Էմպիրիզմ
From Wikipedia, the free encyclopedia
Էմպիրիզմը տեսություն է, համաձայն որի գիտելիքը գալիս է միայն կամ հիմնականում զգայական փորձից[1]։ Էպիստեմոլոգիայի մի շարք դիտարկումներից մեկն է, մարդկային գիտելիքի ուսումնասիրությունը՝ ռացիոնալիզմի և սկեպտիցիզմի հետ համատեղ, էմպիրիզմը առաջնային է համարում փորձի և ապացույցների դերը, հատկապես զգայական փորձը՝ գաղափարների ձևով[2]։ Էմպիրիցիստները կարող են վիճել այն հարցի շուրջ, որ ավանդույթները ձևավորվում են նախկին զգայական փորձերի հարաբերությունների հիման վրա[3]։
Գիտության փիլիսոփայության մեջ էմպիրիզմը շեշտը դնում է ապացույցի վրա, հատկապես փորձի արդյունքում ի հայտ եկած ապացույցի։ Գիտական մեթոդի հիմնական մաս է համարվում այն հանգամանքը, որ բոլոր վարկածները և թեորիաները պետք է փորձարկվեն բնական աշխարհի դիտարկումների վրա և պարզապես չհիմնվեն առաջնային պատճառի, ինտուիցիայի կամ բացահայտման վրա։ Էմպիրիզմը, որը հաճախ կիրառվում է բնական գիտնականների կողմից, պնդում է, որ գիտելիքը հիմնված է փորձի վրա և որ գիտելիքը նախնական և հավանականային է և ենթակա է շարունակական վերանայման և կեղծիքի[4]։ Այն, որ զգայական փորձը ստեղծում է գիտելիք, համարվում է Էպիստեմոլոգիական դրույթներից մեկը։ Գիտական մեթոդը, ներառյալ փորձը և վավերացումը չափելու միջոցները, ուղեկցում է էմպիրիկ ուսումնասիրությանը։