Զորայր Երվանդի Խալափյան (օգոստոսի 1, 1933[1], Թալիշ, Մարտակերտի շրջան, ԼՂԻՄ, Ադրբեջանական ԽՍՀ, ԱԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ[1] - հուլիսի 18, 2008, Երևան, Հայաստան), հայ գրող, արձակագիր և դրամատուրգ, ԽՍՀՄ գրողների միության անդամ 1964 թվականից։
Զորայր Խալափյան | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | օգոստոսի 1, 1933[1] |
| Ծննդավայր | Թալիշ, Մարտակերտի շրջան, ԼՂԻՄ, Ադրբեջանական ԽՍՀ, ԱԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ[1] |
| Վախճանվել է | հուլիսի 18, 2008 (74 տարեկան) |
| Վախճանի վայր | Երևան, Հայաստան |
| Մասնագիտություն | գրող, արձակագիր և դրամատուրգ |
| Ազգություն | հայ |
| Քաղաքացիություն |  ԽՍՀՄ և  Հայաստան |
| Կրթություն | ԵՊՀ ֆիզիկայի ֆակուլտետ (1956)[1] |
| Ուշագրավ աշխատանքներ | Թթենի |
| Անդամակցություն | ԽՍՀՄ Գրողների միություն և ՀԳՄ |
| Աշխատավայր | ՀԳՄ |
| Զորայր Խալափյան Վիքիդարանում | |
Կենսագրություն
Խալափյանը ծնվել է Արցախի Մարտակերտի շրջանի Թալիշ գյուղում։ 1956 թվականին ավարտել է ԵՊՀ-ի ֆիզիկամաթեմատիկական ֆակուլտետը։ 1956-1967 թվականներին որպես նախագծող ինժեներ աշխատել է Երևանի տարբեր գիտահետազոտական ինստիտուտներում։
1994-1996 թվականներին եղել է Հայաստանի գրողների միության վարչության քարտուղարը։
Խալափյանն արժանացել է Հայաստանի գրողների միության Դերենիկ Դեմիրճյանի անվան, ինչպես նաև Հայաստանի կառավարության և ՀԳՄ սահմանած «Հրանտ Մաթևոսյան» և «Ոսկե եղեգն» նախագահական մրցանակներին։
Ստեղծագործական աշխատանք
Խալափյանի առաջին ստեղծագործությունը «Հեղեղ» վիպակն է, որը լույս է տեսել «Սովետական գրականություն» ամսագրում 1962 թվականին։
Նրան մեծ ճանաչում է բերել «Որտե՞ղ էիր, մարդ աստծո» (1966) վեպը։ Այն թարգմանվել է ռուսերեն, ուկրաիներեն, չեխերեն, բուլղարերեն և լեհերեն։ Վեպում նկարագրվում է մի գավառական բժշկի կյանքը։ Հետագայում այդ վեպի հիման վրա նկարահանվել է համանուն բազմասերիանոց կինոնկարը, որի ռեժիսորն է եղել Առնոլդ Աղաբաբովը։
Նրա «Թթենի» պատմվածքի հիման վրա նկարահանվել է համանուն ֆիլմը[2] (ռեժիսոր՝ Գենադի Մելքոնյան)։
Գրել է նաև պիեսներ, որոնցից շատերը բեմադրվել են։ «Սովետական գրող» հրատարակչությունը 1998 թ. հրատարակել է «Այսպիսի տխուր և ծիծաղելի բաներ» պատմվածքների ժողովածուն։ Գրքում ամփոփված են Զ. Խալափյանի տարբեր տարիներին գրված և մամուլում հրապարակված պատմվածքներ։ Ինչպես հուշում է վերնագիրը, պատմվածքները բազմաբնույթ են։ Այս գրքի մեջ է ներառված «Թթենի» պատմվածքը։
Երկերի մատենագիտություն
- Հեղեղ, Երևան, 1963, 116 էջ։
- Ո՞րտեղ էիր, մարդ աստծո, Երևան, 1966, 320 էջ։
- Երիցուկի թերթիկներ։ Ձեր դիմանկարը, Երևան, 1971, 276 էջ։
- Հրաշք երեխա (պիեսներ), Երևան, 1973, 280 էջ։
- Մեռնող հառնող, Երևան, 1975, 532 էջ։
- Եվ վերադարձնելով Ձեր դիմանկարը, Երևան, 1978, 336 էջ։
- Ջերմանց մխիթարություն, Երևան, 1979, 308 էջ։
- Ո՞րտեղ էիր, մարդ աստծո, Երևան, 1983, 488 էջ։
- Ծնծղա (վիպակներ), Երևան, 1985, 400 էջ։
- Եվ վերադարձնելով Ձեր դիմանկարը, Երևան, 1987, 299 էջ։
- Այսպիսի տխուր և ծիծաղելի բաներ (վիպակներ և պատմվածքներ), Երևան, 1988, 484 էջ։
- Միջնաշեն, Երևան, 1991, 432 էջ։
- Վասիլ Մեծ. Հայ կայսր Բյուզանդիայի կամ կճուճների թագավոր, Երևան, 1995, 383 էջ։
- Արա Գեղեցիկ և Շամիրամ, Երևան, 1998, 174 էջ։
- Ասպետն ու զինակիրը (վիպակ, պատմվածքներ), Երևան, 2003, 128 էջ։
- Որտե՞ղ էիր, մարդ աստծո (վեպ), Երևան, 2013, 288 էջ։
- Այսքան բան, Ե., Դարակ, 2017, 352 էջ։
Գրականություն
- Գրիգոր Շահինյան. Որտե՞ղ էիր, Զորայր Խալափյան, «Գարուն», 1968, № 2:
- Կիմ Աղաբեկյան, Երեք դիմանկար (գիրքը նվիրված է Բաղիշ Հովսեփյանի, Մկրտիչ Սարգսյանի և Զորայր Խալափյանի երկերի քննությանը), Երևան, «Սովետական գրող», 1983, 272 էջ։
Ծանոթագրություններ
Արտաքին հղումներ
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
