Katium | 445,6–455,8 | |||
| Sandbium | 455,8–460,9 | |||
| შუა ორდოვიციული | Darriwilium | 460,9–468,1 | ||
| Dapingium | 468,1–471,8 | |||
| ქვედა ორდოვიციული | Floium | 471,8–478,6 | ||
| ტრემადოკული | 478,6–488,3 | |||
| წინა | წინა | წინა | უფრო ძველი | |
| პალეოგენური სისტემის სტრატიგრაფიული დანაწილების სქემა, სტრატიგრაფიის საერთაშორისო კომისიის მიხედვით[1] | ||||
ორდოვიციული სისტემის (პერიოდის) საზღვრები, სექციები (ეპოქები) და სართულები (საუკუნეები) საყოველთაოდ არ არის მიღებული. ყველაზე მეტად გავრცელებულია მისი დანაწილება სამ სექციად (ეპოქად) და ექვს სართულად (საუკუნედ). ორდოვიციული სისტემის ნალექები მონაწილეობს თითქმის ყველა ბაქნის დანალექი საფრის აგებულებაში (ბაქნებზე ზღვის მაქსიმალური ტრანსგრესია შუა ორდოვიციულ ეპოქაზე მოდის) და ფართოდაა გავრცელებული ნაოჭა სისტემებში, სადაც ტერიგენულ და კარბონატულ ნალექებთან ერთად ვხვდებით ლავებისა და ტუფეების სახით. ორდოვიციული სისტემის ბოლოს აღინიშნება კალედონიური დანაოჭების ტაკონური ოროფაზისი.
ორდოვიციული სისტემის ორგანული სამყარო მეტად მრავალფეროვანია. ზღვებში გვხვდება უხერხემლოთა თითქმის ყველა კლასის წარმომადგენელი, უპირველეს ყოვლისა კი ორდოვიციული სისტემა გრაპტოლითების აყვავების ხანაა. წყალმცენარეთაგან აღსანიშნავია ლურჯ-მწვანე, მწვანე და წითელი წყალმცენარეები. ორდოვიციული სისტემაში გამოიყოფა ორი მკვეთრად გამოხატული პალეოზოოლოგიური სარტყელი - იმდროინდელი ეკვატორისპირა (ჩრდილოეთი ამერიკა, გრენლანდია, შოტლანდია, სკანდინავია, ბალტიისპირეთი, ციმბირი, ურალი) და პოლარეთისპირა (სამხრეთი ევროპა, აფრიკა, აზიის სამხრეთი, ავსტრალია და სამხრეთი ამერიკა). ზოგან ამ სარტყლის ფარგლებში შეიმჩნევა გამყინვარების ნიშნები.
ორდოვიციული სისტემის სტრატიგრაფიული დანაწილების სქემა
ლიტერატურა
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
