Բլագոևգրադի մարզ

Բլագոևգրադի մարզ (բուլղար․՝ Област Благоевград), Բուլղարիայի քսանութ մարզերից մեկը, երկրի հարավարևմտյան մասում։ Մարզի սահմաններում է գտնվում Պիրինյան Մակեդոնիա աշխարհագրական տարածաշրջանը։ Հարավում մարզը սահմանակից է հունական Մակեդոնիա երկրամասին, արևմուտքում՝ Հյուսիսային Մակեդոնիա պետությանը։ Սահմանակից է նաև բուլղարական չորս այլ մարզերի։ Կազմված է 14 համայնքներից։ Մարզկենտրոնը Բլագոևգրադ քաղաքն է։ Մարզի կազմում կա ևս 12 քաղաք, ներառյալ Գոցե Դելչևը, Բանսկոն, Մելնիկը, Պետրիչը, Ռազլոգը, Սադանսկին և Սիմիթլին։

Բլագոևգրադի մարզ բուլղար․՝ Област Благоевград
Զինանշան
Երկիր	Բուլղարիա
Կարգավիճակ	Բուլղարիայի մարզ
Մտնում է	Բուլղարիա
Վարչկենտրոն	Բլագոևգրադ[1]
ԲԾՄ	555 ± 1 մետր
Մարզպետ	Վալերի Սմիլենով
Բնակչություն	288 161 մարդ (դեկտեմբերի 31, 2022)[2]
Խտություն	57.2
Տարածք	6449,47 կմ²[3]
Հիմնադրված է	հունվարի 8, 1999 թ.
Սահմանակցում է	Կյուստենդիլի մարզ, Սոֆիայի մարզ, Պազարջիկի մարզ և Սմոլյանի մարզ
Ժամային գոտի	DAZD?
ISO 3166-2 կոդ	BG-01
Ավտոմոբիլային կոդ	E
bl.government.bg
Բլագոևգրադի մարզ Վիքիպահեստում

Աշխարհագրությունը և կլիման

Աշխարհագրությունը

Մարզն զբաղեցնում է 6,449.5 քառակուսի կիլոմետր տարածք (երկրի ամբողջ տարածքի 5,8 տոկոսը), ունի 323,552 բնակիչ։ Բուլղարիայում մեծությամբ երրորդն է՝ Բուրգասի և Սոֆիայի մարզերից հետո։ Բլագոևգրադի մարզում են մասամբ կամ ամբողջությամբ գտնվում Ռիլա (ամենաբարձր գագաթը Մուսալա լեռն է, որը նաև Բալկանների ամենաբարձր գագաթն է և ունի 2925 մետր բարձրություն), Պիրին (ամենաբարձր գագաթը՝ Վիհրեն, 2914 մ) լեռնաշղթաները, Ռոդոպներ լեռնազանգվածը, Սլավյանկա, Բելասիտցա, Վլահինա, Մալեշևո, Օգրաժդեն, Ստարգաչ սարերը։ Մարզի տարածքով հոսում են երկու բավականին մեծ գետ՝ Ստրուման և Մեստան։

Կլիման

Կլիման տատանվում է բարեխառը մայրցամաքայինից մինչև միջերկրածովյան (ծայր հարավային հատվածում)։ Բնական պաշարներն են փայտանյութը, հանքային ջրերը, ածուխը, շինանյութերը՝ ներառյալ մարմար ու գրանիտ։ Լավ պահպանված, գեղեցիկ բնաշխարհը ևս համարվում է բնական ռեսուրս։ Ստեղծվել են մի շարք ազգային պարկեր ու արգելոցներ, որոնցում հոգ է տարվում կենսաբազմազությունը պահպանելու մասին։

Համայնքները

Բլագոևգրադի մարզի համայնքների քարտեզը

Բլագոևգրադի մարզի կազմում են հետևյալ 14 համայնքները.

• Բանսկո
• Բելիցա
• Բլագոևգրադ
• Գոցե Դելչև
• Գռման
• Կրեսնա
• Պետրիչ
• Ռազլոգ
• Սանդանսկի
• Սատովչա
• Սիմիթլի
• Ստրումյանի
• Հաջիդիմովո
• Յակորուդա

Ժողովրդագրություն

2011 թվականին անցկացված մարդահամարի տվյալներով՝ Բլագոևգրադի մարզն ուներ 323,552 բնակիչ, որոնցից 159,508-ը արական սեռի, 164,602-ը՝ իգական^[4][5][6][7]։

Էթնիկ խմբերը

Էթնիկ խմբեր (2011 թ.)
Էթնիկ խումբ			Տոկոսը
բուլղարներ			88.6 %
թուրքեր			6.0 %
գնչուներ			3.4 %
այլք			2.0 %

Ամբողջ բնակչությունը (2011 թ.): 323 552
Էթնիկ խմբեր (2011 թ.)^[8]։

• բուլղարներ։ 251,097 (88,55%)
• թուրքեր։ 17,027 (6,0%)
• գնչուներ։ 9,739 (3,43%)
• այլք։ 5,693 (2,01%)

Մարզում էթնիկ մակեդոնացիների թվաքանակի հարցը համարվում է վիճահարույց։ Մակեդոնացի քաղաքական ակտիվիստ, Իլինդեն-Պիրին կազմակերպության ղեկավար Ստոյկո Ստոյկովը հայտարարել է, որ Բուլղարիայում էթնիկ մակեդոնացիների թիվը տատանվում է 5 հազարից 10 հազարի միջև^[9]։ Այնինչ՝ 2017 թվականին միայն Բլագոևգրադի համայնքում գրանցված էր 18,000 էթնիկ մակեդոնացի բնակիչ, իսկ ամբողջ մարզում, իհարկե, ավելի շատ^[10]։ Նրանք Հյուսիսային Մակեդոնիայի քաղաքացիներ են, սակայն ունեն նաև Բուլղարիայի քաղաքացիություն^[11]։ Մյուս կողմից՝ մարզի էթնիկ բուլղարացի բնակիչների մի մասը ևս միաժամանակ ունի մակեդոնական քաղաքացիություն^[12], և ազգային երկու խմբերի միջև հստակ տարբերակում չկա^[13]։ Բայց 2011 թվականին անցկացված մարդահամարի ժամանակ Բլագոևգրադի մարզում ընդամենը 561 մարդ է հայտնել, որ ինքը էթնիկ մակեդոնացի է։

Պատկերասրահ

• 
  Տևնո Վասիլաշկո լիճը Պիրինում
• 
  Կամենիցա սարը և Տևնո լիճը Պիրինում
• 
  Սիանիցա սարը Պիրինում
• 
  Էդելվեյսներ Պիրինում
• 
  Ջենգալ սարը /Պիրին/
• 
  Վիհրեն սարը /Պիրին/
• 
  Մանրանկար Իոանիս Սկիլիցիսի ժամանակագրությունից
• 
  Ռոժեն վանքը
• 
  Բանսկոյի Սբ. Երրորդության եկեղեցին
• 
  Բուլղարացի զոհված զինվորների հուշարձանը Պետրիչում
• 
  Դահուկուղիները Բանսկոյում
• 
  Պետրիչը գիշերով

Ծանոթագրություններ

1. НСИ Националният регистър на населените места (բուլղ.)
2. https://www.nsi.bg/bg/content/2975/%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5-%D0%BF%D0%BE-%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B8-%D0%BE%D0%B1%D1%89%D0%B8%D0%BD%D0%B8-%D0%BC%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%BE%D0%B6%D0%B8%D0%B2%D0%B5%D0%B5%D0%BD%D0%B5-%D0%B8-%D0%BF%D0%BE%D0%BB
3. http://www.zei.de/download/Phare/bulgaria.pdf
4. Bulgarian National Statistical Institute - 2011 census Արխիվացված 2011-07-14 Wayback Machine
5. „WorldCityPopulation“
6. „pop-stat.mashke.org“
7. Կաղապար:Bg icon Population by 01.02.2011 by Area and Sex Արխիվացված 2011-04-08 Wayback Machine from Bulgarian National Statistical Institute: Preliminary results of Census 2011
8. «Population by province, municipality, settlement and ethnic identification, by 01.02.2011; Bulgarian National Statistical Institute». Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ ապրիլի 22-ին. Վերցված է 2019 թ․ մայիսի 4-ին.
9. «source». Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ հունիսի 29-ին. Վերցված է 2019 թ․ մայիսի 4-ին.
10. Over 70,000 Macedonian nationals have received Bulgarian citizenship between 2001 and 2018, or roughly 3.5% of the population.
11. в-к Труд, Март 26, 2017, В Благоевградска община има регистрирани 18 хиляди македонци.
12. «Center for Documentation and Information on Minorities in Europe - Southeast Europe (CEDIME-SE) - Macedonians of Bulgaria» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2006 թ․ հուլիսի 23-ին. Վերցված է 2019 թ․ մայիսի 4-ին.
13. Day, Alan John; East, Roger; Thomas, Richard (2002). Political and economic dictionary of Eastern Europe. Routledge. էջ 94. ISBN 1-85743-063-8.

Արտաքին հղումներ

• Blagoevgrad Province — information on all of cities and villages
• Provincial administration of Blagoevgrad Province
• Municipality of Blagoevgrad Արխիվացված 2020-09-30 Wayback Machine
• Municipality of Gotse Delchev Արխիվացված 2008-10-04 Wayback Machine
• Municipality of Sandanski Արխիվացված 2011-08-09 Wayback Machine
• Municipality of Petrich Արխիվացված 2016-02-20 Wayback Machine
• Official website of Bansko
• Pirin National Park Արխիվացված 2016-01-10 Wayback Machine
• Rila National Park
• Neofit Rilski Southwestern University
• American University in Bulgaria
• Pirin Folk song and dances State Ensemble
• Historical and Architectural Reserve Village Kovachevitsa Արխիվացված 2008-01-11 Wayback Machine
• Rozhen Monastery St. Nativity of Virgin Mary Արխիվացված 2010-09-24 Wayback Machine
• Bansko Ski Zone
• Beautiful Blagoevgrad Online
• Kordopulova House in Melnik Արխիվացված 2019-05-08 Wayback Machine
• Radio Blagoevgrad online, regional station of the Bulgarian National Radio
• Informative site about South-Western Bulgaria
• Struma Daily newspaper of South-Western Bulgaria
• Village Dabrava - Blagoevgrad Արխիվացված 2019-04-12 Wayback Machine

Աղբյուրներ

• Who are the Macedonians? by Hugh Poulton. London: 1995.

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Բլագոևգրադի մարզ» հոդվածին։