Մարգարիտա Ցարֆատի

Մարգարիտա Ցարֆատի (իտալ.՝ Margherita Sarfatti, ապրիլի 8, 1880(1880-04-08)^{[1][2][3][…]}, Վենետիկ, Իտալիա^[4] - հոկտեմբերի 30, 1961(1961-10-30)^{[1][2][3][…]}, Կավալասկա, Կոմո, Լոմբարդիա, Իտալիա^[4]), իտալացի քաղաքական գործիչ, լրագրող և արվեստաբան։

Մարգարիտա Ցարֆատի իտալ.՝ Margherita Sarfatti
Ծնվել է	ապրիլի 8, 1880(1880-04-08)[1][2][3][…]
Ծննդավայր	Վենետիկ, Իտալիա[4]
Մահացել է	հոկտեմբերի 30, 1961(1961-10-30)[1][2][3][…] (81 տարեկան)
Մահվան վայր	Կավալասկա, Կոմո, Լոմբարդիա, Իտալիա[4]
Քաղաքացիություն	Իտալիա և  Իտալիայի թագավորություն
Մայրենի լեզու	իտալերեն
Մասնագիտություն	գրող, քաղաքական գործիչ, լրագրող, գրական սալոնի տեր, կենսագիր և արվեստագետ
Ամուսին	Cesare Sarfatti?
Կուսակցություն	Իտալիայի սոցիալիստական կուսակցություն
Երեխաներ	Roberto Sarfatti?
Margherita Sarfatti Վիքիպահեստում

Բենիտո Մուսոլինիի գործընկերը, սիրուհին և կենսագիրը։

Կենսագրություն

Ծնվել է 1880 թվականի ապրիլի 8-ին Վենետիկում` Էմմա Լևի և Ամեդեո Գրասինիի հարուստ և տոհմիկ ընտանիքում։ Նրա պապը և հայրը սովորել են Պադուանսկի համալսարանի իրավաբանական ֆակուլտետում, նրանք մեծ դեր են խաղացել երկրի ստեղծման գործում և ստացել են ասպետի կոչում։ Ամեդեո Գրասինին, չնայած իր հրեական ծագմանը, ամուսնացել էր կաթոլիկ կնոջ հետ և ընկերացել քահանա Ջուզեպե Սարտոյի հետ, որը հետագայում դարձավ Հռոմի պապ` Պիոս X^[5]:

Մարգարիտան ընտանքի չորրորդ երեխան էր^[6]։ Նա սիրում էր սովորել և արդեն 10 տարեկանում սահուն խոսում էր ֆրանսերեն, գերմաներեն և անգլերեն։ 12 տարեկանում նա սկսել է հավաքել նկարներ, հետո նրա ծնողները թույլ են տվել, որ նա ինքնուրույն մասնակցի աճուրդների^[7]։ 14 տարեկանում Մարգարիտան սկսել է ուսումնասիրել պատմություն և արվեստ իր երեք անձնական ուսուցիչների հետ։ Նրա վրա առանձնահատուկ ազդեցություն է ունեցել Անտոնիո Ֆրադելոտոն, որը հետագայում հիմնեց հայտնի վիեննական Բիենալեն^[8]։

1898 թվականին նա ամուսնացել է փաստաբան և սոցիալիստ Չեզարե Ցարֆատիի հետ, նրանք միասին միացել են Սոցիալիստական կուսակցությանը և դարձել հայտնի ակտիվիստներ։ 1900 թվականի մայիսին ծնվել է նրանց որդին` Ռոբերտոն<sup>[9]</sup>։ 1902 թվականին ընտանիքը տեղափոխվել է Միլան<sup>[10]</sup>։ Այնտեղ նա այցելում էր Սոցիալիստական կուսակցության առաջնորդներից մեկի` ռուս ուղղափառ մարքսիստ Աննա Կուլիշովայի սրահը։ Այդ սրահ գալիս էին բազմաթիվ նկարիչներ, գրողներ և բանաստեղծներ։ Այդ բանաստեղծներից Ումբերտո Բոչոնին դարձել է Մարգարիտայի առաջին սիրեկանը, վերջինս կարողացել է այդ կապը խնամքով թաքցնել ամուսնուց^[11]։

Սոցիալիստների աջակցությամբ Չեզարեն հաղթում է Միլանի քաղաքապետարանի ընտրություններում^[12], իսկ 1906-ին նա դառնում է Իտալիայի սիոնիստական ֆեդերացիայի միլանյան մասնաճյուղի նախագահ^[13]։ Մարգարիտան այս ժամանակահատվածում լրագրությամբ էր զբաղված «Avanti!» սոցիալիստական թերթում, որտեղ հրապարակում է արվեստի պատմության քննադատություններ։ 1909 թվականին ծնվում է Մարգարիտայի աղջիկը` Ֆյամետտան<sup>[14]</sup>։ Առաջին համաշխարհային պատերազմի տարիներին Չեզարեն, ապա Մարգարիտան, գործել են ի պաշտպանություն ռազմական գործողությունների, ի տարբերություն Սոցիալիստական կուսակցության, որը հավատարիմ էր պացիֆիզմի գաղափարախոսությանը<sup>[15]</sup>։ Նրանց որդին` Ռոբերտոն, 17 տարեկանում կամավոր գնում է պատերազմ և 1918 թվականին զոհվում ճակատում^[16]։

Մարգարիտան Մուսոլինիի հետ հանդիպել է, երբ 1912 թվականի վերջին նշանակվում է «Avanti!» թերթի գլխավոր խմբագիր։ Նրանց շփումը գնալով շատանում է, ինչն էլ հետագայում հանգեցնում է սիրո^[17]։ Մոսոլինիի քույրը` Էդվիգեն, իր հուշերում գրել է. «Բենիտոյի սերն այդ կնոջ հանդեպ շատ խորն էր… Մարգարիտան փոխել էր նրա բնավորության հոգեբանական և զգացմունքային բնույթը»^[18]։

Հետագայում Մարգարիտան դառնում է Մուսոլինիի մերձավոր համախոհներից մեկը, գրում էր նրան քաղաքական ելույթները և պատրաստում է դեպի Հռոմ երթին։ Նրան անվանել են «իտալական ֆաշիզմի հրեական մայր»^[19][20][21]։ 1925 թվականին Անգլիայում և ԱՄՆ-ում Մարգարիտան հրապարակում է «Բենիտո Մուսոլինիի կյանքը» գիրքը։ Իտալական հրատարակությունը տպագրվել է «Դուչե» խորագրի ներքո։ Գիրքը հսկայական հաջողություններ է ունենում, թարգմանվում է 18 լեզուներով՝ Մուսոլինիին դարձնելով աշխարհահռչակ^[22]։

Պատամաբան Սիմոն Ուրսոն գրում է, որ Ցարֆատին, ինչպես և Մուսոլինին, իր սոցիալիստական հայացքները փոխել է ֆաշիստականի, և դարձել է ավելի ուժեղ ֆաշիստ, քան դուչեն՝ չնայած իր ծագմանը։ Պատմաբան Ջորջիո Ֆաբրեի կարծիքով՝ մինչ Մուսոլինիի հետ հանդիպումը Ցարֆատին իր հոդվածներում արդեն իսկ նշել էր ասիացիների և սևամորթների ստորադաս, «անհավասար լինելու» մասին^[23]։

Աստիճանաբար վատթարանում են Մուսոլինիի հետ հարաբերությունները, սիրուհու դերի համար հայտնվում են շատ ավելի երիտասարդ թեկնածուներ, իսկ դուչեի համախոհները դեմ էին այն ազդեցությանը, որը թողնում էր հրեուհին և վերջիվերջո համոզում են հրաժարվել նրանից^[23]։ Մոսոլինիի հետ բաժանումից հետո Իտալիայում սկսվում է հակահրեական ռեպրեսիան, որը պատճառ է դառնում՝ արգելելու հրապարակել մշակութային թեմաներով հոդվածներ, նա տեղափոխվում է Լատինական Ամերիկա և պատերազմի ավարտից հետո կրկին հաստատվում Իտալիայում։ Մահացել է 1961 թվականի հոկտեմբերի 30-ին Իտալիայի հյուսիսում` Կավալասկա քաղաքում։

Հայտնի է, որ նա Մոսոլինիից ունեցել է ավելի քան 1000 նամակ, սակայն դրանցից և ոչ մեկը երբեք չի հրապարակվել և գտնվելու վայրն էլ անհայտ է մնում^[24]։

Ծանոթագրություններ

1. Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
2. FemBio տվյալների շտեմարան (գերմ.)
3. Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
4. Archivio Storico Ricordi — 1808.
5. Լազարիս, 2000, էջ 10-11
6. Լազարիս, 2000, էջ 8
7. Լազարիս, 2000, էջ 11
8. Լազարիս, 2000, էջ 13-14
9. Լազարիս, 2000, էջ 28-30
10. Լազարիս, 2000, էջ 30-32
11. Լազարիս, 2000, էջ 48
12. Լազարիս, 2000, էջ 49
13. Լազարիս, 2000, էջ 50-51
14. Լազարիս, 2000, էջ 59
15. Լազարիս, 2000, էջ 83, 90
16. Լազարիս, 2000, էջ 97
17. Լազարիս, 2000, էջ 60-62
18. Լազարիս, 2000, էջ 103
19. Saviona Mane. The Jewish mother of Fascism(անգլ.) // Haaretz : newspaper. — 6 July, 2006.
20. Mussolinis Femme-Fatale, New York Review of Books, July 15, 1993 (անգլ.)
21. Margherita G. Sarfatti, Benito Mussolini. The Life of Benito Mussolini. — Kessinger Publishing, 2004. — 368 p. — ISBN 9781417939626
22. Լազարիս, 2000, էջ 152-154
23. Сабиа Меана. Еврейская мама итальянского фашизма
24. Լազարիս, 2000, էջ 218

Գրականություն

• Лазарис В. Три женщины. — Тель-Авив: Ладо, 2000. — С. 7-220. — 622 с.
• Cannistraro, Philip, and Brian R. Sullivan. Il Duce’s Other Woman: The Untold Story of Margherita Sarfatti, Mussolini’s Jewish Mistress, 1993. ISBN 0-688-06299-7
• Urso, Simona. Margherita Sarfatti. Dal mito del Dux al mito americano, 2003. ISBN 88-317-8342-4
• Wieland, Karin. Die Geliebte des Duce. Das Leben der Margherita Sarfatti und die Erfindung des Faschismus, 2004. ISBN 3-446-20484-9
• Sarfatti,Margherita. The Life of Benito Mussolini, 1925; 2004. ISBN 1-4179-3962-1
• Gutman, Daniel. El amor judío de Mussolini, 2006. ISBN 987-603-017-5
• Liffran, Françoise. Margherita Sarfatti, L'égérie du duce, Biography, 2009. ISBN 978-2-02-098353-2
• Philip V. Cannistraro, Brian R. Sullivan. Il Duce's Other Woman. — William Morrow & Co, 1993. — 685 p. — ISBN 978-0688062996

Արտաքին հղումներ

• The Jewish mother of Fascism (pg. 1) by Saviona Mane in Haaretz
• The Jewish mother of Fascism (pg. 2) by Saviona Mane in Haaretz
• Mussolinis Femme-Fatale, New York Review of Books, July 15, 1993
• Paolo Colussi. «Margherita Sarfatti e il "Novecento"» (իտալերեն). storiadimilano.it. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ մայիսի 16-ին. Վերցված է 2012 թ․ ապրիլի 25-ին.

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Մարգարիտա Ցարֆատի» հոդվածին։