Georgíj Malenkov

Georgíj Maksímílíanovítsj Malenkov (rússneska: Гео́ргий Максимилиа́нович Маленко́в) (8. janúar 1902 – 14. janúar 1988)^[1] var sovéskur stjórnmálamaður sem tók við af Jósef Stalín sem leiðtogi Sovétríkjanna og sat við völd frá 1953 til 1955.

Georgíj Malenkov Гео́ргий Маленко́в
Forsætisráðherra Sovétríkjanna
Í embætti 6. mars 1953 – 8. febrúar 1955
Forseti	Níkolaj Shverník Klíment Voroshílov
Forveri	Jósef Stalín
Eftirmaður	Níkolaj Búlganín
Persónulegar upplýsingar
Fæddur	8. janúar 1902 Orenbúrg, rússneska keisaradæminu
Látinn	14. janúar 1988 (86 ára) Moskvu, rússneska sovétlýðveldinu, Sovétríkjunum
Stjórnmálaflokkur	Kommúnistaflokkur Sovétríkjanna
Maki	Valerija A. Golubtsova (1901–1987)
Börn	3
Háskóli	Bauman-tækniskólinn í Moskvu
Starf	Verkfræðingur, stjórnmálamaður

Æviágrip

Malenkov fæddist í iðnaðarbænum Orenbúrg.^[2] Faðir hans var embættismaður rússnesku keisarastjórnarinnar.^[2] Hann lauk stúdentsprófi þegar hann var 17 ára og gekk síðan í verkfræðiskólann í Sankti Pétursborg. Þegar Malenkov var á aldri til að byrja herþjónustu árið 1917 braust októberbyltingin á og Malenkov gekk í lið með Bolsévikum þegar ljóst var að Bolsévikar myndu sigra. Árið 1920 gekk Malenkov í sovéska kommúnistaflokkinn. Eftir að hafa gegnt tveggja ára þjónustu í rauða hernum á meðan á rússnesku borgarastyrjöldinni stóð lauk Malenkov við verkfræðipróf í verkfræðiskólanum í Moskvu.^[2]

Malenkov komst til áhrifa innan sovésku stjórnarinnar þökk sé persónusambandi sínu við Vladímír Lenín. Árið 1925 var honum falin umsjá yfir skjalasafni sovéska kommúnistaflokksins. Í því embætti kynntist hann Stalín, sem var þá orðinn eiginlegur leiðtogi Sovétríkjanna. Vegna kynna sinna við Stalín tók Malenkov þátt í hreinsununum miklu. Í seinni heimsstyrjöldinni var Malenkov gerður ábyrgur fyrir þróun sovéskra eldflauga. Hann var jafnframt ábyrgur fyrir því að flytja sovésku hergagnaframleiðsluna á öruggari staði austan við Úralfjöll þegar Þjóðverjar sóttu fram inn í Rússland.^[2] Hann fór jafnframt fyrir framleiðslu á skriðdrekum, flugvélum, skotfærum og öðrum vopnum.^[2] Frá 1946 til 1947 var hann formaður sérstakrar nefndar um eldflaugatækni. Malenkov komst síðar í náðir hjá Stalín með því að draga úr áhrifum marskálksins Georgíj Zhúkov og tala niður hróður borgarinnar Leníngrad svo Moskva héldi ímynd sinni sem hin eina menningarlega og pólitíska höfuðborg Sovétríkjanna.^[3]

Eftir að Stalín lést þann 5. mars 1953 tók Malenkov tímabundið við af honum bæði sem flokksleiðtogi og sem formaður ráðherraráðsins (þ. e. forsætisráðherra). Miðstjórn flokksins vildi ekki að of mikil völd söfnuðust í höndum neins eins manns eftir dauða Stalíns og því neyddist Malenkov til þess að láta af stjórn flokksins þann 14. mars. Hann var þó áfram forsætisráðherra og réði þar með mestu um stefnumál ríkisins þar til honum var bolað frá völdum af Níkíta Khrústsjov, sem var þá orðinn aðalritari flokksins.

Malenkov skipulagði misheppnað valdarán gegn Khrústsjov árið 1957 og var í kjölfarið rekinn úr miðstjórn flokksins, sendur í útlegð til Kasakstan og síðan alfarið rekinn úr flokknum í nóvember árið 1961. Malenkov settist formlega í helgan stein stuttu síðar. Eftir stutta dvöl í Kasakstan sneri hann aftur til Moskvu og lét lítið fyrir sér fara það sem hann átti eftir ólifað.

Tilvísanir

1. Frankel, Benjamin (6. mars 1992). „The Cold War, 1945-1991: Leaders and other important figures in the Soviet Union, Eastern Europe, China, and the Third World“. Gale Research – gegnum Google Books.
2. R. E. Porter (2. október 1953). „Georgij Malenkov“. Fálkinn. bls. 4.
3. Stalin and the Betrayal of Leningrad

Fyrirrennari: Jósef Stalín

Forsætisráðherra Sovétríkjanna (6. mars 1953 – 8. febrúar 1955)

Eftirmaður: Níkolaj Búlganín