Թագ

Թագ (լատին․՝ corona  - պսակ, թագ), գլխի զարդարանք, որը համարվում է միապետական իշխանության խորհրդանիշ։ թափանցիկ թագ սունկ թագ սև թագ փշերով թագ ուսկուց թագ կլուն թագ

Ռուսական կայսրության թագ

Անգլիական թագ

Պատմություն

Թագերի հայտնվելը վերագրվում է հին աշխարհի պետություններին^[1] (Հին Եգիպտոս, Հին Հռոմ, Շումեր), ավելին՝ մ․թ․ա 1-ին դարում Հռոմում իշխանության այս պարագան վերափոխվել էր մականվան^[2][3][4]։

Զարգացած ֆեոդալիզմի ժամանակաշրջանում (11-րդ դարից) թագերը շատ տարածված էին եվրոպական երկրներում։ Ռուսիայում որպես Մեծ իշխանի, հետագայում՝ թագավորի թագ, օգտագործվել է Մոնոմախի գդակը, իսկ կայսրերի դեպքում՝ Մեծ կայսերական թագը։ Այժմ, որպես կանոն, միապետները թագ կրում են միայն խիստ հանդիսավոր դեպքերում։

Նկարագրություն

Թագերը պատրաստվել են տարբեր թանկարժեք մետաղներից (սովորաբար՝ ոսկուց կամ արծաթից) և զարդարվել թանկարժեք ու կիսաթանկարժեք քարերով։

Կարող են ունենալ տարբեր ձևեր՝ գլխարկի, պսակի, օղակապի տեսքով, տերևներով, ատամիկներով կամ թիթեղյա։

Տեսակներ

Տարատեսակ թագեր

Կախված կրողի կոչումից՝ թագերը կարող են լինել․

• կայսերական
• թագավորական
• իշխանական
• դքսական
• կոմսական

Կա նաև պապական թագ՝ տիարա։

Ռուսաստանի պատմական թագեր

Անվանում	Գտնվելու վայր	Թվագրում	Ծանոթագրություն	Պատկեր	Հերալդիկա
Մոնոմախի գդակ	Զինագործական պալատ	13-14-րդ դարեր	18-րդ դարից՝ Մեծ, Փոքր և Սպիտակ Ռուսիայի թագավորությունների հերալդիկ թագը։
Կազանի թագ	Զինագործական պալատ	16-րդ դարի կեսեր	18-րդ դարից՝ Կազանի խանության հերալդիկ թագը։
Մոսկովյան թագ	Չի պահպանվել	1610 թվական	Թագը պատրաստվել է Վլադիսլավ 4-րդի թագադրման համար։
Միխայիլ Ռոմանովի թագ	Զինագործական պալատ	1627 թվական	18-րդ դարից՝ Աստրախանի խանության հերալդիկ թագը։
Երկրորդ հանդերձանքի Մոնոմախի գլխարկ	Զինագործական պալատ	1682 թվական	18-րդ դարից՝ Ղրիմի խանության հերալդիկ թագը։
Երրորդ հաներձանքի թագավորական գլխարկ	Զինագործական պալատ	մոտ 1682 թվական	18-րդ դարից՝ Սիբիրյան թագավորության հերալդիկ թագը։
Իվան V-ի ադամանդյա գլխարկ	Զինագործական պալատ	1682 թվական
Պետրոս I-ի ադամանդյա թագ	Զինագործական պալատ	1682 թվական
Եկատերինա I-ի և Պետրոս II-ի թագ	Զինագործական պալատ	1724 -1727 թվականներ	Պահպանվել է միայն կմախքը։
Աննա Յոհանովնայի և Ելիզավետա Պետրովնայի թագ	Զինագործական պալատ	1730, 1742	19-րդ դարից՝ Լեհական թագավորության հերալդիկ թագը։
Մեծ կայսերական թագ	Ադամանդի ֆոնդ	1762, 1797	Ի սկզբանե պատրաստվել է Պետրոս III-ի համար (չի ապրել մինչև թագադրումը)։
Մալթայական թագ	Զինագործական պալատ	մոտ 1798 թվական	Հերալդիկ թագ մինչև 1803 թվականը։
Վրացական թագ	Անհայտ	մոտ 1798 թվական	Պատրաստվել է Քարթլի-Կախեթական թագավոր Գեորգի XII-ի համար։ 1801 թվականից Վրաստանի թագավորության հերալդիկ թագն էր։
Փոքր կայսերական թագ	Ադամանդի ֆոնդ	1856 (Զեֆտիգեն)	Ի սկզբանե կայսրուհի Մարիա Ալեքսանդրովնայի անձնական թագն էր։

Տես նաև

• Քրիստոսի Փշե պսակ

Ծանոթագրություններ

1. Самая древняя в мире корона найдена в 1961 году в израильской пещере, наряду с другими ценными артефактами
2. Плутарх. Сравнительные жизнеописания. Марк Юний Брут, Гл. XXVII;
3. Аппиан Александрийский. Римская история. Гражданские войны, Кн. III, Гл. XCV;
4. Луций Кассий Дион. Римская история, Кн. XLVI, Гл. XLIX, § 5.

Գրականություն

• «Корона, головной убор». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ. 1890–1907.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)
• О. В. Мареева. Генезис венца как регалии власти Արխիվացված 2009-03-19 Wayback Machine // Священное тело короля: Ритуалы и мифология власти / Ин-т всеобщ. истории РАН; МГУ. — М.:Наука, 2006, с. 419—429

Վիքիբառարան

Ընթերցե՛ք «թագ» բառի բացատրությունը Հայերեն Վիքիբառարանում։

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Թագ» հոդվածին։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 4, էջ 113)։