Perang Viètnam, uga karan Perang Indochina Kapindho, ya iku perang kang dumadi antarané taun 1957 lan taun 1975 ing Viètnam. Perang iki wujud péranganing Perang Dingin.
| Perang Viètnam | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Péranganing Perang Dingin | |||||||||
| |||||||||
| Péhak kang perang | |||||||||
|
 Filipina |
 Républik Dhémokratik Viètnam Front Nasional Kamardikan Viètnam Kidul Republik Rakyat Cina Korea Utara | ||||||||
| Kakuwatan | |||||||||
| ~1.200.000 (1968) | ~520.000 (1968) | ||||||||
| Kurban | |||||||||
 RVmati: 230.000 cidra: 300.000  Amérika Sarékatmati: 58.209 cidra: 153.303  Koréa Kidulmati: 5.000 cidra: 11.000  Ostralimati: 520 |
RDV/FNKV mati: 600.000 cidra: 600.000 Republik Rakyat Cinamati: 1.100 cidra: 4.200 | ||||||||
| Sipil (warga Viètnam): 1.000.000 | |||||||||
Rong kubu kang perang ya iku Républik Viètnam (Viètnam Kidul) lan Républik Dhémokratik Viètnam (Viètnam Lor). Amérika Sarékat, Koréa Kidul, Thailand, Australia, Niu Selan lan Filipina sekuton kaliyan Viètnam Kidul, éwadéné USSR lan Tiongkok njurung Viètnam Lor kang wujud nagara kuminis.
Cacahing kurban kang mati diprakiraaké 280.000 ing pihak Kidul lan 1.000.000 ing pihak Lor.
Perang iki njalari eksodus gedhé-gedhéan warga Viètnam nuju nagara liya, mligi Amérika Sarékat, Australia lan nagara-nagara Kulon liyané, saéngga ing nagara-nagara mau bisa tinemu komunitas Viètnam kang cukup gedhé.
Sawisé perang iki rampung, kaloro Viètnam mau manunggal taun 1976.
Salah siji kurban paling misuwur saka Perang Viètnam ya iku Kim Phuc
Viètnam dijajah déning Tiongkok wiwit taun 110 SM nganti mardika taun 938. Sawisé bébas saka wewengkon panjajahan Tiongkok, Viètnam ora mandheg nentang serangan pihak asing.
Ing abad kaping 19, Viètnam dadi wewengkon jajahan Prancis. Prancis nguwasani Viètnam sawisé nglakoni sapérangan perang kolonial ing Indochina wiwit saka taun 1840-an. Ekspansi kakuwasaan Prancis amarga pepénginan kanggo nyaingi kabangkitan Britania Raya lan kabutuhan kanggo ngèntuki asil bumi kaya bumbon crakèn kanggo nggerakaké indhustri ing Prancis kanggo nyaingi panguwasan indhustri Britania Raya.
Samngsa papréntahan Prancis, golongan rakyat Viètnam diobong semangat nasionalisme lan péngin kamardikan saka Prancis. Sapérangan pambrontakan dilakokaké déning akèh golongan-golongan nasionalis, nanging upaya iku gagal. Ing taun 1919, samangsa Prajanjèn Versailles dirundhingaké, Ho Chi Minh njaluk bebarengan nggawé perundhingan supaya Viètnam bisa mardika. Panjalukké ditolak lan Viètnam sarta kabèh Indochina terus dadi jajahan Prancis.
Golongan Viet Minh pungkasané olèh panyengkuyung populér lan kasil ngusir Prancis saka Viètnam. Sakwéné Perang Donya II, Viètnam dikuwasani déning Jepang. Pamaréntah Prancis Vichy bekerjasama kaliyan Jepang lan ngeteraké bala nuju Indochina minangka wadyabala kang kuwasa kanthi de facto ing kawasan mau. Pamaréntah Perancis Vichy tetep nglakokaké papréntahan kaya biyasa nganti taun 1944 nalika Perancis Vichy tiba sawisé bala sekuthu naklukaké Prancis lan jendral Charles de Gaulle diangkat minangka pamimpin Prancis.
Sawisé pamaréntah Perancis Vichy ambruk, pamaréntah Jepang nggalakaké kebangkitan perobahan nasionalis ing kalangan rakyat Viètnam. Ing pungkasané Perang Donya II, Viètnam diwènèhi kamardikan déning pihak Jepang. Ho Chí Minh bali manèh ing Viètnam kanggé mbébasaken nagarané supaya ora dijajah déning kakuwasaan asing. Panjenengané nampa bantuan golongan OSS (kang bakal malih dadi CIA mengkoné).
Ing pungkasané Perang Dunia II, perobahan Viet Minh sangisoré pimpinan Ho Chí Minh kasil mbébaskan Viètnam saka tangan panjajah, nanging mangsané mung singkat. Pihak Jepang nyekel pamaréntah Prancis lan mènèhi Viètnam sawijining wujud “kamardikan” minangka sabagéan saka rancangan Jepang kanggo "mbébasaké" bumi Asia saka panjajahan kulon. Akèh yasan dipasrahaké dhateng golongan-golongan nasionalis. Nalika Prancis nyoba ngrebut manèh kakuwasan sawisé Jepang takluk, Prancis dilawan déning wadyabala Viètnam ya iku Vietminh. Vietminh diadegaké ing taun 1941 déning parté kuminis lan dibawahi Hồ Chí Minh. Ing sasi Juli 1954, Prancis lan Vietminh napak astani Pasetujon damai Jenewa. Vietminh dadi pamaréntah Viètnam Lor lan golongan Viètnam kang anti kuminis, mligi kaum katulik, "nglompok" ing kidul dibawahi Bao Dai, tilas kaisar Viètnam kang wis dicopot ing taun 1945.
Amérika Sarékat njurung papréntahan anti-kuminis ing Viètnam Kidul, lan wiwit ngirim penasihat militèr kanggo mbiyantu nglatih lan njurung wadyabala Viètnam Kidul. Viètnam Kidul wiwit merangi Viet Cong ing taun 1957. Ing taun1959, Viètnam Lor kanthi gedhèn-gedhènan mbantu Vietcong, lan wiwit nyerang ékan-ékan militèr Viètnam Kidul.
- 9 Fèbruari 1965-Pasukan kombat AS sepisanan dikirim menyang Viètnam Kidul.
- 30 Januari 1968-Serangan Tet
- 5 Fèbruari 1968-Peperangan Khe Sanh diwiwiti.
- 11 Fèbruari 1973-Tahanan perang AS sepisanan dibébasaké déning Viet Cong.
- 27 Fèbruari 1973-Persetujuan Damai Paris kanthi resmi mungkasi Perang Viètnam.
- 29 Maret 1973-Pasukan pungkasan Amérika Sarékat ninggal Viètnam Kidul.
- The herbicide Agent Orange has left a lasting legacy on Viètnam
- Virtual Viètnam Archive[pranala mati permanèn]-Texas Tech University
- The U.S. Army in Viètnam the official history of the United States Army
- Viètnam war timeline[pranala mati permanèn] comprehensive timeline of the Viètnam War
- War, propaganda, and the médhia: Viètnam
- Viètnam Casualties database searchable by first name, last name and location
- Battlefield Viètnam[pranala mati permanèn] PBS interactive site
- Viètnam War Bibliography[pranala mati permanèn] covers online and published resources
- Casualties - U.S. vs NVA/VC
- The Effects of Viètnamization on the Republic of Viètnam's Armed Forces, 1969–1972[pranala mati permanèn]
- UC Berkeley Library Social Activism Sound Recording Project: Anti-Viètnam War Protests
- Stephen H. Warner Southeast Asia Photograph Collection at Gettysburg College Archived 2012-10-24 at the Wayback Machine.
- American Ethnography – On collecting engraved Zippos from the Viètnam War Archived 2008-09-26 at the Wayback Machine.
- Documents Relating to American Foreign Policy-Viètnam[pranala mati permanèn] primary sources on U.S. involvement
- Timeline US - Viètnam (1947-2001)[pranala mati permanèn] in Open-Content project History of US Interventions, by Derek, Mitchell
- Complete text of the Gravel Edition of the Pentagon Papers Archived 2018-08-18 at the Wayback Machine. with supporting documents, maps, and photos
- Sober thoughts on 30 April : The South Viètnam Liberation Front and Hanoi, Myth and Reality Speech by the former Minister of Information of the Republic of Viètnam.
| Artikel iki minangka artikel rintisan. Kowé bisa ngéwangi Wikipédia ngembangaké. |
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
