Դին Լիրեն

Դին Լիրեն ( չինարեն հեշտ. 丁立人 , պինին: Dīng Lìrén, հոկտեմբերի 24, 1992(1992-10-24)^[1], Վենչժոու, Չինաստան^[2]), չինացի շախմատիստ, գրոսմայստեր (2009)։ Աշխարհի 17-րդ չեմպիոն (2023 թվականի ապրիլի 30-ից)։ Համարվում է պատմության մեջ ամենաբարձր վարկանիշ ունեցող չինացի շախմատիստը և առաջին չինացի շախմատիստը, որը մասնակցել է շախմատի հավակնորդների մրցաշարին։ 2016 թվականի հուլիս ամսվա դրությամբ Դին Լիրենը 2875 բլից վարկանիշով համարվել է ամենաբարձր բլից վարկանիշ ունեցող շախմատիստը։

Դին Լիրեն
չինարեն՝ 丁立人
Պետություն(ներ)	Չինաստան
Ծննդյան ամսաթիվ	հոկտեմբերի 24, 1992(1992-10-24)[1] (32 տարեկան)
Ծննդավայր	Վենչժոու, Չինաստան[2]
Կոչում	գրոսմայստեր[3] և միջազգային վարպետ
Ներկայիս վարկանիշ	2762
ՖԻԴԵ համար	8603677
365chess	Liren_Ding
Chesstempo համար	51504
ICCF համար	51504
Մասնակցել է	Շախմատի հավակնորդների մրցաշար 2018, Շախմատային օլիմպիադա 2012[4], Շախմատային օլիմպիադա 2014[4], Շախմատային օլիմպիադա 2016, Շախմատային օլիմպիադա 2018, Շախմատի աշխարհի առաջնություն 2023 և Շախմատի հավակնորդների մրցաշար 2022
Պարգևներ և մրցանակներ	շախմատի աշխարհի չեմպիոն [5]
Ding Liren Վիքիպահեստում

Դասական շախմատում գրոսմայստերն անպարտելի է եղել 2017 թվականի օգոստոսից մինչև 2018 թվականի նոյեմբերը․ նա իր հաշվին գրանցել է 29 հաղթանակ և 71 ոչ-ոքի։ 100 պարտիայի անպարտելի շարանը ամենաերկարն է եղել բարձր մակարդակի շախմատի պատմության մեջ։ Հետագայում՝ 2019 թվականին, Կառլսենը գերազանցել է այդ ռեկորդը։

2023 թվականի մայիս ամսվա դրությամբ Դին Լիրենը համարվում է դասական շախմատում 3-րդ բարձր գործակից ունեցող շախմատիստը․ չինացին զիջում է նորվեգացի Կառլսենին և ռուս Նեպոմնյաշչիին։

2023 թվականի շախմատի աշխարհի առաջնությունում Դին Լիրենը հաղթել է Յան Նեպոմնյաշչիին և դարձել շախմատի աշխարհի 17-րդ չեմպիոնը, ինչպես նաև չինացի առաջին աշխարհի չեմպիոնը։ Լիրենն իրավունք է ստացել պայքարելու աշխարհի չեմպիոնի մրցախաղում այն բանից հետո, երբ աշխարհի 16-րդ չեմպիոն Մագնուս Կառլսենը հրաժարվել է չեմպիոնական մրցախաղից և ՖԻԴԵ-ի որոշմամբ մրցախաղն անցկացվել է հավակնորդների մրցաշարի հաղթող Յան Նեպոմնյաշչիի և երկրորդ տեղը զբաղեցրած Դին Լիրենի միջև։

COVID-19 համաճարակի հետ կապված սահմանափակումների պատճառով Դին Լիրեն զրկված է եղել հավակնորդների հաջորդ մրցաշարի ընտրական փուլին մասնակցելու հնարավորությունից, սակայն Սերգեյ Կարյակինի որակազրկման պատճառով ստացել է մրցաշարին մասնակցելու հնարավորություն՝ որպես 2022 թվականի մայիսի դրությամբ բարձր վարկանիշ ունեցող շախմատիստ^[6][7][8]։ Մրցաշարի մասնակցելու պայմաններից մեկը 2021 թվականի հունիսից մինչև 2022 թվականի մայիս ամիսներին անցկացված առնվազն 30 դասական խաղերի առկայությունն էր, սակայն մինչև ապրիլ Դին Լիրենը խաղացել էր ընդամենը 4 պարտիա։

Կենսագրություն

Դին Լիրենը ծնվել է 1992 թվականին։ Շախմատ խաղում է 4 տարեկանից^[9]։ Ավարտել է Պեկինի համալսարանի իրավաբանական դպրոցը^[10][11][12]։

2009 թվականին՝ 16 տարեկանում, նա դարձել է Չինաստանի ամենաերիտասարդ շախմատիստը, որը հաղթել է ազգային մրցաշարերում^[13]։ Չինաստանի չեմպիոն (2009, 2011 և 2012)։

2017 թվականի սեպտեմբերին դարձել է առաջին չինացի շախմատիստը, որը ձեռք է բերել Շախմատի հավակնորդների մրցաշարի ուղեգիր։ Հավակնորդների մրցաշարում Դին Լիրենը համարվել է միակ շախմատիստը, որը չի կրել պարտություն և արդյունքում զբաղեցրել է 4-րդ հորիզոնականը։

2017 թվականի օգոստոսի 10-ից մինչև 2018 թվականի նոյեմբերի 10-ը Դին Լիրենը ոչ մի դասական պարտիայում պարտություն չի կրել։ Այդ անպարտելի շարքը կազմել է ուղիղ 100 պարտիա և ավարտվեց Շենժեն քաղաքում տեղի ունեցած մրցաշարում, որտեղ Դին Լիրենը տանուլ է տվել ֆրանսիացի շախմատիստ Մաքսիմ Վաշիե-Լագրավին^[14][15]։

2019 թվականի հոկտեմբերի 4-ին Խանտի-Մանսիյսկում տեղի ունեցած Աշխարհի գավաթի եզրափակչում Դին Լիրենը տանուլ է տվել ադրբեջանցի շախմատիստ Թեյմուր Ռաջաբովին և զբաղեցրել երկրորդ տեղը։ Մրցումների արդյունքում նա հրավեր է ստացել մասնակցելու 2020 թվականի շախմատի հավակնորդների մրցաշարին, որտեղ զբաղեցրել է չորրորդ տեղը՝ դարձյալ համարվելով միակ մասնակիցը, որը ոչ մի պարտիայում չի պարտվել պարտություն։ Մարտի վերջից Չինաստանի շախմատի ֆեդերացիան Հանչժոու քաղաքում կազմակերպել է Դին Լիրենի մասնակությամբ մի շարք մրցաշարեր, որպեսզի նա լրացնի թերի (26) պարտիաները։

2022 թվականի մայիսին Դինգ Լիրենը ՖԻԴԵ-ի վարկանիշային զբաղեցրել է երկրորդ տեղը և շրջանցել իրանցի շախմատիստ Ալիռեզա Ֆիրուզջային^[16]։

2022 թվականին Մադրիդում տեղի ունեցած հավակնորդների մրցաշարի առաջին փուլից հետո Դինգ Լիրենը կիսել է 4-6-րդ տեղը։ Այդ փուլում նա պարտվել է Յան Նեպոմնյաշչիին, մնացած պարտիաներն ավարտվել են ոչ-ոքի։ Երկրորդ շրջանում նա հաղթել է Դուդային, Ռապորտին, Կարուանային և վերջին տուրում՝ Նակամուրային։ Այդ շրջանում նա պարտվել է միայն Ռաջաբովին։ Այսպիսով, ամբողջ մրցաշարի արդյունքներով նա զբաղեցրել է երկրորդ տեղը, ինչը նրան իրավունք է տվել մասնակցել շախմատի աշխարհի չեմպիոնի կոչման համար մրցախաղին՝ Մագնուս Կառլսենի հրաժարվելուց հետո^[17]։

2023 թվականի հունվարին նա անհաջող է հանդես եկել Վեյկ ան Զե քաղաքում տեղի ունեցած «Տատա Սթիլ» մրցաշարին և զբաղեցրել 11-րդ տեղը^[18]։

Շախմատի աշխարհի առաջնություն

Հիմնական հոդված՝ Շախմատի աշխարհի առաջնություն 2023

Շախմատի աշխարհի չեմպիոնի տիտղոսի համար մրցել են հավակնորդների մրցաշարի հաղթող Յան Նեպոմնյաշչին և մրցաշարում երկրորդ տեղը զբաղեցրած Դին Լիրենը։ Մրցախաղի հիմնական 14 պարտիաներից հետո հաշիվը եղել է հավասար՝ 7-7, արագ շախմատի լրացուցիչ չորս պարտիաներից հետո Դին Լիրենը դարձել է աշխարհի 17-րդ չեմպիոնը։

Ըստ կանոնակարգի՝ Դինգը շահել 1,1 միլիոն եվրո (մրցանակային ֆոնդի 55%-ը), բացի այդ վաստակել է 1,4 էլոյի վարկանիշային միավոր և պահպանել իր երրորդ հորիզոնականը ՖԻԴԵ-ի վարկանիշային աղյուսակում^[19]։

Մրցախաղի աղյուսակ

Շախմատի աշխարհի առաջնություն 2023

	Էլոյի գործակից	Դասական պարտիաներ														Հաշիվ	Արագ պարտիաներ				Հաշիվ
		1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14		15	16	17	18
Յան Նեպոմնյաշչի	2795	½	1	½	0	1	0	1	½	½	½	½	0	½	½	7	½	½	½	0	8½
Դին Լիրեն	2788	½	0	½	1	0	1	0	½	½	½	½	1	½	½	7	½	½	½	1	9½

Վարկանիշի փոփոխության գծապատկեր

Էլոյի վարկանիշի փոփոխություններ^[20][21]

Տարի	Հնվ	Փտր	Մրտ	Ապր	Մայ	Հուն	Հուլ	Օգս	Սեպ	Հոկ	Նոյ	Դեկտ	Տարվա լավագույն	Տարվա վատագույն
2004	2230			2230			2231			2231			2231	2230
2005	2270			2270			2270			2289			2289	2270
2006	2289			2289			2289			2289			2289	2289
2007	2289			2289			2289			2395			2395	2289
2008	2395			2395			2439			2446			2446	2395
2009	2446			2458			2530		2530		2566		2566	2446
2010	2565		2565		2547		2574		2570		2604		2604	2547
2011	2628		2637		2665		2655		2660		2660		2665	2628
2012	2660		2660		2679		2680	2695	2694	2702	2702	2702	2702	2660
2013	2709	2709	2707	2707	2707	2702	2714	2718	2722	2722	2711	2710	2722	2702
2014	2717	2717	2717	2710	2714	2714	2726	2742	2754	2730	2730	2732	2754	2710
2015	2732	2755	2755	2751	2757	2749	2749	2770	2782	2782	2781	2776	2782	2732
2016	2766	2766	2777	2777	2778	2783	2778	2755	2753	2764	2764	2757	2783	2753
2017	2760	2760	2759	2759	2773	2783	2781	2777	2771	2772	2774	2777	2783	2759
2018	2769	2769	2769	2778	2791	2798	2797	2797	2804	2804	2816	2813	2816	2769
2019	2813	2812	2812	2809	2805	2805	2812	2805	2811	2811	2801	2801	2813	2801
2020	2805	2805	2805	2791	2791	2791	2791	2791	2791	2791	2791	2791	2805	2791
2021	2791	2791	2791		2799								2799	2791
2022		2799		2806			2808		2811				2811	2799
2023		2788			2789	2780							2789	2780
2024	2762					2745							2762	2745

Ծանոթագրություններ

1. chessgames.com — 2001.
2. Chess24.com — 2014.
3. FIDE Ratings and Statistics
4. OlimpBase
5. https://www.europe-echecs.com/art/championnat-du-monde-d-echecs-2023-8991.html (ֆր.)
6. Barden, Leonard (2022 թ․ մարտի 25). «Chess: China's Ding Liren could make unlikely late bid for Candidates place». The Guardian. 0261-3077. Վերցված է 2023 թ․ ապրիլի 27-ին.
7. «FIDE Ethics imposes a 6-month ban on Karjakin». www.fide.com (անգլերեն). Վերցված է 2023 թ․ ապրիլի 27-ին.
8. «Regulations for the FIDE Candidates Tournament 2022» (PDF). fide.com (անգլերեն). Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2022 թ․ մարտի 24-ին. Վերցված է 2022 թ․ ապրիլի 15-ին.
9. «Դին Լիրեն - Չինաստան». Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ սեպտեմբերի 10-ին. Վերցված է 2015 թ․ մայիսի 22-ին.
10. «浙江省温州中学 今日温中 我校高三学生丁立人与国际象棋特级大师卜祥志温州论剑». wzms.wzer.net. Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ հոկտեմբերի 27-ին. Վերցված է 2023 թ․ մայիսի 1-ին.
11. «PKU alumnus Ding Liren becomes the Runner-Up in the Individual Events of 2017 Chess World Cup». Peking University. 2017 թ․ նոյեմբերի 2. Վերցված է 2020 թ․ ապրիլի 27-ին.
12. «Introducing Candidates: Ding Liren». fide.com. 2020 թ․ մարտի 14. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 24-ին.
13. Դին Լիրեն
14. Дин Лижэнь - биография, новости, личная жизнь Источник: https://stuki-druki.com/authors/ding-liren.php Штуки-дрюки ©
15. Peter Doggers (PeterDoggers). «Шэньжэнь: победа Вашье-Лаграва и окончание беспроигрышной серии Дина Лижэня» (ռուսերեն). Chess.com. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հունիսի 22-ին. Վերցված է 2019 թ․ հունիսի 22-ին.
16. «Top 100 Players May 2022 FIDE Top players archive». ratings.fide.com. Վերցված է 2023 թ․ ապրիլի 27-ին.
17. «FIDE World Championship Match 2023 Qualification Rules». www.fide.com (անգլերեն). Վերցված է 2023 թ․ ապրիլի 27-ին.
18. «Top 100 Players February 2023 FIDE Top players archive». ratings.fide.com. Վերցված է 2023 թ․ ապրիլի 27-ին.
19. Яна Метлёва. «Дин Лижэнь первым в истории Китая завоевал титул чемпиона мира по шахматам». www.championat.com (ռուսերեն). Վերցված է 2023 թ․ ապրիլի 30-ին.
20. Էլոյի վարկանիշը ՖԻԴԵ ցանկերից։ Աղբյուրներ՝ fide.com, benoni.de, olimpbase.org
21. Տեխնիկական խնդիրների պատճառով աղյուսակը ժամանակավորապես չի աշխատում։

Արտաքին հղումներ

• http://zhuyue.blog.sohu.com/38398465.html
• http://www.wems.net/View.asp?id=443 Արխիվացված 2011-07-24 Wayback Machine
• http://www.wems.net/View.asp?id=1269%0D%0A Արխիվացված 2012-02-14 Wayback Machine
• http://www.dbt.gov.cn/show.asp?id=360 Արխիվացված 2011-07-07 Wayback Machine
• 16-year-old Ding Liren Wins Chinese Ch
• Ding Liren wins the Chinese Chess Championship Արխիվացված 3 Մարտ 2016 Wayback Machine (Chessdom)
• Ding Liren (16) new Chinese Champion after surreal finish (ChessVibes)
• Chinese Championship – a closer look at Ding Liren (ChessBase)
• Ding Liren champion de Chine! (Europe Echecs)
• Feedback and facts on FIDE's 'zero tolerance' rule
• Chinese Championship – decision by default
• Ding Liren won the 15th National Children's Chess Championship (in Chinese)
• Ding Liren: The First Chint Class of Character and Excellent Students (in Chinese)

Նախորդող՝ Մագնուս Կառլսեն

Շախմատի աշխարհի չեմպիոն 2023 թվականից

Հաջորդող՝ '

Շախմատի աշխարհի չեմպիոններ

Մինչ բաժանումը (1886-1993) Шахматы Վիլհելմ Ստեյնից  • Էմանուել Լասկեր  • Խոսե Ռաուլ Կապաբլանկա  • Ալեքսանդր Ալյոխին  • Մաքս Էյվե  • Միխայիլ Բոտվիննիկ  • Վասիլի Սմիսլով  • Միխայիլ Տալ  • Տիգրան Պետրոսյան  • Բորիս Սպասկի  • Ռոբերտ Ֆիշեր  • Անատոլի Կարպով  • Գարրի Կասպարով Բաժանման ժամանակ (1993—2006) ՖԻԴԵ-ի վարկածով ՊՇԱ վարկածով / «դասական շախմատ» Անատոլի Կարպով  • Ալեքսանդր Խալիֆման  • Վիշվանաթան Անանդ Ռուսլան Պոնոմարյով  • Ռուստամ Կասիմջանով  • Վեսելին Տոպալով Գարրի Կասպարով  • Վլադիմիր Կրամնիկ Միավորումից հետո (2006 թվականից) Վլադիմիր Կրամնիկ •Վիշվանաթան Անանդ •Մագնուս Կառլսեն •Դին Լիրեն

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Դին Լիրեն» հոդվածին։