Խոսե դե Ռիբերա

Խոսե դե Ռիբերա (իսպ.՝ José de Ribera, մականունը՝ իտալ.՝ Spagnoletto - փոքրիկ իսպանացի, հունվարի 12, 1591(1591-01-12)^{[1][2][3][…]}, Խատիվա, Վալենսիա, Իսպանիա^{[4][5][6][…]} - սեպտեմբերի 3, 1652(1652-09-03)^[7][3], Նեապոլ, Նեապոլի թագավորություն^[8][9]), իսպանացի գեղանկարիչ, փորագրիչ։ Բարոկկոյի խոշորագույն ներկայացուցիչ։

Խոսե դե Ռիբերա իսպ.՝ José de Ribera
Ծնվել է	հունվարի 12, 1591(1591-01-12)[1][2][3][…]
Ծննդավայր	Խատիվա, Վալենսիա, Իսպանիա[4][5][6][…]
Վախճանվել է	սեպտեմբերի 3, 1652(1652-09-03)[7][3] (61 տարեկան)
Մահվան վայր	Նեապոլ, Նեապոլի թագավորություն[8][9]
Քաղաքացիություն	Արագոնյան թագ
Մասնագիտություն	նկարիչ, նկարիչ-փորագրող, գծանկարիչ, գծանկարիչ, գծագրող և վիզուալ արտիստ
Ոճ	բարոկկո[8]
Ժանր	հոգևոր արվեստ[8] և դիցաբանական գեղանկարչություն[8]
Թեմաներ	գեղանկարչություն
Ուշագրավ աշխատանքներ	Սուրբ Բարդուղիմեոս և Հայելիով փիլիսոփան
Ուսուցիչ	Ֆրանցիսկո Ռիբալտա
Աշակերտներ	Լուկա Ջորդանո
Պաշտոն	պալատական նկարիչ
Ամուսին	Caterina Azzolino?
José de Ribera Վիքիպահեստում

Կենսագրություն

Սովորել է Վալենսիայում։ 1613 թվականին մեկնել է Իտալիա, 1616-1618 թվականներին ստեղծագործել Նեապոլում, դարձել Իսպանիայի փոխարքաների պալատական նկարիչը։ Հարել է կարավաջիզմին։

Սկզբնական շրջանի գործերում (այդ թվում՝ 1620-ական թվականներին օֆորտներում) գերիշխում են լուսաստվերային սուր հակադրությունները` 1620-30-ական թվականներին։

Աշխատանքներ

Ռիբերայի աշխատանքներին բնորոշ են նահատակության դրամատիկական տեսարանները, որոնցում ընդգծված է կամքի հաղթանակը ֆիզիկական տանջանքների նկատմամբ, հին փիլիսոփաների և սրբերի պատկերները՝ մեկնաբանված որպես ժողովրդական կերպարներ («Դեմոկրիտ», 1630, Պրադո, Մադրիդ)։

1630-ական թվականների կեսերից Ռիբերան պահպանելով կերպարների պատկերման խստաշունչ ռեալիզմը, հաճախ է դիմել ավելի հավասարակշռված լուծումների։ Նրա նկարներում լուսաստվերային անցումները դարձել են ավելի նուրբ, գունաշարը հագեցվել է ոսկեգույն կամ արծաթավուն նրբերանգներով մարդկային վեհությամբ առլեցուն ավետարանական և աստվածաշնչային կոմպոզիցիաներ («Հովիվների երկրպագությունը», 1638, Գեղեցիկ արվեստների թանգարան, Գրենոբլ), կանանց հուզիչ քնարական կերպարներ («Սուրբ Ինեսա», 1641, Դրեգդենի պատկերասրահ), դիցաբանական և ժանրային գործեր («Կաղլիկը», 1642, Լուվր, Փարիզ)։

Պատկերասրահ

• 
  Պրոմեթևս. մոտ. 1630
• 
  «Մագդալենա Վենտուրան ամուսնու և որդու հետ, 1631
• 
  Սբ. Ինեսան, 1641
• 
  Սբ. Ֆիլիպի չարչարանքները. 1639

• 
  Իքսիոն, 1632. Պրադո, Մադրիդ.^[10]
• 
  Մարիամ Մագդաղենացու համբարձումը^[11] 1636
• 
  Սբ. Հակոբ, 1652. Պրադո, Մադրիդ.^[12]
• 
  Սբ. Պետրոսի հրաժարումը, c. 1615
• 
  Ecce Homo^[11] 1620
• 
  Սուրբ ընտանիք, 1639. Սանտա Կրուս (Սուրբ խաչ) թանգարան, Տոլեդո.
• 
  Պիետա^[13] 1633
• 
  Սբ. Անդրեասի նահատակությունը
• 
  Մորուքավոր կինը

Ծանոթագրություններ

1. Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
2. Artists of the World Online, Allgemeines Künstlerlexikon Online, AKL Online (գերմ.) / Hrsg.: A. Beyer, B. Savoy — B: K. G. Saur Verlag, Verlag Walter de Gruyter, 2009. — ISSN 2750-6088 — doi:10.1515/AKL
3. Diccionario biográfico español (իսպ.) — Real Academia de la Historia, 2011.
4. http://explore.rkd.nl/explore/artists/66553 — Netherlands Institute for Art History.
5. Waterhouse E. Italian Baroque Painting — London: Phaidon Press, 1962. — P. 174.
6. Artnet — 1998.
7. Sánchez A. E. P. Ribera, Jusepe [José de] // Grove Art Online / J. Turner — [Oxford, England], Houndmills, Basingstoke, England, New York: OUP, 2017. — doi:10.1093/GAO/9781884446054.ARTICLE.T071858
8. Encyclopædia Britannica
9. Կերպարվեստի արխիվ
10. «Ixión - Colección - Museo Nacional del Prado». www.museodelprado.es. Վերցված է 2020 թ․ մարտի 28-ին.
11. Fernando, Real Academia de BBAA de San. «Ribera, José - Ecce Homo». Academia Colecciones (իսպաներեն). Վերցված է 2020 թ․ մարտի 28-ին.
12. «The penitent Saint Jerome - The Collection - Museo Nacional del Prado». www.museodelprado.es. Վերցված է 2020 թ․ մարտի 28-ին.
13. «The Pietà». Museo Nacional Thyssen-Bornemisza (անգլերեն). Վերցված է 2020 թ․ մարտի 28-ին.

Գրականություն

• Brown, Jonathan. (1973). Jusepe de Ribera: prints and drawings; [catalogue of an exhibition] The Art Museum, Princeton University, October–November 1973. Princeton, N.J.: Princeton University. OCLC 781367 the standard work on his prints and drawings.
• Sánchez, Alfonso E. Pérez (1992). Jusepe de Ribera, 1591–1652. The Metropolitan Museum of Art. ISBN 9780870996474. [full text resource]
• Williamson, Mark A. "The Martyrdom Paintings of Jusepe de Ribera: Catharsis and Transformation"; PhD Dissertation, Binghamton University, Binghamton, New York 2000 (available online at myspace.com/markwilliamson13732) (link broken)

Արտաքին հղումներ

Խոսե դե Ռիբերա էջը Վիքիպահեստում

• Scholarly articles in English about Jusepe de Ribera, lo Spagnoletto both in web and PDF @ the Spanish Old Masters Gallery
• The bearded woman, Work of the month – Ducal House of Medinaceli Foundation

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Խոսե դե Ռիբերա» հոդվածին։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից։