Շառլ Նոդիե

Ժան Շառլ Էմանուել Նոդիե (ֆր.՝ ean-Charles-Emmanuel Nodier, ապրիլի 29, 1780(1780-04-29)^{[1][2][3][…]}, Բեզանսոն, Ֆրանշ-Կոնտե, Ֆրանսիայի թագավորություն^[4][1] - հունվարի 27, 1844(1844-01-27)^{[1][2][3][…]}, Փարիզ, Հուլիսյան միապետություն^[4][1]), ռոմանտիզմի դարաշրջանի ֆրանսիացի գրող։

Շառլ Նոդիե ֆր.՝ Charles Nodier[1]
Ծնվել է	ապրիլի 29, 1780(1780-04-29)[1][2][3][…]
Ծննդավայր	Բեզանսոն, Ֆրանշ-Կոնտե, Ֆրանսիայի թագավորություն[4][1]
Վախճանվել է	հունվարի 27, 1844(1844-01-27)[1][2][3][…] (63 տարեկան)
Վախճանի վայր	Փարիզ, Հուլիսյան միապետություն[4][1]
Գերեզման	Պեր Լաշեզ[5] և Grave of Nodier
Գրական անուն	Maxime Odin[1][6], Docteur Néophobus[1][6] և Carlo Nodier[1]
Մասնագիտություն	լրագրող, բառարանագիր, գրադարանավար, բանաստեղծ, միջատաբան, վիպասան, գրող, թարգմանիչ, գրական քննադատ, ակնարկագիր և բանասեր
Լեզու	ֆրանսերեն
Քաղաքացիություն	Ֆրանսիա
Գրական ուղղություններ	ռոմանտիզմ
Անդամակցություն	Ֆրանսիական ակադեմիա[7], Académie des sciences, belles-lettres et arts de Besançon et de Franche-Comté և Société nationale des Antiquaires de France?
Պարգևներ
Ամուսին	Désirée Nodier?
Զավակներ	Marie Antoinette Menessier-Nodier?
Ազգականներ	Fanny Tercy?
Charles Nodier Վիքիպահեստում

Կենսագրություն

Նոդիեն սերել է գավառային մանրբուրժուական ընտանիքից. նրա հայրը ֆրանսիական մեծ հեղափոխության ժամանակաշրջանում հեղափոխական տրիբունալի նախագահ էր Բզանսոնում։ Պատանության տարիներին Նոդիեի ներաշխարհում գերիշխում էին հեղափոխական տրամադրությունները, սակայն հետագայում դրանց փոխարինեց հեղափոխական խաղալ-ձևացնելը։ 1802 թվականին նա մի չափածո պամֆլետ հորինեց ընդդեմ Նապոլեոնի, բայց որոշ ժամանակ անց դարձավ նրա կողմնակիցը և պաշտոն ստանձնեց նրա վարչակազմում։ Եվ, չնայած դրան, ռեստավրացիայի ժամանակաշրջանում էլ իրեն ներկայացնում էր իբրև կայսրության զոհի։ Իլլիրիական պրովինցիաների մայրաքաղաքը համարվող Լայբախում (Լյուբլյանայում) որպես գրադարանավար աշխատելու տարիներին Նոդիեն գրեց «Ժան Սբոգար» վեպը յոթ ճանապարհների ավազակի և մեծահարուստ առևտրականի դստեր սիրո մասին, որը, լույս ընծայվելով 1818 թվականին, համաեվրոպական ճանաչում բերեց հեղինակին։ Ինչպես այդ, այնպես էլ իր մյուս ստեղծագործություններում Նոդիեն փաստորեն ստանձնեց օտարազգի գրականությունների ռոմանտիկական ազդեցությունները ֆրանսիական գրականությանը փոխանցողի դերը։ Ֆանտաստիկ նորավեպի ժանրը նրա գրչի տակ մշակվելով՝ վերափոխվեց մղձավանջի նորավեպի, կախարդական հեքիաթի կամ կրոնական լեգենդի։

1824 թվականի հունվարի 3-ին Նոդիեն նշանակվեց կոմս դ՛Արտուայի (Ֆրանսիայի ապագա թագավոր Կառլ Տասներորդի) գրադարանավար, մասնակցեց արքայի թագադրման արարողությանը Ռեյմսի տաճարում։ 1825 թվականի ապրիլի 14-ին աշխատանքի նշանակվեց այսպես կոչված «Արսենալի գրադարան»-ում, որը հետագայում մաս կազմեց Ֆրանսիայի ազգային գրադարանի, սակայն այս նոր աշխատավայրում իր ծառայողական պարտականությունների կատարմանն անցավ մեկուկես ամիս անց՝ մայիսի 29-ին, Վիկտոր Հյուգոյի հետ միաժամանակ։ Այդ նոր աշխատանքը Նոդիեի առջև դուռ բացեց դեպի հազվագյուտ ու մոռացված գրքերի աշխարհը, գրքեր, որոնց անխոնջ պրոպագանդումը նա համարեց իր սուրբ պարտքը։ Նրա բնակարանը, ճիշտ և ճիշտ Հյուգոյի բնակարանի պես, դարձավ ֆրանսիացի ռոմանտիկների հանդիպավայրը, նրանց առաջին միավորման՝ «Սենակլի» ժողովատեղին։ Այդ միավորումը թեև 1830-ական թվականների սկզբներին քայքայվեց, սակայն հասցրեց նշանակալի դեր խաղալ կլասիցիզմի դեմ գրական նոր դպրոցի մղած պայքարում։ «Սենակլ»-ի տպագիր օրգանը միապետականության ու կաթոլիկության ոգով ներծծված «Ֆրանսիական մուսա» ամսագիրն էր։

1835 թվականին Նոդիեն լույս ընծայեց ֆրանսիացի գրական խենթերի մատենագրությունը, մի գործ, որը քսաներորդ դարում շարունակեցին Ռայմոն Կենոն և Անդրե Բլավիեն։

Նոդիեի ստեղծագործությունը լի է հակասություններով։ Միստիցիզմի կողքին, որի արտահայտությունն են նրա ֆանտաստիկ նորավեպերը, տեղ են գտել տասնութերորդ դարի մատերիալիստական միտումների արտահայտություններ, հետադիմական գաղափարների կողքին՝ ֆրանսիական մեծ հեղափոխության սոցիլական որոշ գաղափարներ («Ժան Սբոգար»)։ Նա մերթ դրսևորում է անսահման քնարականություն, երևակայության մոլեգին թռիչք, մերթ էլ արտահայտվում է տասնյոթերորդ դարի գրողներին բնորոշ չոր, հստակ, ճշգրիտ լեզվով, ռոմանտիկական գրելաոճի կողքին զգացնել է տալիս Կրեբիյոն- Որդու և Լորենս Սթերնի ազդեցությունը։

Նոդիեն մահացել է 64 տարեկան հասակում։ Թաղվել է Փարիզի Պեր Լաշեզ գերեզմանատանը։

Ստեղծագործություններ

• Œuvres de Ch. Nodier, éditions Renduel, 12 vv., P., 1832—1834.
• Жан Сбогар, Вступ. статья И. М. Нусинова, — М.: Academia, 1934.
• Новеллы. Вступительная статья В. М. Блюменфельда. Пер. с фр.яз. М. А. Салье и А. С. Бобовича. — Л., 1936.
• Избранные произведения. Пер. с фр. А. Энгельке, М. Солье, Н. Фарфель и др., Вступ. ст., примеч. А. Андрес. — М.-Л., 1960.
• Фантастические и сатирические повести. Сборник. На французском языке. Составление, предисловие и комментарии Мильчиной В. А. Художник Семенов А. О., — М., 1985.
• Читайте старые книги: Новеллы, Статьи, эссе о книге, книжниках, чтении. Кн.1-2/ Сост. и прим. В. А. Мильчиной. — М.: Книга, 1989. — (Полка библиофила)
• Нодье Ш., Бурже П., Аллен-Фурнье. Жан Сбогар. Ученик. Большой Мольн. Перевод с французского. Сост. и вступит. статья Л. Андреева. Коммент. Е. Петраш. — М., 1990.
• Фея хлебных крошек. Пер. с франц. В. Мильчиной, — М., 1996, 2006.
• Charles Nodier, Jacques Rigomer Bazin, Didier, Lemare, Vincent de Langres Lombard. Histoire des sociétés secrètes de l’armée et des conspirations militaires qui ont eu pour objet la destruction du gouvernement de Bonaparte , Paris : Gide Fils; H.

Գրականություն

• Де-Ла-Барт Ф. Г. Разыскания в области романтической поэтики и стиля. — Киев, 1908.
• Salomon M., Ch. Nodier et le groupe romantique, P., 1908.
• Larat J., Bibliographie critique des œuvres de Ch. Nodier, P., 1923.
• Oliver, A. Richard, (1964). Charles Nodier: Pilot of Romanticism (Syracuse, N.Y.: Syracuse University Press)
• Loving, M. (2003). "Charles Nodier: The Romantic Librarian". Libraries & Culture, 38(2), 166–188.
• Engel, Manfred, (2008). "Literarische Anthropologie à rebours. Zum poetologischen Innovationspotential des Traumes in der Romantik am Beispiel von Charles Nodiers Smarra und Thomas DeQuinceys Dream-Fugue". Komparatistik als Humanwissenschaft, ed. Monika Schmitz-Emans, Claudia Schmitt and Christian Winterhalter (Würzburg: Könighausen & Neumann), 107–116.
• Porée, Adolphe-André (1903). Note sur Auguste Le Prévost et Charles Nodier (ֆրանսերեն). Rouen: L. Gy.

Ծանոթագրություններ

1. Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
2. Internet Speculative Fiction Database — 1995.
3. NooSFere (ֆր.) — 1999.
4. Нодье Шарль // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
5. Jouin H. La sculpture dans les cimetières de Paris (ֆր.) // Nouvelles archives de l’art français — 1897. — Vol. 3e série, tome 13. — P. 133. — ISSN 0994-8066; 2419-2465
6. Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ
7. Ֆրանսիական ակադեմիա — 1635.

Արտաքին հղումներ

• Cahiers d’Études Nodiéristes Արխիվացված 2012-04-26 Wayback Machine, scholarly journal devoted to Nodier studies (in French).
• "Jean Sbogar, Volume One" (in French)
• "Jean Sbogar, Volume Two" (in French)
• Շառլ Նոդիեի գործերը Գուտենբերգ նախագծում
  • "Smarra", complete text (in French)
  • "Infernalia", complete text (in French)
  • "Dictionnaire Raisoné des Onomatopées", complete text (in French, 1808 edition)
• "Promenade from Dieppe to the Mountains of Scotland" (In English)
• "Promenade de Dieppe aux Montaignes de l'Ecosse" (In French)
• "Dictionnaire Raisoné des Onomatopées Françaises" (Second edition of 1828, in French)
• "La Fée aux Miettes" (In French)

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Շառլ Նոդիե» հոդվածին։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 8, էջ 334)։