Ամհարերեն

Ամհարերեն, սեմական լեզվաընտանիքի հարավային խմբին պատկանող լեզու, Եթովպիայի պետական լեզուն։

Ամհարերեն
Տեսակ	բնական լեզու և կենդանի լեզու
Ենթադաս	Ethiopian Semitic? և Սեմական լեզուներ[1]
Երկրներ	Եթովպիա[1][2],  Էրիթրեա[3],  Սոմալի,  Սուդան և  Իսրայել[4]
Խոսողների քանակ	21 900 000 մարդ (2019)[5]
Գրերի համակարգ	Եթովպական գիր
IETF	am
ԳՕՍՏ 7.75–97	амх 040
ISO 639-1	am
ISO 639-2	amh
ISO 639-3	amh
Amharic language Վիքիպահեստում

Հստակ տարբերակում է միայն բայը, անունը և եղանակավորող բառ-մասնիկները, չկա գոյականի և ածականի որոշակի տարբերակում (նույնը և նախդիրի և շաղկապի միջև)։ Ունի թույլ շեշտ։

Գիր

Ամհարական գիրը եթովպիական գիրն է՝ լրացուցիչ նշաններով հանդերձ։ Ամհարերեն գրելու և տպելու համար պահանջվում է շուրջ 296 նշան։ Գրավոր հիշատակարանները սկիզբ են առնում 14-15-րդ դարերից^[6]։

Ամհարական գիր

	ä	u	i	a	e	ə	o
h	ሀ	ሁ	ሂ	ሃ	ሄ	ህ	ሆ
l	ለ	ሉ	ሊ	ላ	ሌ	ል	ሎ
h	ሐ	ሑ	ሒ	ሓ	ሔ	ሕ	ሖ
m	መ	ሙ	ሚ	ማ	ሜ	ም	ሞ
s	ሠ	ሡ	ሢ	ሣ	ሤ	ሥ	ሦ
r	ረ	ሩ	ሪ	ራ	ሬ	ር	ሮ
s	ሰ	ሱ	ሲ	ሳ	ሴ	ስ	ሶ
š	ሸ	ሹ	ሺ	ሻ	ሼ	ሽ	ሾ
q	ቀ	ቁ	ቂ	ቃ	ቄ	ቅ	ቆ
b	በ	ቡ	ቢ	ባ	ቤ	ብ	ቦ
t	ተ	ቱ	ቲ	ታ	ቴ	ት	ቶ
č	ቸ	ቹ	ቺ	ቻ	ቼ	ች	ቾ
h	ኀ	ኁ	ኂ	ኃ	ኄ	ኅ	ኆ
n	ነ	ኑ	ኒ	ና	ኔ	ን	ኖ
ñ	ኘ	ኙ	ኚ	ኛ	ኜ	ኝ	ኞ
ʾ	አ	ኡ	ኢ	ኣ	ኤ	እ	ኦ
k	ከ	ኩ	ኪ	ካ	ኬ	ክ	ኮ
h	ኸ	ኹ	ኺ	ኻ	ኼ	ኽ	ኾ
w	ወ	ዉ	ዊ	ዋ	ዌ	ው	ዎ
ʾ	ዐ	ዑ	ዒ	ዓ	ዔ	ዕ	ዖ
z	ዘ	ዙ	ዚ	ዛ	ዜ	ዝ	ዞ
ž	ዠ	ዡ	ዢ	ዣ	ዤ	ዥ	ዦ
y	የ	ዩ	ዪ	ያ	ዬ	ይ	ዮ
d	ደ	ዱ	ዲ	ዳ	ዴ	ድ	ዶ
ǧ	ጀ	ጁ	ጂ	ጃ	ጄ	ጅ	ጆ
g	ገ	ጉ	ጊ	ጋ	ጌ	ግ	ጎ
t'	ጠ	ጡ	ጢ	ጣ	ጤ	ጥ	ጦ
č'	ጨ	ጩ	ጪ	ጫ	ጬ	ጭ	ጮ
p'	ጰ	ጱ	ጲ	ጳ	ጴ	ጵ	ጶ
s'	ጸ	ጹ	ጺ	ጻ	ጼ	ጽ	ጾ
s'	ፀ	ፁ	ፂ	ፃ	ፄ	ፅ	ፆ
f	ፈ	ፉ	ፊ	ፋ	ፌ	ፍ	ፎ
p	ፐ	ፑ	ፒ	ፓ	ፔ	ፕ	ፖ

Յունիկոդ

	0	1	2	3	4	5	6	7	8	9	A	B	C	D	E	F
1200	ሀ	ሁ	ሂ	ሃ	ሄ	ህ	ሆ		ለ	ሉ	ሊ	ላ	ሌ	ል	ሎ	ሏ
1210	ሐ	ሑ	ሒ	ሓ	ሔ	ሕ	ሖ	ሗ	መ	ሙ	ሚ	ማ	ሜ	ም	ሞ	ሟ
1220	ሠ	ሡ	ሢ	ሣ	ሤ	ሥ	ሦ	ሧ	ረ	ሩ	ሪ	ራ	ሬ	ር	ሮ	ሯ
1230	ሰ	ሱ	ሲ	ሳ	ሴ	ስ	ሶ	ሷ	ሸ	ሹ	ሺ	ሻ	ሼ	ሽ	ሾ	ሿ
1240	ቀ	ቁ	ቂ	ቃ	ቄ	ቅ	ቆ	ቋ	ቈ		ቍ	ቋ	ቌ	ቊ
1250	ቐ	ቑ	ቒ	ቓ	ቔ	ቕ	ቖ		ቘ		ቝ	ቛ	ቜ	ቚ
1260	በ	ቡ	ቢ	ባ	ቤ	ብ	ቦ	ቧ	ቨ	ቩ	ቪ	ቫ	ቬ	ቭ	ቮ	ቯ
1270	ተ	ቱ	ቲ	ታ	ቴ	ት	ቶ	ቷ	ቸ	ቹ	ቺ	ቻ	ቼ	ች	ቾ	ቿ
1280	ኀ	ኁ	ኂ	ኃ	ኄ	ኅ	ኆ	ኋ	ኈ		ኊ	ኋ	ኌ	ኍ
1290	ነ	ኑ	ኒ	ና	ኔ	ን	ኖ	ኗ	ኘ	ኙ	ኚ	ኛ	ኜ	ኝ	ኞ	ኟ
12A0	አ	ኡ	ኢ	ኣ	ኤ	እ	ኦ	ኧ	ከ	ኩ	ኪ	ካ	ኬ	ክ	ኮ	ኳ
12B0	ኰ		ኲ	ኳ	ኴ	ኵ			ኸ	ኹ	ኺ	ኻ	ኼ	ኽ	ኾ
12C0	ዀ		ዂ	ዃ	ዄ	ዅ			ወ	ዉ	ዊ	ዋ	ዌ	ው	ዎ
12D0	ዐ	ዑ	ዒ	ዓ	ዔ	ዕ	ዖ		ዘ	ዙ	ዚ	ዛ	ዜ	ዝ	ዞ	ዟ
12E0	ዠ	ዡ	ዢ	ዣ	ዤ	ዥ	ዦ	ዧ	የ	ዩ	ዪ	ያ	ዬ	ይ	ዮ
12F0	ደ	ዱ	ዲ	ዳ	ዴ	ድ	ዶ	ዷ	ዸ	ዹ	ዺ	ዻ	ዼ	ዽ	ዾ	ዿ
	0	1	2	3	4	5	6	7	8	9	A	B	C	D	E	F

	0	1	2	3	4	5	6	7	8	9	A	B	C	D	E	F
1300	ጀ	ጁ	ጂ	ጃ	ጄ	ጅ	ጆ	ጇ	ገ	ጉ	ጊ	ጋ	ጌ	ግ	ጎ	ጓ
1310	ጐ		ጒ	ጓ	ጔ	ጕ			ጘ	ጙ	ጚ	ጛ	ጜ	ጝ	ጞ	ጟ
1320	ጠ	ጡ	ጢ	ጣ	ጤ	ጥ	ጦ	ጧ	ጨ	ጩ	ጪ	ጫ	ጬ	ጭ	ጮ	ጯ
1330	ጰ	ጱ	ጲ	ጳ	ጴ	ጵ	ጶ	ጷ	ጸ	ጹ	ጺ	ጻ	ጼ	ጽ	ጾ	ጿ
1340	ፀ	ፁ	ፂ	ፃ	ፄ	ፅ	ፆ		ፈ	ፉ	ፊ	ፋ	ፌ	ፍ	ፎ	ፏ
1350	ፐ	ፑ	ፒ	ፓ	ፔ	ፕ	ፖ	ፗ	ፘ	ፙ	ፚ					፟
1360	፠	፡	።	፣	፤	፥	፦	፧	፨	፩	፪	፫	፬	፭	፮	፯
1370	፰	፱	፲	፳	፴	፵	፶	፷	፸	፹	፺	፻	፼
1380	ᎀ	ᎁ	ᎂ	ᎃ	ᎄ	ᎅ	ᎆ	ᎇ	ᎈ	ᎉ	ᎊ	ᎋ	ᎌ	ᎍ	ᎎ	ᎏ
1390	᎐	᎑	᎒	᎓	᎔	᎕	᎖	᎗	᎘	᎙
2D80	ⶀ	ⶁ	ⶂ	ⶃ	ⶄ	ⶅ	ⶆ	ⶇ	ⶈ	ⶉ	ⶊ	ⶋ	ⶌ	ⶍ	ⶎ	ⶏ
2D90	ⶐ	ⶑ	ⶒ	ⶓ	ⶔ	ⶕ	ⶖ
2DA0	ⶠ	ⶡ	ⶢ	ⶣ	ⶤ	ⶥ	ⶦ		ⶨ	ⶩ	ⶪ	ⶫ	ⶬ	ⶭ	ⶮ
2DB0	ⶰ	ⶱ	ⶲ	ⶳ	ⶴ	ⶵ	ⶶ		ⶸ	ⶹ	ⶺ	ⶻ	ⶼ	ⶽ	ⶾ
2DC0	ⷀ	ⷁ	ⷂ	ⷃ	ⷄ	ⷅ	ⷆ		ⷈ	ⷉ	ⷊ	ⷋ	ⷌ	ⷍ	ⷎ
2DD0	ⷐ	ⷑ	ⷒ	ⷓ	ⷔ	ⷕ	ⷖ		ⷘ	ⷙ	ⷚ	ⷛ	ⷜ	ⷝ	ⷞ
	0	1	2	3	4	5	6	7	8	9	A	B	C	D	E	F

Ծանոթագրություններ

1. Crystal D. The Cambridge Encyclopedia of Language — Cambridge University Press, 1987. — P. 316. — ISBN 978-0-521-42443-1
2. ScriptSource - Ethiopia
3. ScriptSource - Eritrea
4. ScriptSource - Israel
5. Ethnologue — 25, 19 — Dallas, Texas: SIL International, 1951. — ISSN 1946-9675
6. Հ. Զ. Պետրոսյան, Ս. Ա. Գալստյան, Թ. Ա. Ղարագյուլյան, Լեզվաբանական բառարան (խմբ. Էդ. Բ. Աղայան), Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի հրատարակչություն», 1975, էջ 10։

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ամհարերեն» հոդվածին։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 1, էջ 323)։