Ինուկտիտուտ
From Wikipedia, the free encyclopedia
Ինուկտիտուտ (Inuktitut - /ɪˈnʊktᵻtʊt/, ինքնանվանում՝ ᐃᓄᒃᑎᑐᑦ - [inuk] - "մարդ" + [titut] - "նման", այսինքն՝ "մարդանման"), նաև արևելականադական ինուկտիտուտ, (Eastern Canadian Inuktitut), Կանադայի հիմնական ինուիտ լեզուներից մեկը։ Ինուկտիտուտով խոսում են անտառի սահմանից (էկոհամակարգ) հյուսիս գտնվող բոլոր տարածքներում, ներառյալ Նյուֆաունդլենդ և Լաբրադոր, Քվեբեկ գավառների մասերը, որոշ չափով հյուսիսարևելյան Մանիտոբայում, ինչպես նաև Հյուսիսարևմտյան տարածքներում և Նունավուտում։ Սա բնիկ լեզուներից է, որը գրված է կանադական աբորիգենների վանկագրությամբ[3]։
Տեսակ | բնական լեզու, indigenous language?, մակրոլեզու, կենդանի լեզու և բարբառային կոնտինուում |
---|---|
Ենթադաս | ինուիտական լեզուներ |
Երկրներ | ![]() ![]() |
Խոսողների քանակ | 39 770 մարդ (2016)[2] |
Վերահսկող կազմակերպություն | Inuit Tapiriit Kanatami? |
Գրերի համակարգ | Inuktitut syllabics?, լատինական այբուբեն, Canadian Aboriginal syllabics? և Eskimo alphabet? |
IETF | iu |
ԳՕՍՏ 7.75–97 | инк 217 |
ISO 639-1 | iu |
ISO 639-2 | iku |
ISO 639-3 | iku |
![]() |
Ինուկտիտուտը Նունավուտի երկու պաշտոնական լեզուներից մեկն է (ինուիննակթունի հետ մեկտեղ), և երկու լեզուներն էլ միասին հայտնի են որպես Ինուկտուտ։ Ավելին, այն ճանաչված է որպես Հյուսիսարևմտյան տարածքների ութ պաշտոնական մայրենի լեզուներից մեկը։ Այն նաև օրինական ճանաչում ունի Նունավիկում՝ Քվեբեկի մի մասում, մասամբ Ջեյմս Բեյի և Հյուսիսային Քվեբեկի համաձայնագրի շնորհիվ և Ֆրանսերեն լեզվի կանոնադրության մեջ ճանաչված է որպես ինուիտ շրջանների դպրոցներում ուսուցման պաշտոնական լեզու։ Այն նաև որոշակի ճանաչում ունի Նունացիավուտում (Լաբրադորի ինուիտների տարածքում) Կանադայի կառավարության և Նյուֆաունդլենդ և Լաբրադոր նահանգի հետ համաձայնագրի վավերացումից հետո։ 2016 թվականի Կանադայի մարդահամարը հայտնում է, որ կան 65,030 բնիկներ, ովքեր իրենց նույնականացնում են որպես ինուիտ, որոնցից 35,215-ը իրենց մայրենի լեզու նշել են ինուկտիտուտը[4]։
Ինուկտիտուտ տերմինը հաճախ օգտագործվում է ավելի լայնորեն՝ ներառելով ինուվիալուկթունը և, հետևաբար, Կանադայի գրեթե բոլոր ինուիտ բարբառները։ Այնուամենայնիվ, Կանադայի վիճակագրությունը Կանադայի մարդահամարի մեջ ինուվիալուկթունը նշում է ինուինակթունի հետ միասին[4]։