Kabupatèn Purwareja

Kabupatèn Purwareja (hanacaraka:ꦥꦸꦂꦮꦉꦗ) iku sawijiné kabupatèn ing Jawa Tengah, pernahé ing sisih kulon DIY, kutha Purwareja iku kutha krajan kabupatèné, kutha-kutha liyané:, lan liya-liyané. Jembar wewengkon kabupatèn iki ± 1.034 km² utawa hèktar.

Purwareja
Kabupatèn
Lambang
Sesanti: Purworejo Berirama (bersih, indah, aman, dan makmur)
Koordhinat: 7.6964509°S 109.9989416°E / -7.6964509; 109.9989416
Nagara	Indonésia
Provinsi	Jawa Tengah
Kutha krajan	Purwareja
Kacamatan[1]	Pratélan Grabag Ngombol Purwadadi Bagelèn Kaligesing Purwareja Banyuurip Bayan Kuthaarja Butuh Pituruh Kemiri Bruna Gebang Loano Bener
Pamaréntahan
• Bupati	Agus Bastian, S.E., M.M.[2]
Laladan
• Gunggung	1,034,81.752 km2 (399,54.528 sq mi)
Cacah warga (Sènsus 2003)
• Gunggung	709,000
• Pepadhet	690/km2 (1,800/sq mi)
Zona wektu	WIK (UTC+7)
Situs wèb	www.purworejokab.go.id (ing basa Indonésia)

Kabupatèn Purwareja wewatesan:

ing sisih lor karo:	Kabupatèn Magelang
ing sisih kidul karo:	Samodra Hindhia
ing sisih kulon karo:	Kabupatèn Kebumèn lan Kabupatèn Wanasaba
ing sisih wétan karo:	Daerah Istimewa Yogyakarta

Sajarah

Kabupatèn Purwareja duwé sajarah sing tuwa, diwiwiti jaman Megalitik disinyalir wis ana kauripan kanthi komunitas tetanèn sing tumata, kabuktèn anané sawatara paninggalan sajarah ing mangsa MEGALITH wujud MENHIR watu tegak ing sawatara wewengkon Kacamatan ing Kabupatèn Purwareja. Nalika jaman Hindhu Klasik, kawasan Tanah Bagelèn duwé peran wigati sajeroning sajarah Kraton Mataram Kuna (Hindhu). Tokoh Sri Maharaja Balitung Watukoro kaloka minangka Maharaja Mataram Kuna gedhé dhéwé, kanthi wewengkon kakuwasan nyakup: Jawa Tengah, Jawa Wétan lan sawatara wewengkon ing njaban Pulo Jawa.

Prof. Poerbatjaraka mratélakaké yèn Sri Maharaja Balitung Watukoro asal saka laladan Bagelèn. Indhikasi iki kacetha ing jeneng "Watukoro" sing dadi jeneng sawijining kali gedhé, kali iki ingaran uga kanthi jeneng Kali Bogowonto. Diarani mangkono, ngèlingi ing jaman iku ing gisiking kali kerep katon pandhita (Begawan).

Petilasan suci wujud lingga, yoni lan stupa panggonan para begawan ngayahi upacara bisa dipirsani ing wewengkon Kalurahan Balédana, Kacamatan Loano lan Bagelen. Désa Watukoro dhéwé dumunung ing sungapan kali Bogowonto lan kalebu wewengkon Kacamatan Purwadadi.

Pangembangan Agama Islam ing wewengkon Purwareja, diayahi déning Ki Cakrajaya, tukang nderes legèn utawa badhèg saka Bagelen, murid saka Sunan Kalijaga. Ki Cakrajaya luwih kaloka kanthi sebutan Sunan Geseng. Paninggalan Sunan Geseng akèh tinemu ing Bagelen lan Loano. Kenthol Bagelen sing dadi piandeling wadya bala Sutawijaya, pawongan kang sabanjuré jumeneng nata dadi Panembahan Senapati ing Mataram, minangka dhasar pambentukan Krajan Islam Mataram. Ing periodé sabanjuré nalika Sultan Agung kuwasa ing Mataram, wadya bala saka Bagelèn iki sing duwé andhil sajeroning panyerangan menyang Batavia lan kalebu wadya bala baku Mataram.

Amarga saka Prajanjian Giyanti 1755 sing misahaké Krajan Jawa dadi loro, yaiku Surakarta lan Yogyakarta, tanah Bagelèn nampa akibaté, yaiku tanah Bagelèn dipara dadi rong pérangan yaiku kanggo Yogyakarta lan Surakarta, nanging amarga ora cetha wates-watesé wusanané dadi congkrah ora lèrèn-lèrèn. Mangsa Perang Dipanegara taun (1825-1830) tanah Bagelèn dadi basis perlawanan Pangéran Dipanegara. Sarampungé Perang Dipanegara, Tanah Bagelèn lan Tanah Banyumas dijaluk kanthi peksa déning Walanda. Walanda banjur masrahaké marang Ngabèhi Resodiwiryo sing mbantu nglawan pambrontak, dadi Panguasa Tanggung kanthi gelar Tumenggung Cakrajaya sing sabanjuré diangkat dadi Bupati (Regent) Kabupatèn Purwareja kanthi Gelar Cokronegoro. Pawisudan diayahi ing Kedungkebo, markas garnisun Walanda lan sing ngawisuda yaiku Kolonel Cleerens.

Wewengkon Kabupatèn Purwareja nalika iku jembaré 263 Pal pasagi utawa watara 597 Km pasagi, nyakup kawasan wétan Kali Jali. Déné wewengkon sing jembaré 306 Km pasagi ing kulon kali Jali, minangka wewengkon Kabupatèn Semawung (Kutaarjo) lan dipanggedhèni déning Bupati (Regent) Sawunggaling. ngrembakane sabanjuré, Kedongkebo sing dadi basis militèr Walanda digabung karo Brèngkèlan lan dadi Purwareja. Déné tanah Bagelèn déning Pamaréntah Kolonial Walanda didadèkaké Karesidenan Bagelen kanthi Kutha krajan Purwareja.

Wewengkon Karesidenan Bagelem nyakup, Kabupatèn Purwareja, Kabupatèn Semawung (Kutaarja), Kabupatèn Kuthawinangun, Kabupatèn Remo Jatinegara (Karanganyar) lan Kabupatèn Urut Sewo utawa Kabupatèn Ledok utawa Kabupatèn Wanasaba.

Residhèn Bagelèn manggon ing Yasan sing saiki dadi Kantor Pamaréntah Laladan Purwareja utawa luwih koncar kanthi jeneng Kantor OTONOM sing pernahé ing pérangan kidul Alun-alun Purwareja.^[3]

Géografi

Sisih kidul wewengkon Kabupatèn Purwareja wujud dhataran cendhèk. Sisih lor wujud pagunungan, péranganing Pagunungan Serayu. Ing tapel wates karo DIY, dumunung Pagunungan Menorèh.

Purwareja dumunung ana ing jalur utama lintas kidul Pulo Jawa. Kabupatèn iki uga diliwati jalur sepur, kanthi stasiun gedhé dhéwé ing Kuthaarja.

Papréntahan

Kabupatèn Purwareja ketata saking 16 kacamatan ing ngisor iki, sing dijabarke ing ngisor iki kanthi wewengkon lan pedunung ing Sensus 2010,^[4] bebarengan karo perkiraan resmi paling anyar (kanggo pertengahan 2019).^[5] Tabel kasebut uga kalebu jumlah désa administratif (désa lan kalurahan) ing saben kacamatan lan kode pos kasebut.

Kacamatan	Wewengkon ing km2	Pedunung sensus 2010	Padunung perkiraan 2019	Jumlah désa	Kode pos
Grabag	64.92	42,634	44,035	32	54265
Ngombol	55.27	30,779	31,790	57	54172
Purwadadi	53.96	36,435	37,633	40	54173
Bagelèn	63.76	28,708	29,652	17	54174
Kaligesing	74.73	29,107	30,063	21	54175
Purwareja	52.72	82,904	85,640	25	54112 -54119[lower-alpha 1]
Banyuurip	45.08	39,983	41,308	27	54171
Bayan	43.21	45,636	47,146	26	54222 -54224
Kuthaarja	37.59	58,176	60,088	27	54211 -54214[lower-alpha 2]
Butuh	46.08	38,787	40063	41	54264[lower-alpha 3]
Pituruh	77.42	45,667	47,168	49	54263
Kemiri	92.05	50,611	52,274	40	54262
Bruna	108.43	43,274	44,696	18	54261
Gebang	71.86	39,829	41,138	25	54191[lower-alpha 4]
Lowano	53.65	34,545	35,680	21	54181
Bener	94.08	48,352	49,942	28	54183
Total	1,034.82	695,427	718,316	494

Cathetan:

1. kajaba kalurahan Purworejo, sing duwe kode pos 54151
2. kajaba kalurahan Kutoarjo, sing duwe kode pos 54251
3. kajaba désa Kedungsari, sing duwe kode pos taun 54116
4. kajaba désa Kemiri, sing duwe kode pos 54262

Cathetan suku

1. Retrieved on 27 November 2017.
2. . Retrieved 12 Dhésèmber 2017. (ing basa Indonésia)
3. Sejarah Purwareja
4. Biro Pusat Statistik, Jakarta, 2011.
5. Badan Pusat Statistik, Jakarta, 2020.

Deleng uga

• Pratélan kabupatèn lan kutha ing Indonésia
• Bedhug Kyai Bagelèn

Pranala njaba

• Situs Web Resmi Archived 2006-10-04 at the Wayback Machine.