From Wikipedia, the free encyclopedia
Hamburger (utawa kang luwih asring diarani burger) iku panganan kang wujudé arep kaya sandwich kang kapérang saka roti bunder satangkup, daging kang diasepi (padhatan nganggoné daging sapi, kadhang-kadhang daging babi utawa kombinasi saka pirang-pirang daging) padhatan disèlehaké ing sajeroning roti satangkup. Hamburger kerep disajikaké karo slada, daging beluk, tomat, bawang bombay, acar, keju, lan bumbu-bumbu kaya ta mustard, mayonès, saus tomat.[1] Konsumen hamburger wis ngancik tekan sakabehing donya lan tumuwuh kanthi apik.
Hamburger uga bisa dicakaké ing patty, apa manèh ing Inggris tembung "patty" arang-arang dienggo, sanajan réstoran "hamburger" ing nagara-nagara Persemakmuran arang-arang nganggo tembung iku kajaba ngrujuk menyang item menu saka Amérika.
Tembung hamburger asalé saka tembung Hamburg, ya iku kutha Hamburg kang ana ing Jérman, banjur nglakoni èmigrasi menyang Amèrika. Ing Jérman dhuwur, tembung Burg tegesé rerampungan kang difortifikasi utawa diperkaya perlindungan, lan minangka komponèn kang amba kanggo jeneng panggonan. Hamburger bisa bisa dadi tembung aran ing sajeroning Basa Jérman, ngrujuk menyang wong kang saka Hamburg (bandingké London - London>) utawa tembung katrangan kang nggambaraké kaanan ing kutha Hamburg. Semana uga tembung hot dog lan utawa sosis, jeneng liya panganan kang agawé saka daging, uga dienggo ing Jérman minangka tembung aran kang wong-wong lan minangka tembung katrangan kanggo nggambaraké kahanané saka kutha Frankfurt lan Wien (Wina). Tembung "burger" ana gegayutané karo pirang-pirang jinis sandwich kang arep padha karo hamburger, migunakaké daging kang béda, kaya déné burger kebo, burger kalkun, burger kidang, burger salmon, utawa burger-burger vegetarian.[2]
Panganan iki pisanan dadi panganan khas bangsa Tartar, ya iku wujud daging cincang kang dipangan mentah kanthi mung diwènèhi banyu peresan jeruk. Bangsa Tartar iku bangsa nomaden kang asring nglakoni lelana kang adoh kanthi numpak jaran, mula daging kang digawa dadi atos lan ora patut dipangan. Bangsa Tartar iku mau ngakali kanthi nyèlèhaké daging ing sangisore sadèl jarané. Sawisé nglakoni lelana adoh, jebul dagingé iku isih anget lan ora adhem. Daging iku langsung dipangan, tanpa dimasak, lan mung diwènéhi banyu peresan jeruk.
Panganan kang misuwur saka Asia Tengah iki banjur digawa déning pelaut Éropa menyang nagarané, ing kutha Hamburg. Warga ing kutha iku padatan nganggep yèn warga kana iku warga kang duwé adab. Warga kana ora gelem mangan daging kang ora dimasak, mula daging khas Tartar iku dimasak dhisik sadurungé dipangan kanthi cara dibakar utawa digoréng. Jebul panganan iki disenengi karo wong akèh. Nganti saiki isih ana wong-wong kang luwih seneng mangan burger kanthi cara mentah.
Hamburger saiki padatan awujud daging kang dipangan bebarengan karo roti, kang asalé saka Amèrika. Imigran saka kutha Hamburg ngenalaké menyang wong Amèrika. Ing kana daging iki diarani Hamburger Steak lan daging iki isih dipangan kaya déné mangan steak.
Mirurut warga kutha Hambur, New York, panggonan kang kaya kutha Hamburg ing Jérman, panganan iki tinemu déning kakang adhi saka Ohio, Frank lan Charles Menches. Miturut lègenda, kakang adhi iku bakul ing pinggir dalan kang ngadol sandwich. Sawijining dina dhèwèké kentékan sosis, mula dhèwèké migunakaké daging sapi kang dicincang minangka gantiné sosis kanggo isi sandwich.
Miturut Komunitas Sajarah Seymour ing Winsconsin, ngandharake yèn Charlie Nagreen iku wong kang ngripta hamburger. Saiki jeneng Charlie Nagreen identik diarani "Hamburger Charlie". Dhèwèké ngadol sandwich kang isiné bakso nalika umuré 15 taun ing Seymour Fair ing taun 1885. Nanging dodolane ora patiya laris amarga panganane ora bisa dipangan kanthi lumaku. Banjur dhèwèké nggepengake bakso lan diwenehae ing sela-selane roti. Idene iku bisa narik konsumen. Nalika iku, Hamburger Steak misuwur banget, mula Charlie njenengi panganane iku kanthi sesebutan Hamburger. Wiwit iku, dhèwèké mèlu dodolan ing Seymour Fair kanggo dodolan Hamburger nganti séda ing taun 1951.
Miturut Perpustakaan Konggrès Amérika lan Papréntahan Connecticut, hamburger pisanan didol ing taun 1895 déning Louis Lassen ing restorane Louise's Lunch ing New Haven, Connecticut. Majalah New York ngandharake yèn pisanan panganan iki ora dijenengi nganti ana pirang-pirang pelaut saka Hamburg mampir menyang restoran iku, banjur njenengi menu iku kanthi jeneng hamburger.
Sajarawan Texas Frank X. Tolbert ngandharake yèn kang nemu hamburger kang pisanan ya iku Fletcher Davis saka Athens, Texas. Dhèwèké mitayani yèn Davis wiwit dodol hamburger ing kiose kang ana ing Athens wiwit taun 1880an, lan manuhaké hamburger menyang St.Louis Fair ing taun 1904.
Saiki hamburger akèh kang didol déning jaringan restoran cepat saji ing pirang-pirang nagara. Nanging kang paling misuwur ing sakabehing restoran kang ngadol hamburger ing sakabehing donya ya iku McDonalds kanthi Big Mac, restoran Burger King, A&W lan Wendy's. Konsumsi burger misuwur banget ing sabakehing donya amarga rasané kang énak lan praktis. Hamburger bisa dipangan sinambi lumaku-lumaku. Saliyané iku, iklan hamburger kang dibabarake ing tipi, asring ncitrakake hamburger minangka panganan modern.
Ing pirang-pirang nagara akèh kang mariasekake burger nganti rasané mathuk karo selerane kang nggawé. Ana kang ngganti daging sapi karo daging babi, nus, iwak, urang, lan lobster. Tuladhané burger kang unik ya iku Rice Burger, panganan iki tinemu ing Jepang, China, lan Taiwan. Warga kana migunakaké sega minangka gantine roti. Ana wong kang mariasekake burger vegetarian kanthi cara ngganti daging kang ana ing burger karo gluten, uga ana Tofu burger kang migunakaké tahu minangka gantine daging.
Quarter Pounder iku burger kang digawé déning McDonald's kira-kira saka 1/4 pons (4 ons utawa 114 gram) daging sapi, kang ditimbang sadurungé dimasak (ing Australia boboté kira-kira mung 113.4 gram). Panganan iki pisanan dikenalake ing Fremont, California ing taun 1971-1972 lan dadi salah siji menu nasional Amérika Sarékat ing taun 1973. Padatan burger didol kanthi utawa tanpa 2 lembar keju, nanging Quarter Pounder kang diwènèhi keju luwih misuwur tinimbang kang ora diwènèhi keju.
Ing pasar-pasar kang ora migunakaké sistem ukuran Inggris, Quarter Pounder dikenal kanthi sesebutan Hamburger Royale, utawa macem-maceme, kang ana ing filem Pulp Fiction. Ing Kanada, Australia, Selandia Baru, lan Swèdhen kang migunakaké sistem metrik, burger iki jenenge tetep Quarter Pounder. Ing Brasil kang migunakaké sistem metrik, Quarter Punder diarani Quarteirão com Queijo.
Burger keju iku hamburger kang disisipi keju. Cara nggawéne ya iku keju dipotong tipis, banjur diuja sadhéla supaya kejune lumer. Ing Amérika Sarékat, keju kang asring dienggo ya iku keju Amérika. Saliyané iku, keju mozzarella, keju biru, keju pepperjack, lan keju Cheddar uga asring dienggo.
Keju kang ana ing burger marakake burger dadi luwih ngndhut gizi. Yèn dibandhingake karo burger biyasa, burger keju ngandhut kalori 20% kang luwih akèh, gajih 33% lan protéin 25% kang luwih akèh. Yèn migunakaké keju liyané uga bakal ngowahi kandhutan gizi hamburger, gumantung kandhutan nutrisi saben-saben keju.
Burger vegetarian iku burger kang digawé kanggo wong-wong vegetarian. Daging kang ana ing burger vegetarian digawé saka janganan, kacang, susu, jamur, protéin kedelai, gluten saka glepung, endhog, utawa kombinasi. Burger vegetarian kadang-kadang dadi panganan vegan.
Saiki burger vegetarian tumuwuh ing pirang-pirang restoran cepat saji ing Amérika Lor, nanging cacahé kang didol isih sithik sanadyan ing restoran kang padha. Wiwit April 2005, burger vegetarian ana ing sakabehing restoran Burger King, semana uga restoran cepat saji liyané, kaya déné Red Robin, Chilis, Denny's, Johnny Rockets, Ruby Tuesday's, lan Hard Rock Cafe.
Burger tanpa daging akèh digawé déning Boca, Gardenburger, lan Morningstar Farms akèh didol ing supermarket Amérika Sarékat lan Kanada.
Burger vegetarian pisanan digawé ing London nalika taun 1982 déning Gregory Sams, kanthi ngarani 'VegeBurger'. Gregory lan kangmase Craig wis nggawé restoran makanan alami ing Paddington wiwit taun 1960. Salah siji Hypermarket Carrefour ing Southampton ngadol burger vegetarian nganti tekan 2,000 suwéné telung minggu sawisé pisanan dodol.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
