From Wikipedia, the free encyclopedia
Serótónín (einnig nefnt 5-hýdroxýtryptamín eða 5-HT) er katekólamíntaugaboðefni, stundum er líka litið á það sem hormón. Það er einna þekktast fyrir hlutverk sitt í vellíðan en hefur í raun margvíslega virkni. Serótónín mótar hugsun og minni og spilar mikilvægt hlutverk í meltingarfærum.[1]
Efnið finnst aðallega í þremur líffærum:
Serótónín er að mestum hluta myndað í enterókrómaffínfrumum í meltingarfærum og í taugafrumum miðtaugakerfisins. Þegar enterókrómaffínfrumurnar fyllast af serótónínin er því seytt út í blóðið og blóðstyrkur þess hækkar. Blóðflögur og taugafrumur geta þá tekið serótónín upp úr blóðinu.
Helstu hlutverkin eru m.a.:[2]
Þekktir viðtakar serótóníns eru gróflega:
Heiti viðtaka | Staðsetning viðtaka í líkama | Hlutverk viðtaka | Agonisti, þ.e. efni sem virkjar viðtakann | Antagonisti, þ.e. efni sem óvirkjar viðtakann. |
---|---|---|---|---|
5HT1A | Miðtaugakerfi (MTK) | Hegðun, svefn, hitastjórnun líkamans, stress | Búspírón, Clozapine | |
5HT1B | MTK | Herping lungnaæða | Clozapine | |
5HT1D | MTK, blóðæðar | Æðaherping í hvelaheila | Clozapine | |
5HT1E | MTK | Clozapine | ||
5HT1F | MTK, leg, hjarta, meltingarkerfi | Clozapine | ||
5HT2A | MTK, Úttaugakerfi (ÚTK) | Örvun taugafrumna, hegðun, slökun sléttra vöðva, t.d. í þörmum og berkju. Storkun blóðflaga. Bæði herping æða og slökun þeirra | LSD | |
5HT2B | magi | herping magans | LSD, Ergotamín | |
5HT2C | MTK | Uppköst, hegðun (stress) | LSD | |
5HT3 | MTK, ÚTK | |||
5HT4 | meltingarkerfi | Metóklópramíð | ||
5HT5A | MTK | |||
5HT6 | MTK, hvítfrumur | LSD | ||
5HT7 | MTK, meltingarkerfi, blóðæðar | LSD, Búspírón |
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.