Երևանի ավտոմոբիլային գործարան

Երևանի ավտոմոբիլային գործարան կամ ԵրԱԶ (հապավում ռուսերենից՝ Ереванский автомобильный завод), շրջիկ ավտոֆուրգոններ արտադրող գործարան էր Երևանում։ Գործարանի կազմի մեջ էին մտնում նաև Երևանի ավտոպահեստամասերի գործարանը, Երևանի ավտոբեռնիչների գործարանը և Երևանի հիդրոապարատուրայի գործարան։

Երևանի ավտոմոբիլային գործարան
Տեսակ	ձեռնարկություն և ավտոմեքենա արտադրող
Հիմնադրված է	1964
Վայր	Երևան, Հայաստան
Երկիր	Հայաստան
Արդյունաբերություն	ավտոմոբիլային արդյունաբերություն
Կայք	eraz.auto.am
Կլանվել	2002
ErAZ Վիքիպահեստում

Պատմություն

Ընկերությունը հիմնադրվել է 1964 թվականի դեկտեմբերի 31-ին, Minavtoprom-ի հետ (խորհրդային գործակալությունը, որը պատասխանատու է ավտոմոբիլային արդյունաբերության համար, որը լիցենզավորում է ՌԱՖ-977-ի արտադրությունը տեղական բեռնատար մեքենաների գործարանում)։ 1965 թվականին ստեղծվեց 66 հոգուց բաղկացած առաջին թիմը, որը սկզբում սպասարկեց ռուս և ուկրաինական արտադրողներին։ 1965 թվականի սեպտեմբերի 10-ին ընկերությունը տեղափոխվեց իր առաջին գործարանը։ Առաջին մեքենան, որը հայտնի է որպես ԵրԱԶ-762 (հայտնի է որպես Երազ անունով), կառուցվել է 1966թ. մայիսի 1-ին՝ հավաքելով այլուր արտադրված մասերը։ Վաղ արտադրանքը ունեին 800 կգ (1800 ֆունտ) և 1000 կգ (2200 ֆունտ) օգտակար բեռներ, դրանք ֆուրգոններ են, որոնք արտադրվում էին հայկական երկրի և ԽՍՀՄ այլ հանրապետությունների կարիքների համար։

Ընկերությունը կատարելագործված ԵրԱԶ-762Ա-ն կառուցեց 1969 թվականից։ Մինչև 1973 թվականը արտադրությունը բարձրացավ տարեկան 6500-ի, իսկ 1975 թվականին հասավ 12000-ի՝ Խորհրդային Միության իր տեսակի մեջ առաջիններից մեկն իրական հավաքման գծի տեղադրման շնորհիվ։ ԵրԱԶ-762Բ-ը հայտնվել է 1976 թվականին։

1980-ականներին գործարանը սկսեց վերակառուցվել՝ մշակելու ժամանակակից դիզայնի ֆուրգոնի նոր մոդելը՝ ԵրԱԶ-3730, ինչպես նաև ԵրԱԶ-37301 սառնարանային բեռնատարը և դրա հիման վրա ԵրԱԶ-3218 միկրոավտոբուսը։ Չնայած մոդելի առաջին օրինակները սկսեցին փորձարկվել 1970-ականների սկզբին^[1]։ Արտադրությունը, որը սկսվել է միայն 1995 թվականին, թեև այն փոխարինեց հնացած ԵրԱԶ-762-ին 1996 թվականին, այնքան էլ տարածված չեղավ։

1982 թվականին ընկերությունը արտադրեց իր 100000-րդ մեքենան։

1995 թվականին գործարանը սեփականաշնորհվեց և վերակազմավորվեց «ԵրԱԶ» բաժնետիրական ընկերության։

2000 թվականին նախատեսվում էր սկսել «ՎԱԶ» մեքենաների արտադրությունը գործարանի օբյեկտներում^[2]։

ԵրԱԶ մեքենաների ծառայության ժամկետը սովորաբար սահմանափակվում էր առավելագույնը հինգ տարով, ինչը արտացոլվում էր դրանց արտադրության բացառիկ ցածր որակով^[3] մեքենաների արտադրության ողջ ժամանակահատվածում։ ԵրԱԶ-ի արտադրանքի որակի հետ կապված խնդիրները բազմիցս քննարկվել են արհմիության մակարդակով, սակայն այդպես էլ չեն լուծվել (նման է Խորհրդային Վրաստանի Քութաիսի գործարանի «Կոլխիդայի» տրակտորների հետ կապված իրավիճակը)։

2002 թվականի նոյեմբերին «ԵրԱԶ» ԲԲԸ-ն ՀՀ տնտեսական դատարանի վճռով պարտատերերի պահանջով ճանաչվել է սնանկ, և այս ձեռնարկությունում արտադրությունը դադարեցվել է։

2004 թվականին վաճառվել է «ԵրԱԶ» ԲԲԸ-ն։ Դրանից հետո գործարանի տարածքում կառուցվեցին գրասենյակներ, իսկ մետաղական կոնստրուկցիաների արտադրությունը հիմնվեց «Միկմետալ» ընկերության կողմից։

2010-ականների վերջին և 2020-ականների սկզբին ամբողջությամբ քանդվեցին նախկին ավտոմոբիլային գործարանի շենքերը, իսկ գործարանի տեղում կառուցվեց ԵՐԱԶ բնակելի թաղամասը^[4]։

Մարդատար ավտոմեքենաներ

• ԵրԱԶ-762 (1966-1996)
• ԵրԱԶ-3218 (1977-2002)
• ԵրԱԶ-3730 (1995-2002)

Պատկերասրահ

• 
  ԵրԱԶ-762VGP, հիմնված ՌԱՖ-977 միկրոավտոբուսի վրա
• 
  ԵրԱԶ-762-ը 2018 թվականի նամականիշի վրա

Արտաքին հղումներ

• ԵՐԱԶ-ի պատմությունը Արխիվացված 2019-12-11 Wayback Machine

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 3, էջ 567)։

1. С. Асланян (1973-04). ««ЕрA3» - это значит мечта». Журнал За рулём, №4, 1973. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հուլիսի 10-ին. Վերցված է 2022 թ․ հուլիսի 10-ին.
2. С Канунников (№9, 2009). «Ладья - в степи и над облаками» (ռուսերեն). ЗР. Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ օգոստոսի 12-ին. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 18-ին.
3. «жур. Крокодил, 1980, с.cccliii». books.google.co.uk. Վերցված է 2021 թ․ փետրվարի 28-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ url-status (link)
4. «Что сейчас производят на Ереванском автозаводе - 4КОЛЕСА - 23 июня - 43373040212 - Медиаплатформа МирТесен». 4КОЛЕСА - МирТесен (ռուսերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ մայիսի 7-ին. Վերցված է 2023 թ․ մայիսի 7-ին.