Forsetakjör á Íslandi 2016

Forsetakjör á Íslandi 2016 fóru fram laugardaginn 25. júní og tók sigurvegari forsetakjörsins við embætti þann 1. ágúst.^[1] Fráfarandi forseti, Ólafur Ragnar Grímsson, sem hafði setið fimm kjörtímabil sem forseti Íslands gaf ekki kost á sér til endurkjörs. Því var ljóst að í fyrsta sinn í tuttugu ár myndi nýr forseti taka við.

Alls voru níu frambjóðendur í framboði, fimm karlmenn og fjórar konur. Þrettán aðrir höfðu áður lýst yfir framboði en drógu síðan, hvert af öðru, framboð sín til baka af ólíkum ástæðum. Í síðusta forsetakjöri árið 2012 voru sex forsetaframbjóðendur og höfðu aldrei verið fleiri.

Guðni Th. Jóhannesson hlaut flest atkvæði í kosningunni og tók við embætti forseta Íslands þann 1. ágúst 2016.

Remove ads

Þáverandi forseti, Ólafur Ragnar Grímsson, tilkynnti í nýársávarpi sínu 1. janúar 2016 að hann yrði ekki í framboði í kosningunum og stefndi því í fimmtu forsetakosningarnar frá lýðveldisstofnun þar sem sitjandi forseti yrði ekki í framboði.^[2]

Í kjölfarið fjölluðu fjölmiðlar um það hvaða hugsanlegu frambjóðendur gætu komið fram og voru mörg talin upp.^[3] Jón Gnarr var orðaður við forsetaframboð, hins vegar gaf hann það út 15. janúar 2016 að hann hyggðist ekki gefa kost á sér.^[4] Katrín Jakobsdóttir íhugaði framboð en hún hafði hlotið stuðning í könnunum.^[5] Hún ákvað að bjóða sig ekki fram.

Í byrjun janúar tilkynnti Árni Björn Guðjónsson, fyrrverandi oddviti Kristilega lýðræðisflokksins, um framboð en hann dró það til baka sólarhring seinna.^[6]^[7] Á þessum tímapunkti höfðu sex manns tilkynnt um framboð sitt, þau Ari Jósepsson, Ástþór Magnússon, Elísabet Jökulsdóttir, Hildur Þórðardóttir, Sturla Jónsson^[3]^[8] og Þorgrímur Þráinsson.^[9]

Í mars 2016 tilkynntu sex nýir frambjóðendur um framboð sín, það voru: Bæring Ólafsson, fyrrum framkvæmdastjóri Coca Cola samsteypunnar^[10], Halla Tómasdóttir, fjárfestir^[11], Heimir Örn Hólmarsson, rafmagnstæknifræðingur^[12], Vigfús Bjarni Albertsson, sjúkrahúsprestur^[13], Hrannar Pétursson^[14], og Guðmundur Franklín Jónsson, viðskiptafræðingur og fyrrverandi formaður Hægri grænna^[15], framboð sitt.

Í byrjun apríl hætti Þorgrímur Þráinsson við framboð.^[16] Þá tilkynntu Benedikt Kristján Mewes, mjólkurfræðingur^[17], Andri Snær Magnason, rithöfundur^[18] og Magnús Ingi Magnússon, veitingamaður^[19], um framboð sín um miðjan apríl.

Þann 18. apríl 2016 tilkynnti Ólafur Ragnar hins vegar á blaðamannafundi á Bessastöðum að hann hefði skipt um skoðun og yrði í framboði í sjötta skiptið. Vísaði hann sérstaklega til óvissuástands í íslenskum stjórnmálum í kjölfar afsagnar forsætisráðherra.^[20] Í kjölfar þeirrar ákvörðunar drógu Vigfús Bjarni og Heimir Örn sín framboð til baka, dagana 19. og 20 apríl. ^[21]^[22]. Bæring Ólafsson dró framboð sitt til baka 25. apríl^[23] og Hrannar Pétursson tveimur dögum síðar.^[24]

Ólafur Ragnar kom fram í viðtali við CNN sjónvarpsstöðina í lok apríl þar sem hann svaraði afdráttarlaust „Nei, nei, nei, nei, nei. Það verður ekki raunin,“ þegar hann var spurður hvort hann eða Dorrit ættu einhverja aflandsreikninga eða hvort eitthvað ætti eftir að finnast í Panama-skjölunum um hann eða hans fjölskyldu. Greint var frá því í fréttamiðlum að fyrirtæki fjölskyldu Dorritar í Bretlandi, Moussaieff Jewellers, hefði tengst Tortóla-félaginu Lasca Finance.^[25]

Atkvæðagreiðsla utan kjörfundar vegna forsetakosninganna hófst 30. apríl, 8 vikum fyrir kjördag, en þá var framboðsfrestur ekki liðinn.

Remove ads

Baldur Ágústsson ákvað að bjóða sig sig fram 2. maí en hann bauð sig fram árið 2004. Sama dag greindi Guðrún Nordal frá því að hún gæfi ekki kost á sér. ^[26]

Guðni Th. Jóhannesson, sagnfræðingur, boðaði til fundar þann 5. maí þar sem hann lýsti því yfir að hann byði sig fram. ^[27]

Í þættinum Sprengisandi á Bylgjunni 8. maí lýsti Davíð Oddsson, ritstjóri og fyrrverandi forsætisráðherra, því yfir að hann hyggðist gefa kost á sér.^[28]

Þann 9. maí skipti Ólafur Ragnar á ný um skoðun og hætti við framboð sitt. Gaf hann þá skýringu að „þjóðin [ætti] nú kost á að velja frambjóðendur sem hafa umfangsmikla þekkingu á eðli, sögu og verkefnum forsetaembættisins”.^[29]^[30] Í viðtali við Eyjuna á Stöð 2 sagði hann forsendur fyrir forsetaframboði sínu hafa breyst í ljósi þess að fram væru komnir tveir, sterkir frambjóðendur. ^[31] Guðni Th. hafði þá mælst með tæp 60% fylgi í könnun sem birt var sama dag en Ólafur með rúm 25%. ^[32].

Þann 10. maí lýsti Magnús Ingberg Jónsson yfir framboði ^[33] Magnús Ingi Magnússon hætti við framboð sitt þann 17. maí. ^[34]

Tíu frambjóðendur skiluðu inn gögnum til innanríkisráðuneytisins áður en frestur rann út á miðnætti 21. maí: Andri Snær Magnason, Ástþór Magnússon, Davíð Oddsson, Elísabet Jökulsdóttir, Guðni Th. Jóhannesson, Halla Tómasdóttir, Hildur Þórðardóttir, Sturla Jónsson og Guðrún Margrét Pálsdóttir. Magnús Ingberg Jónsson náði ekki að skila tilætluðum fjölda undirskrifta. Baldur Ágústsson dró framboð sitt til baka. ^[35]

Remove ads

Á RÚV voru forsetaumræður með öllum frambjóðendunum þann 3 júní.^[36] Guðni Th. Jóhannesson mældist með mest fylgi í könnunum; í kringum 60% ^[37]

Nánari upplýsingar Nafn, Kyn ...

Nafn	Kyn	Tilkynnt um framboð	Hætt við framboð	Meðmælendalistum skilað
Ari Jósepsson	Karlkyns			Nei
Andri Snær Magnason	Karlkyns	11. apríl		Já
Árni Björn Guðjónsson	Karlkyns	3. janúar	4. janúar
Ástþór Magnússon	Karlkyns			Já
Baldur Ágústsson	Karlkyns	2. maí		Nei
Benedikt Kristján Mewes	Karlkyns	10. apríl		Nei
Bæring Ólafsson	Karlkyns	18. mars	24. apríl
Davíð Oddsson	Karlkyns	8. maí		Já
Elísabet Jökulsdóttir	Kvenkyns			Já
Guðmundur Franklín Jónsson	Karlkyns	20. mars		Nei
Guðni Th. Jóhannesson	Karlkyns	5. maí		Já
Guðrún Margrét Pálsdóttir	Kvenkyns			Já
Halla Tómasdóttir	Kvenkyns	17. mars		Já
Heimir Örn Hólmarsson	Karlkyns	4. mars	20. apríl
Hildur Þórðardóttir	Kvenkyns	3. janúar		Já
Hrannar Pétursson	Karlkyns	20. mars	27. apríl
Magnús Ingi Magnússon	Karlkyns	18. apríl	17. maí
Magnús Ingberg Jónsson	Karlkyns	10. maí		Nei
Ólafur Ragnar Grímsson	Karlkyns	18. apríl	9. maí
Sturla Jónsson	Karlkyns	11. apríl		Já
Vigfús Bjarni Albertsson	Karlkyns	6. mars	18. apríl	Nei
Þorgrímur Þráinsson	Karlkyns		9. apríl

Loka

Remove ads

Gagnrýnt var að atkvæðagreiðsla utan kjörfundar hafðist áður en lá fyrir hverjir voru endanlega í framboði. Öryggis- og samvinnustofnun Evrópu gerði athugasemdir við hve snemma utankjörfundaatkvæðagreiðsla hófst. Boðað var að fyrirkomulaginu yrði breytt. ^[38]

Nánari upplýsingar Frambjóðandi, Atkvæði ...



Frambjóðandi	Atkvæði	%
Guðni Th. Jóhannesson	71.356	39,08
Halla Tómasdóttir	50.995	27,93
Andri Snær Magnason	26.037	14,26
Davíð Oddsson	25.108	13,75
Sturla Jónsson	6.446	3,53
Elísabet Kristín Jökulsdóttir	1.280	0,70
Ástþór Magnússon Wium	615	0,34
Guðrún Margrét Pálsdóttir	477	0,26
Hildur Þórðardóttir	294	0,16
Samtals	182.608	100,00

Gild atkvæði	182.608	98,50
Ógild atkvæði	702	0,38
Auð atkvæði	2.080	1,12
Heildarfjöldi atkvæða	185.390	100,00
Kjósendur á kjörskrá	244.896	75,70
Heimild: Hagstofa Íslands

Loka

Guðni Th. Jóhannesson var kjörinn forseti með 39,08 prósent atkvæða. Halla Tómasdóttir fékk næst flest atkvæði en var síðar kjörin forseti í forsetakosningunum 2024 og tók við af Guðna þann 1.ágúst sama ár.

Fyrir:
2012

Forsetakjör á Íslandi

Eftir:
2020

[1]
„145. löggjafarþing. Greinargerð við þingskjal 182.“. [skoðað 03-01-2016].
[2]
„Kjósendur óvanir að kjósa nýjan forseta“. 02-01-2016, [skoðað 02-01-2016].
[3]
„Hvern vilt þú sjá sem næsta forseta Íslands?“. Vísir [á vefnum]. [skoðað 03-01-2016].
[4]
Jón Gnarr fer ekki fram Mbl.is skoðað 20. mars, 2016
[5]
Katrín veltir fyrir sér forsetaframboði Rúv. Skoðað 6. mars, 2016
[6]
„Boðar framboð til forseta“. Ríkisútvarpið, 3. janúar 2016. (Skoðað 3. janúar 2016)
[7]
„Dregur framboðið til baka“. mbl.is [á vefnum]. [skoðað 05-01-2016].
[8]
„Sturla vinsæll frambjóðandi“. Útvarp Saga [á vefnum]. [skoðað 05-01-2016].
[9]
„Fjöldi meðmælenda sem forsetæfni þurfa að skila inn ekki breyst í 64 ár“. mbl.is [á vefnum]. [skoðað 05-01-2016].
[10]
„Bæring býður sig á Bessastaði“. mbl.is [á vefnum]. [skoðað 18-03-2016].
[11]
„Halla ætlar að bjóða sig fram“. mbl.is [á vefnum]. [skoðað 17-03-2016].
[12]
Heimir Örn tilkynnir framboð til forseta Rúv. Skoðað 6. mars, 2016
[13]
Vigfús Bjarni býður sig fram til forseta Rúv. Skoðað 6. mars, 2016
[14]
Hrannar Pétursson kynnir forsetaframboð Vísir [á vefnum]. Skoðað 20. mars, 2016
[15]
Guðmundur Franklín gefur kost á sér Vísir [á vefnum]. Skoðað 20. mars, 2016
[16]
„Þorgrímur hættur við framboð“. mbl.is [á vefnum]. [skoðað 11-04-2016].
[17]
„Vill verða fyrsti samkynhneigði forsetinn“. Vísir.is [á vefnum]. [skoðað 11-04-2016].
[18]
„Andri Snær staðfestir framboð“. mbl.is. [skoðað 11-04-2016].
[19]
Magnús býður sig fram Rúv. skoðað 18. apríl, 2016.
[20]
Ólafur Ragnar býður sig fram aftur Rúv. Skoðað 18. apríl, 2016
[21]
Vigfús Bjarni hættur við—segir alið á ótta Rúv. skoðað 19. apríl, 2016.
[22]
Heimir hættur við framboð Rúv. Skoðað 20. apríl, 2016.
[23]
Bæring hættur við forsetaframboð Rúv. Skoðað 25. apríl, 2016.
[24]
„Dregur framboðið til baka“. Mbl.is [á vefnum]. [skoðað 27-04-2015].
[25]
Svaraði ekki frekar um tengsl við aflandsfélag Rúv, skoðað 4. maí, 2016.
[26]
Baldur býður sig aftur fram Rúv. Skoðað 4. maí, 2016.
[27]
Guðni lýsir yfir framboði. Rúv. skoðað 5. maí, 2016
[28]
„Davíð Oddson vill verða forseti Íslands“. Kjarninn [á vefnum]. [skoðað 08-05-2016].
[29]
„Ólafur Ragnar hættur við framboð“. Kjarninn [á vefnum].
[30]
Yfirlýsing frá forseta Íslands^{[óvirkur tengill]}
[31]
Ólafur hættur við að bjóða sig fram^{[óvirkur tengill]} Rúv. Skoðað 9. maí, 2016.
[32]
Guðni með yfirburðafylgi í nýrri könnun MMR Rúv. Skoðað 9. maí, 2016.
[33]
Magnús Ingberg býður sig fram Rúv, skoðað 10. maí, 2016.
[34]
Magnús Ingi hættur við forsetaframboð Rúv. skoðað 18. maí, 2016.
[35]
Tíu frambjóðendur skiluðu inn gögnum Rúv. Skoðað 23. maí, 2016.
[36]
Ástþór talaði mest í forsetaumræðunumRúv. Skoðað 8. júní, 2016
[37]
Guðni áfram með mest fylgi Rúv. skoðað 8. júní, 2016
[38]
Kosningalög „skrípaleikur“ -breytingar boðaðar Rúv. Skoðað 13. maí, 2016.

Remove ads

Opinber vefur Forseta Íslands

[1] [1]
„145. löggjafarþing. Greinargerð við þingskjal 182.“. [skoðað 03-01-2016].

[2] [2]
„Kjósendur óvanir að kjósa nýjan forseta“. 02-01-2016, [skoðað 02-01-2016].

[:0-3] [3]
„Hvern vilt þú sjá sem næsta forseta Íslands?“. Vísir [á vefnum]. [skoðað 03-01-2016].

[4] [4]
Jón Gnarr fer ekki fram Mbl.is skoðað 20. mars, 2016

[5] [5]
Katrín veltir fyrir sér forsetaframboði Rúv. Skoðað 6. mars, 2016

[6] [6]
„Boðar framboð til forseta“. Ríkisútvarpið, 3. janúar 2016. (Skoðað 3. janúar 2016)

[7] [7]
„Dregur framboðið til baka“. mbl.is [á vefnum]. [skoðað 05-01-2016].

[8] [8]
„Sturla vinsæll frambjóðandi“. Útvarp Saga [á vefnum]. [skoðað 05-01-2016].

[:1-9] [9]
„Fjöldi meðmælenda sem forsetæfni þurfa að skila inn ekki breyst í 64 ár“. mbl.is [á vefnum]. [skoðað 05-01-2016].

[10] [10]
„Bæring býður sig á Bessastaði“. mbl.is [á vefnum]. [skoðað 18-03-2016].

[11] [11]
„Halla ætlar að bjóða sig fram“. mbl.is [á vefnum]. [skoðað 17-03-2016].

[12] [12]
Heimir Örn tilkynnir framboð til forseta Rúv. Skoðað 6. mars, 2016

[13] [13]
Vigfús Bjarni býður sig fram til forseta Rúv. Skoðað 6. mars, 2016

[14] [14]
Hrannar Pétursson kynnir forsetaframboð Vísir [á vefnum]. Skoðað 20. mars, 2016

[15] [15]
Guðmundur Franklín gefur kost á sér Vísir [á vefnum]. Skoðað 20. mars, 2016

[16] [16]
„Þorgrímur hættur við framboð“. mbl.is [á vefnum]. [skoðað 11-04-2016].

[17] [17]
„Vill verða fyrsti samkynhneigði forsetinn“. Vísir.is [á vefnum]. [skoðað 11-04-2016].

[18] [18]
„Andri Snær staðfestir framboð“. mbl.is. [skoðað 11-04-2016].

[19] [19]
Magnús býður sig fram Rúv. skoðað 18. apríl, 2016.

[20] [20]
Ólafur Ragnar býður sig fram aftur Rúv. Skoðað 18. apríl, 2016

[21] [21]
Vigfús Bjarni hættur við—segir alið á ótta Rúv. skoðað 19. apríl, 2016.

[22] [22]
Heimir hættur við framboð Rúv. Skoðað 20. apríl, 2016.

[23] [23]
Bæring hættur við forsetaframboð Rúv. Skoðað 25. apríl, 2016.

[24] [24]
„Dregur framboðið til baka“. Mbl.is [á vefnum]. [skoðað 27-04-2015].

[25] [25]
Svaraði ekki frekar um tengsl við aflandsfélag Rúv, skoðað 4. maí, 2016.

[26] [26]
Baldur býður sig aftur fram Rúv. Skoðað 4. maí, 2016.

[27] [27]
Guðni lýsir yfir framboði. Rúv. skoðað 5. maí, 2016

[28] [28]
„Davíð Oddson vill verða forseti Íslands“. Kjarninn [á vefnum]. [skoðað 08-05-2016].

[29] [29]
„Ólafur Ragnar hættur við framboð“. Kjarninn [á vefnum].

[30] [30]
Yfirlýsing frá forseta Íslands^{[óvirkur tengill]}

[31] [31]
Ólafur hættur við að bjóða sig fram^{[óvirkur tengill]} Rúv. Skoðað 9. maí, 2016.

[32] [32]
Guðni með yfirburðafylgi í nýrri könnun MMR Rúv. Skoðað 9. maí, 2016.

[33] [33]
Magnús Ingberg býður sig fram Rúv, skoðað 10. maí, 2016.

[34] [34]
Magnús Ingi hættur við forsetaframboð Rúv. skoðað 18. maí, 2016.

[35] [35]
Tíu frambjóðendur skiluðu inn gögnum Rúv. Skoðað 23. maí, 2016.

[36] [36]
Ástþór talaði mest í forsetaumræðunumRúv. Skoðað 8. júní, 2016

[37] [37]
Guðni áfram með mest fylgi Rúv. skoðað 8. júní, 2016

[38] [38]
Kosningalög „skrípaleikur“ -breytingar boðaðar Rúv. Skoðað 13. maí, 2016.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]

[27]

[28]

[29]

[30]

[31]

[32]

[33]

[34]

[35]

[36]

[37]

[38]

Forsetakjör á Íslandi 2016

Wikiwand in your browser!

Forsetakjör á Íslandi 2016

Wikiwand in your browser!

Frambjóðendur

Þróun í maí

Þróun í júní

Listi yfir frambjóðendur

Fyrirkomulag kosninga

Niðurstöður

Tilvísanir

Tenglar