Փայտ

Փայտ, չոր բնափայտ, օգտագործվում է որպես շինանյութ, թղթի արդյունաբերության հումք, վառելանյութ և այլ նպատակներով։ Արվեստում կիրառվում է հնագույն ժամանակներից՝ ճարտարապետության, քանդակագործության մեջ, դեկորատիվ-կիրառական, հատկապես ժողովրդական արվեստում (կահ-կարասու քանդակազարդում, երանգավորում, զարդանախշում, ընդելուզում և այլն, շենքերի ճակատների և ինտերիերի փայտե մասերի քանդակազարդում, հղկված, նախշավոր տախտակներով պատերի երեսապատում և այլն), ինչպես և փայտագրության մեջ, դաջարվեստում՝ տպակաղապարներ պատրաստելիս։

Փայտի մշակված մակերես

Փայտի տեսակներ

Փայտն ամենակարևոր հումքից մեկն է, որը մարդիկ սկսեցին օգտագործել։ Այդ ժամանակներից ի վեր այն գլխավոր դերակատարն է մեր հասարակության շատ հիմնարար գործընթացներում։ Ներկայումս այն օգտագործվում է տարբեր գործընթացների համար, ինչպիսիք են շինանյութը, ծածկույթը, կահույքը, կոշկեղենը, ատաղձագործությունը և որպես վառելիք։ Կան տարբեր բնութագրերով փայտի տարբեր տեսակներ։ Փայտի յուրաքանչյուր տեսակ վերագրվում է հատուկ օգտագործման` ըստ իր հատկությունների։

Փայտի գուներանգների հարստությունը, մակատեսքի բազմազանությունը հնարավորություն են ընձեռում կերտվածքներն օժտելու դեկորատիվ էֆեկտներով, իսկ մշակման համեմատաբար դյուրինությունը նպաստում է արվեստագետի մտահղացումների անմիջական մարմնավորմանը։

Պատմություն

2011 թվականին Կանադայի Նյու Բրանսուիկ նահանգում կատարված հայտնագործության ժամանակ պարզ դարձան ամենավաղ հայտնի բույսերը, որոնցից այսօր փայտ ենք ստանում։

Մարդիկ հազարամյակներ շարունակ փայտն օգտագործել են և՛ որպես վառելիք, և՛ որպես շինանյութ, ինչպես նաև թղթի ստեղծման ժամանակ։

Փայտի օգտագործումն ընդլայնվել է շինարարության մեջ պողպատի և բրոնզի ավելացման շնորհիվ։

Փայտի նշանակություն

Մարդը բնափայտն օգտագործում է հազարամյակներ շարունակ՝ տարբեր նպատակներով, առաջին հերթին որպես վառելիք, ինչպես նաև որպես շինանյութ։ Օգտագործվել է գործիքների, զենքերի, կահույքի, թառի, թղթի և կացարանների պատրաստման համար։

Ծառերի շատ տեսակների բնում աճման ընթացքում՝ ջերմաստիճանի և խոնավության սեզոնային տատանումների պատճառով առաջանում են տարեկան օղակներ։ Դենդրոքրոնոլոգիայի մեթոդներով ծառերի կտրվածքի ուսումնասիրությունը թույլ է տալիս ճշգրիտ որոշել ծառի աճման ճշգրիտ վայրը, այն ծառը, որից ստացել են այս կամ այն կահույքը կամ կառույցը։ Տարեկան օղակների միջև եղած հեռավորության տարեկան փոփոխությունների ուսումնասիրությունը և նրանցում տարբեր տարրերի իզոտոպերի առկայությունը թույլ է տալիս պատկերացում կազմել հնագույն ժամանակներում կլիմայի և մթնոլորտի վիճակի մասին^[1]։

Վառելափայտի վաճառք Գեղարքունիքում։

Ծանոթագրություններ

1. Briffa K.; և այլք: (2008). «Trends in recent temperature and radial tree growth spanning 2000 years across northwest Eurasia». Philosophical Transactions of the Royal Society B: Biological Sciences. 363 (1501): 2271–2284. doi:10.1098/rstb.2007.2199. PMC 2606779. PMID 18048299. {{cite journal}}: Explicit use of et al. in: |author= (օգնություն)

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Փայտ» հոդվածին։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից։