Նովգորոդի հանրապետություն

Պատմություն

Նովգորոդի՝ Կիևյան Ռուսիայից անկախություն ձեռք բերելու առաջին փորձերը տեղի ունեցան 11-րդ դարում։ Նովգորոդի իշխանները քաղաքային բնակչության օգնությամբ ցանկանում էին ազատվել Կիևի հարկումից և իրենց բանակն ստեղծել։ 1136 թվականին իշխան Վսևոլոդ Մստիսլավիչի արտաքսումից հետո Նովգորոդի հողերում հաստատվեց հանրապետական իշխանություն։

Ռուսաստանի վրա մոնղոլական և Հորդայի արշավանքների ժամանակ Նովգորոդին հաջողվեց խուսափել սնանկացումից հանրապետության՝ հեռու գտնվելու շնորհիվ։ Սակայն Նովգորոդի հարավարևելյան քաղաքները (Տվեր, Տորժոկ, Վոլոկ, Վոլոգդա, Բեժեցկ) թալանվեցին և ամայացվեցին։ 1259 թվականին Նովգորոդի հողը Ալեքսանդր Նևսկու աջակցությամբ ընկավ թաթար-մոնղոլական լծի տակ։ 1236-1240 և 1241-1252 թվականներին Նովգորոդում իշխում էր Ալեքսանդր Նևսկին, իսկ 1328-1337 թվականներին՝ Իվան Կալիտան։ Մինչև 1478 թվականը նովգորոդի իշխանական գահը զբաղեցնում էին հիմնականում Սուզդալի և Վլադիմիրի, այնուհետև Մոսկվայի, հազվադեպ՝ Լիտվայի իշխանները։

Մինչև 15-րդ դարը Նովգորոդի տարածքը ընդարձակվեց դեպի արևելք և հյուսիս-արևելք։ Հանրապետությունը տարածքներ ձեռք բերեց Լադոգայի լճի շրջակայքում՝ Հյուսիսային Դվինա գետի և Սպիտակ ծովի ափի մոտ։ Ուսումնասիրվում էր նաև Հյուսիսային Սառուցյալ օվկիանոսը, Կարայի ծովը, Հյուսիսային Ուրալի արևմուտքը։ Մայրաքաղաքից հյուսիս-արևելք ընկած հատվածը հարուստ էր կենդանական աշխարհով և հողով։ Այդ ռեսուրսները մեծ դեր ունեին Նովգորոդի հանրապետության տնտեսության համար, որի հիմնական մասը առևտուրն էր։

Նովգորոդի վեչե
Նովգորոդի Հանրապետության մետաղադրամներ

Գրականություն

Н. Г. Порфиридов Древний Новгород. Очерки из истории русской культуры XI—XV вв. — М.-Л.: Издательство Академии Наук СССР, 1947. — Русский город (Архитектурно-краеведческая библиотека)
Фролов А. А. Конфискация вотчин новгородского владыки и монастырей в последней четверти XV века // Древняя Русь. Вопросы медиевистики. — 2004. — № 4 (18). — С. 54–62.

Лукин П. В. Существовал ли в средневековом Новгороде «Совет господ»? // Древняя Русь. Вопросы медиевистики. — 2012. — № 1 (47). — С. 15–27.
Янин В. Л. Средневековый Новгород.. — М.: Наука, 2004.
Фроянов, Игорь Яковлевич Древняя Русь IX-XIII веков. Народные движения. Княжеская и вечевая власть. — М.: Русский издательский центр, 2012.

Արտաքին հղումներ

Վիքիպահեստ նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել Նովգորոդի հանրապետություն կատեգորիայում։

Վ․ Անդրեև «Միջնադարյան Նովգորոդի պատմությունից հատվածներ», 1989թ
Նովգորոդի Հանրապետություն, 1136-1478թթ
Костомаров Н. И. О значении Великого Новгорода в русской истории.

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 8, էջ 342)։