Կատարժինա Կոբրո

Կատարժինա Կոբրո (հունվարի 26, 1898(1898-01-26)^{[1][2][3][…]}, Մոսկվա, Ռուսական կայսրություն^[4] - փետրվարի 21, 1951(1951-02-21)^[2][5][6], Լոձ, Łódzkie Voivodeship, Լեհաստանի Ժողովրդական Հանրապետություն), 20-րդ դարի երկրորդ քառորդի ռուս և լեհ նկարչուհի, քանդակագործուհի ավանգարդիստ։ Աշխատել է սուպրեմատիզմի, կոնստրուկտիվիզմի և նեոպլաստիցիզմի ոճերով։

Կատարժինա Կոբրո լեհ.՝ Katarzyna Kobro
Ծնվել է	հունվարի 26, 1898(1898-01-26)[1][2][3][…]
Ծննդավայր	Մոսկվա, Ռուսական կայսրություն[4]
Վախճանվել է	փետրվարի 21, 1951(1951-02-21)[2][5][6] (53 տարեկան)
Մահվան վայր	Լոձ, Łódzkie Voivodeship, Լեհաստանի Ժողովրդական Հանրապետություն
Քաղաքացիություն	Ռուսական կայսրություն,  ԽՍՀՄ և  Լեհաստան
Կրթություն	Մոսկվայի նկարչության, քանդակագործության և ճարտարապետության ուսումնարան
Մասնագիտություն	նկարչուհի, քանդակագործ և արվեստի տեսաբան
Ոճ	աբստրակցիոնիզմ
Ժանր	աբստրակցիոնիզմ
Թեմաներ	քանդակագործություն[7] և արվեստի տեսություն[7]
Ամուսին	Վլադիսլավ Ստրժեմինսկի[8]
Զավակներ	Nika Strzemińska?
Katarzyna Kobro Վիքիպահեստում

Կենսագրություն

Մանկություն

Կատարժինա (Եկատերինա Նիկոլաևնա) Կոբրո, գերմանառուսական ծագում ունի։ Հայրը գերմանացի նավատեր Նիկոլուս ֆոն Կոբրոն էր, մայրը ռուս, ծնունդով Եվգնիա Ռոզանովան։ Կատարժինան մորից ընդունել է ուղղափառ կրոնը։ Մանկական տարիներն անցել են Ռիգայում։ Գիմնազիա է ընդունվել Վարշավայում։ Առաջին համաշխարհային պատերազմի տարիներին գիմնազիան տարհանվել է Մոսկվա, այստեղ՝ 1916 թվականին, 18-ամյա Կատարժինան հոսպիտալում վիրավոր զինվորներին խնամելու ժամանակ հանդիպում է իր ապագա՝ ծագումով լեհ ամուսնուն՝ Վլադիսլավ Ստրժեմինսկուն։

Մոսկվա

1917-1920 թվականներին Կատարժինան սովորել է Մոսկվայի նկարչության, քանդակագործության և ճարտարապետության դպրոցում^[9], որի հիման վրա բացում են Պետական ազատ գեղարվեստական արվեստանոցները։ Այդտեղ դասավանդում էին Կազիմիր Մալևիչը, Օլգա Ռոզանովան, Վլադիմւիր Տատլինը, Ալեքսանդր Ռոդչենկոն։ Կատարժինային շատ է օգնել Երիտասարդ նկարիչների միավորման նկարիչ-կոնստրուկտիվիստներ Կարլ Յոգանսոնի և Ստենբերգ եղբայրների հետ շփումը։

Լեհաստան

1920 թվականին Կատարժինա Կոբրոն ամուսնացել է Վլադիսլավ Ստրեժմինսկու հետ, և ամուսնուն «վարակել» արվեստով^[10]։ Ամուսինը, որ աշխատում էր ՌՍՖՍՀ Լուսավորության ժողովրդական կոմիսարիատում, 1920 թվականին նոր նշանակում է ստանում և ընտանիքը տեղափոխվում է Սմոլենսկ։ Տեղի Ազատ արվեստանոցներում Կատերժինան քանդակի և խեցեգործության մասին դասախսություններ է կարդում, իսկ 1921 թվականից մասնակցում է Վիտեբսկի խմբի սմոլենսկյան բաժանմունքի աշխատանքներին։ Աշխատում է որպես բեմի նկարիչ և պլակատիստ։

1922 թվականին ապրել են նաև Կիևում և Լվովում։ Հետո մեկնում են Լեհաստան և 1924 թվականիքն ընդունում են լեհական քաղաքացիություն։ Երիտասարդ զույգը Լեհաստանում ապրելու առաջին տարիներից լեհական արվեստում առաջատար դիրք են գրավում։ 1924 թվականին Վարշավայում մասնակցում են ( լրիվ՝ «Կուբիստների, սուպրեմատիստների և կոնստրուկտիվիստների բլոկ») ավանգարդիստական խմբի ստեղծմանը, որը թողարկում էր համանուն, ամսագիրը^[11]։

Գրականություն

• Grzegorz Sztabiński: Dlaczego geometria? problemy współczesnej sztuki geometrycznej, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2004, ISBN 83-7171-729-6. (լեհ.)
• Andrzej Turowski: Budowniczowie świata. Z dziejów radykalnego modernizmu w sztuce polskiej, Universitas, Kraków 2000, ISBN 83-7052-673-X (լեհ.)
• Katarzyna Kobro 1898–1951; w setną rocznicę urodzin – katalog wystawy, Muzeum Sztuki w Łodzi, 1999, ISBN 83-906130-9-3 (լեհ.)
• Janusz Zagrodzki: Katarzyna Kobro i kompozycja przestrzeni, PWN, Warszawa 1984 (լեհ.)
• Andrzej Turowski: Konstruktywizm polski. Próba rekonstrukcji nurtu 1921–1943, Ossolineum, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź 1981, ISBN 83-04-00557-3 (լեհ.)

Ծանոթագրություններ

1. Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
2. Katarzyna Kobro (նիդերլ.)
3. Mikina E. Kobro, Katarzyna // Grove Art Online / J. Turner — [Oxford, England], Houndmills, Basingstoke, England, New York: OUP, 2018. — doi:10.1093/GAO/9781884446054.ARTICLE.T047075
4. Deutsche Nationalbibliothek Record #118986767 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
5. Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
6. Կերպարվեստի արխիվ — 2003.
7. Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ
8. Union List of Artist Names — 2021.
9. Kitowska-Łysiak,, Małgorzata. «Katarzyna Kobro». Culture.pl. Վերցված է 2017 թ․ սեպտեմբերի 21-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ հավելյալ կետադրություն (link)
10. . «Երկնագուն ծաղիկներ».
11. Ամսագրում առաջին անգամ ավանգարդիստ Ստրեժմինսկին շարադրել է Ոնիզմ (Unizm) նոր ուղղության մասին

Արտաքին հղումներ

• Կատարժինա Կոբրո
• Տեղեկատվություն աշխատանքների մասին
• Անդրադարձ աշխատանքներին և կյանքին Արխիվացված 2018-06-04 Wayback Machine
• Կենսագրական հոդված jstor.org կայքում
• Մոդեռն արվեստի միջազգային հավաքածու

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Կատարժինա Կոբրո» հոդվածին։