ԱՄՆ Բնակչության մարդահամարի բյուրո

ԱՄՆ Բնակչության մարդահամարի բյուրո (անգլ.՝ United States Census Bureau, Bureau of the Census)` կառավարական գործակալություն, որի վրա է դրված ԱՄՆ բնակչության մարդահամարի կազմակերպման պատասխանատվությունը։ Ինչպես նաև այն հավաքում և վիճակագրական մշակման է ենթարկում այլ ազգային ժողովրդագրական և տնտեսական տվյալներ։ Փաստացի սա ԱՄՆ կենտրոնական վիճակագրական մարմինն է^{[8][9][10][11]}։

ԱՄՆ Բնակչության մարդահամարի բյուրո
Տեսակ	վիճակագրական ծառայություն և ԱՄՆ դաշնային գործակալություն
Երկիր	ԱՄՆ[1][2][3][…]
Հիմնադրված	մարտի 6, 1902[4][5][6][…]
Գլխադասային գրասենյակ	Սաթլենդ, Փրինս Ջորջս շրջան, Մերիլենդ, ԱՄՆ[1][2][5][…]
Տարածաշրջան	ԱՄՆ
Վերադաս կազմակերպություն	United States Department of Commerce?[5][4][7][…]
Կայք	census.gov​(անգլ.)

Բնակչության մարդահամարի բյուրոն համարվում է ԱՄՆ առևտրի նախարարության կառուցվածքային ենթաբաժին։ Գործակալության ղեկավարը գործող նախագահի կողմից նշանակված քաղաքական անձ է։

Մարդահամարի բյուրոն տալիս է գնահատականներ մարդահամարների միջև և իրականացնում է բնակչության թվաքանակի կանխատեսումներ։ Բացի դրանից, սույն մարդահամարները ազդում են ավելի քան 300 միլիարդ դոլարի` ամենամյա դաշնային և նահանգների կողմից` բարենորոգման, առողջապահության, կրթության, տրանսպորտի և այլնի համար տրված փոխհատկացումների վերատեղաբաշխման վրա։ Այդ պատճառով Մարդահամարի բյուրոյի պարտականությունների մեջ է մտնում մարդկանց և տնտեսությանը վերաբերվող վիճակագրության հավաքագրումը։ Բացի այդ, հաճախակի տեղի է ունենում տարբեր դաշնային և տեղական մարմինների հետաքրքրությունների մեջ մտնող թեմաների մասին տվյալների հավաքագրումը, ինչպիսին են զբաղվածությունը, հանցագործությունները, առողջությունը, կարիքների և բնակատեղի ծախսերը։ Դրանք հրապարակվում են ինչպես «ժողովրդագրական տեսություններ»։ Մարդահամարի բյուրոն նաև հրապարակում է արտադրությանը, տարատեսակ վաճառքներին, ծառայություններին վերաբերող տվյալներ։

Մարդահամարի բյուրոն բազայավորվում է Սյութլենդ^[en] քաղաքում (Մերիլենդ նահանգ) և ևս 12 շրջանային գրասենյակներում. Ատլանտա, Բոստոն, Դալաս, Դենվեր, Դետրոյթ, Կանզաս Սիթի, Լոս Անջելես, Նյու Յորք, Սիեթլ, Ֆիլադելֆիա, Չիկագո և Շառլոթ քաղաքներում։ Տվյալների մշակման ազգային կենտրոնը գտնվում է Ինդիանա նահանգի Ջեֆերսոնվիլ^[en] քաղաքում։

Կրճատ պատմություն

Տե՛ս նաև՝ ԱՄՆ բնակչության մարդահամար

Միացյալ Նահանգների Սահմանադրության առաջին հորվածը նախատեսում է, որ բնակչության մարդահամարը պետք է տեղի ունենա ոչ պակաս, քան մեկ անգամ 10 տարում։ Սրանից է կախված յուրաքանչյուր նահանգի մանդատների քանակը Ներկայացուցիչների պալատում և Ընտրողների կոլեգիայում։ Մարդահամարի բյուրոն այս լիազորությունները արդեն ստացել է ԱՄՆ 13 նահանգներով ձևավորման արձանագրությունում։ Այժմ մարդահամարը տեղի է ունենում զրոյով ավարտվող և «տասնամյակ» անվանումը ստացած յուրաքանչյուր 10 տարում (2000,2010)։

1790-1840 թվականներին մարդահամարը տեղի էր ունենում շերիֆների ուժով։ 1840 թվականից ստեղծվել է մարդահամարի կենտրոնական գրասենյակ, որը գործել է միայն տասնամյա մարդահամարի ժամանակ։ 1890 թվականին մարդահամարի ընթացքուն առաջին անգամ արդյունքների մշակման համար օգտագործել են Հերման Հոլլերիթի հեղինակած աղյուսակավորող էլեկտրական մեքենան։ 1902 թվականին Մարդահամարի ժամանակավոր գրասենյակը վերակազմակերպվել է և 1903 թվականին ի վերջո ստացել ներկայիս անվանումը ԱՄՆ առևտրի նախարարության կառուցվածքում։ Մարդահամարի բյուրոն դարձել է ԱՄՆ կենտրոնական վիճակագրական մարմինը։

2006 թվականին Բնակչության մարդահամարի բյուրոյում աշխատում էր 5593 մարդ։

Տես նաև

• Հայաստանի վիճակագրական կոմիտե

Ծանոթագրություններ

1. Geographic Names Information System
2. GeoNames — 2005.
3. Thomson Reuters Open Perm ID — Thomson Reuters.
4. Federal Register — Washington, D.C.: Office of the Federal Register, 1936. — ISSN 0097-6326; 2167-2520
5. Ballotpedia — 2007.
6. https://govtrackus.s3.amazonaws.com/legislink/pdf/stat/32/STATUTE-32-Pg51.pdf
7. https://commerce.maryland.gov/Documents/BusinessResource/Census-Bureau.pdf
8. USCB DOC-D1026 QVC Manual 01/03/09
9. «Why We Conduct the Decennial Census». United States Census Bureau. 2019 թ․ հոկտեմբերի 28. Վերցված է 2020 թ․ ապրիլի 12-ին.
10. «BNL Consulting». bnlconsulting.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ փետրվարի 2-ին. Վերցված է 2017 թ․ հունվարի 20-ին.
11. «Analysis | The U.S. census is in trouble. This is why it's crucial to what the nation knows about itself». Washington Post. Վերցված է 2017 թ․ մայիսի 15-ին.

Արտաքին հղումներ

• ԱՄՆ Մարդահամարի բյուրո (պաշտոնական կայք)(անգլ.)