From Wikipedia, the free encyclopedia
Լոբի (լատին․՝ Phaséolus), թիթեռնածաղկավորների կարգ, ընդավորների ընտանիք։ Միավորում է մոտ 97[1] տեսակ երկու կիսագնդերի տաք վայրերում։ Բազմանում է պտուղների և սերմերի, իսկ որոշ տեսակներ էլ ծաղիկների միջոցով («թուրքական լոբի» անունով)[2][3]։
| Լոբի | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||
| Գիտական դասակարգում | ||||||||||||
|
||||||||||||
| Լատիներեն անվանում | ||||||||||||
| Phaséolus
L., 1753
|
||||||||||||
| Հոմանիշներ | ||||||||||||
| ||||||||||||
|
|
Մշակաբույսերի տեսակներից առաջին տեղը զբաղեցնում է սովորական լոբին տարատեսակ ձևերով և տեսակներով, որոնցից մի մասը փաթաթվող է, մյուս մասը՝ թփային։ Այս տեսակի հայրենիքը Լատինական Ամերիկան է։
Լոբու այլ տեսակ է կրակոտ կարմիր լոբին (Phaseolus coccineus)՝ կարմիր ծաղիկներով, հաճախ հանդիսանում է դեկորատիվ բույս։
Որոշ տեսակներ, որոնց սովորաբար անվանում են «լոբի», պատկանում են լոբազգիների այլ ցեղին, օրինակ մաշ (մրտուկ) տեսակը։ Հայտնի սննդային բույսեր են սովորական, ռուսական կամ ձիա լոբին, որոնք պատկանում են թիթեռնածաղկավորների կարգի սիսեռների ցեղին։
Միամյա խոտաբույսը հիմնականում գանգուր է, փետրանման տերևներով։ Արմատային համակարգը առանցքային է։
Թերթիկները 3-ն են, շատ հազվադեպ՝ 1-ը։ Ե՛վ ամբողջ տերևը, և՛ յուրաքանչյուր թերթիկ ամրացված է տերևակոթից։
Ծաղիկները ամրացված են պտղանութին։ Ծաղկակալը գլանաձև սկավառակի նման է։ Պսակի ցեցոտ թևերը քիչ թե շատ կապված են նավակով, որի երկար գագաթը, ինչպես նաև շերտերն ու սյունը պարուրաձեւ թրթռում են։
Կախովի լոբի 5-28 սմ երկարությամբ, երկփեղկ է, սերմերի միջև ծակոտկեն հյուսվածքի անբավարար հատվածով։ Սերմերը հարուստ են օսլայով և լեգմինով (Պահուստային սպիտակուց)։
Հնագետները Պերուում և Մեքսիկայում հայտնաբերել են լոբու սերմեր, որի ուսումնասիրությունը ցույց է տալիս, որ այն մշակվել է մ.թ.ա. 5000 տարի առաջ։
15-րդ դարում Քրիստափոր Կոլումբոսի ճանապարհորդությունից հետո սկսեցին լոբի մշակել նաև Եվրոպայում, Աֆրիկայում և Ասիայում։
Որոշ տեսակներ՝
Սննդի համար օգտագործվում են լոբու սերմերը և կանաչած լոբու (առօրյա կյանքում սխալ ձևով կոչվող շերտերը) կանաչ լոբին (պտուղները)։ Շաքարավազի և բանջարեղենի տեսակների մեջ ամբողջ լոբին սպառվում է որպես ամբողջություն, այդ թվում նաև փեղկերը և սերմերը։ Շատ տեսաներ հում վիճակում թունավոր են։
Նախքան ճաշ պատրաստելը խորհուրդ է տրվում լոբին ընկղմել ջրի մեջ (8-10 ժամ)։ Դա նպատակահարմար է երկու նպատակով՝
Լոբու սերմերի գլխավոր վնասատուն հանդիսանում է լոբու սերմնաբզեզը։
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
