Յանոշ Կադար

Յանոշ Կադար (հունգ.՝ János Kádár, մինչև 1945 թ.` ազգանունը` Չերմանեկ, (Csermanek), մայիսի 26, 1912(1912-05-26)^{[1][2][3][…]}, Ռիեկա, Lands of the Crown of Saint Stephen, Ավստրո-Հունգարիա^[4] - հուլիսի 6, 1989(1989-07-06)^{[1][2][3][…]}, Բուդապեշտ, Հունգարական Ժողովրդական Հանրապետություն), հունգարացի կոմունիստական գործիչ, Հունգարիայի կոմունիստական կուսակցության (ՀԿԿ) գլխավոր քարտուղար (1956-1988)։

Յանոշ Կադար János Kádár
ՀԺՀ պետական և քաղաքական գործիչ
Կուսակցություն՝	Հունգարիայի կոմունիստական կուսակցություն, Հունգարիայի աշխատավորների կուսակցություն, Հունգարական սոցիալիստական բանվորական կուսակցություն և Հունգարիայի կոմունիստական կուսակցություն
Մասնագիտություն՝	քաղաքական գործիչ և տնտեսագետ
Ծննդյան օր	մայիսի 26, 1912(1912-05-26)[1][2][3][…]
Ծննդավայր	Ռիեկա, Lands of the Crown of Saint Stephen, Ավստրո-Հունգարիա[4]
Վախճանի օր	հուլիսի 6, 1989(1989-07-06)[1][2][3][…] (77 տարեկան)
Վախճանի վայր	Բուդապեշտ, Հունգարական Ժողովրդական Հանրապետություն
Թաղված	Ֆիումեի փողոցի գերեզմանոց և Բուդապեշտ
Քաղաքացիություն	Հունգարիա
Ի ծնե անուն	հունգ.՝ Czermanik János József
Ամուսին	Մարիա Տամաշկա
Պարգևներ	[4] և

Կենսագրություն

1941-1942 թվականներին ընտրվել է ՀԿԿ Պեշտի մարզկոմի անդամ, 1942 թվականին՝ ՀԿԿ ԿԿ-ի անդամ, 1943 թվականին՝ ՀԿԿ ԿԿ-ի քարտուղար։ 1944 թվականի ապրիլին ձերբակալվել է, նոյեմբերին՝ փախել բանտից։ 1945 թվականին, Հունգարիան՝ Նացիստական Գերմանիայի պարտությունից հետո ընտրվել Է ժամանակավոր ազգային ժողովի պատգամավոր, ՀԿԿ ԿԿ-ի քաղբյուրոյի անդամ, Բուդապեշտի քաղկոմի քարտուղար (1945-1948)։ 1946-1948 թվականներին եղել է ՀԿԿ ԿԿ-ի գլխավոր քարտուղարի տեղակալ, 1948-1950 թվականներին՝ Հունգարական աշխատավորական կուսակցության (ՀԱԿ) ԿԿ-ի գլխավոր քարտուղարի տեղակալ, միաժամանակ՝ ներքին գործերի նախարար։ 1956 թվականին ընտրվել Է ՀԱԿ ԿԿ-ի քարտուղար, ԿԿ-ի քաղբյուրոյի անդամ։ Ընդդեմ խորհրդային օկուպացիայի 1956 թվականի Հունգարական հեղափոխության ժամանակ, սեփական պնդմամբ՝ ճարահատյալ սատարել է խորհրդային ուժերին, որոնք որոշել էին ապստամբությունը ճնշել զենքի ուժով։ 1957 թվականի հունիսից եղել է Հունգարիայի սոցիալիստական բանվորական կուսակցության (ՀՍԲԿ) ԿԿ-ի առաջին քարտուղարը։ 1956-1958 թվականներին եղել Է Հունգարիայի հեղափոխական բանվորագյուղացիական կառավարության նախագահ, 1958-1961 թվականներին՝ պետական նախարար, 1961-1965 թվականներին՝ ՀԺՀ Նախարարների խորհրդի նախագահ։ 1965 թվականից՝ ՀԺՀ Նախագահության անդամ։

Պարգևներ և նվաճումներ

• Համահունգարական հայրենական ժողովրդական ճակատի խորհրդի անդամ է (1957)
• ՀԺՀ սոցիալիստական աշխատանքի հերոս (1962)
• Խորհրդային Միության հերոս (1964)

Ծանոթագրություններ

1. Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
2. Encyclopædia Britannica
3. Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
4. Кадар Янош // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.

Գրականություն

• Johanna Granville (A review of A Good Comrade by Roger Gough) American Historical Review vol. 112, no. 4, (2007)։ 1280.
• Johanna Granville, The First Domino: International Decision Making During the Hungarian Crisis of 1956 (Le Premier Domino), Texas A & M University Press, 2004. ISBN 1-58544-298-4.
• Johanna Granville, "Soviet Archival Documents on the Hungarian Revolution" Արխիվացված 2011-08-18 Wayback Machine ("Documents d'archives soviétiques sur la Hongrie") Cold War International History Project Bulletin, no. 5 (Woodrow Wilson Center for International Scholars, Washington, DC), Spring, 1995, 22-23 էջեր, 29-34.

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Յանոշ Կադար» հոդվածին։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 5, էջ 153)։