Արևմտյան Ադրբեջան

Արևմտյան Ադրբեջան (պարս.՝ استان آذربایجان غربی, կարդ.՝ Օսթան-է Ազարբայջան-է Ղարբի), օսթան (նահանգ) Իրանի հյուսիս-արևմուտքում՝ Իրանական Ադրբեջանում, Իրանի 31 օսթաններից մեկը։ Արևելքից սահմանակից է Արևելյան Ադրբեջան, հարավ-արևելքից՝ Զանջան, հարավից՝ Քուրդիստան օսթաններին, հարավ-արևմուտքից՝ Իրաքին, արևմուտքից՝ Թուրքիային, հյուսիսից՝ Ադրբեջանի Նախիջևանի Ինքնավար Հանրապետությանը։ Օսթանի տարածքը կազմում է 37 437 կմ², բնակչությունը վերջին մարդահամարի տվյալներով՝ ▲3 265 219 մարդ (2016)^[1]։ Վարչական կենտրոնը Ուրմիա քաղաքն է։

Արևմտյան Ադրբեջան օսթան պարս.՝ استان آذربایجان غربی
Երկիր	Իրան
Կարգավիճակ	օսթան (նահանգ)
Մտնում է	Իրան
Վարչկենտրոն	Ուրմիա
Բնակչություն	▲3 265 219 մարդ (2016)[1]
Տարածք	37 437 կմ²
Սահմանակցում է	Քուրդիստանի նահանգ, Արևելյան Ադրբեջան, Զանջան, Սուլեյմանիե մարզ, Էրբիլ, Հաքյարիի մարզ, Վանի մարզ, Աղրըի մարզ, Իգդիրի մարզ, Նախիջևանի Ինքնավար Հանրապետություն և Halabja Governorate?
Ժամային գոտի	UTC+3:30
ISO 3166-2 կոդ	IR-04
Հեռախոսային կոդ	0441
Արևմտյան Ադրբեջան Վիքիպահեստում

Օսթանը ձևավորվել է 1950 թվականին՝ նախկին Ադրբեջան օսթանի արևմտյան և արևելյան մասերի բաժանվելու արդյունքում^[2]։ 2014 թվականից օսթանը մասն է կազմում Իրանի 3-րդ տարածաշրջանի^[3]։

Բնակչություն

2006 թվականի մարդահամարի տվյալներով օսթանի բնակչությունը կազմում էր 2 831 779 մարդ՝ 655 260 տնային տնտեսություններում^[4]։ 2011 թվականի մարդահամարը հաշվառել էր 3 080 576 մարդ, որոնք ապրում էին 822 152 տնտեսություններում^[5]։ Ըստ վերջին՝ 2016 թվականի մարդահամարի տվյալների՝ բնակչությունը կազմում էր արդեն 3 265 219 մարդ՝ 935 956 տնտեսություններում^[6]։

Տասը հազարից ավել բնակչություն ունեցող քաղաքներն են Ուրմիան (բնակչությունը 2016 թվականի դրությամբ՝ 736 224 մարդ), Խոյը (198 845 մարդ), Բուքանը (193 501 մարդ), Մահաբադը (168 393 մարդ), Միանդոաբը (134 425 մարդ), Սալմաստը (92 811 մարդ), Փիրանշահրը (91 515 մարդ), Նեգեդեն (81 598 մարդ), Թաքաբը (49 677 մարդ), Մակուն (46 581 մարդ), Սարդաշտը (46 412 մարդ), Շահինդեժը (43 131 մարդ), Օշնավիեն (39 801 մարդ), Ղարա-Զիաադդինը (26 767 մարդ), Շոթը (25 381 մարդ), Սիաչեշմեն (17 804 մարդ), Ռաբաթը (15 750 մարդ), Փոլդաշտը (11 472 մարդ)^[7]։ Ընդհանուր առմամբ 2016 թվականի դրությամբ քաղաքներում ապրում էր 2 136 203 մարդ կամ օսթանի բնակչության 65,4%-ը^[6]։

Բնակիչները հիմնականում ազարիներ (իրանական ադրբեջանցիներ) են, որոնց մեծամասնությունը շիա իսլամի հետևորդներ են, հարավային շրջաններում (առավելապես Մահաբադի, Սարդաշտի, Փիրանշահրի, Օշնավիեի և Բուքանի շահրեստաններում) գերակշռում են սուննի իսլամի հետևորդ քրդերը։ Բնակվում են նաև փոքրաթիվ հայեր և ասորիներ։

Վարչական բաժանում

Արևմտյան Ադրբեջան նահանգը բաժանված է 19 շահրեստանների (գավառների).

Արևմտյան Ադրբեջան օսթանի շահրեստանները

Շահրեստան	Բնակ. 2006[4]	Բնակ. 2011[5]	Բնակ. 2016[6]	Վարչ. կենտրոն
Բարուք շահրեստան1	—	—	—	Բարուք
Բուքան շահրեստան	202 637	224 628	251 409	Բուքան
Թաքաբ շահրեստան	81 395	78 122	80 556	Թաքաբ
Խոյ շահրեստան	365 573	354 309	348 664	Խոյ
Մահաբադ շահրեստան	197 441	215 529	236 849	Մահաբադ
Մակու շահրեստան	174 578	88 863	94 751	Մակու
Միանդոաբ շահրեստան	245 153	260 628	273 949	Միանդոաբ
Նեգեդե շահրեստան	117 831	121 602	127 671	Նեգեդե
Շահինդեժ շահրեստան	89 356	91 113	92 456	Շահինդեժ
Շոթ շահրեստան2	—	52 519	55 682	Շոթ
Չալդորան շահրեստան	44 572	46 398	45 060	Սիաչեշմե
Չահարբորջ շահրեստան1	—	—	—	Չահարբորջ
Չայփարե շահրեստան3	—	43 206	47 292	Ղարա-Զիաադդին
Սալմաստ շահրեստան	180 708	192 591	196 546	Սալմաստ
Սարդաշտ շահրեստան	104 146	111 590	118 849	Սարդաշտ
Ուրմիա շահրեստան	856 914	963 738	1 040 565	Ուրմիա
Փիրանշահր շահրեստան	107 677	123 639	138 864	Փիրանշահր
Փոլդաշտ շահրեստան2	—	42 071	42 170	Փոլդաշտ
Օշնավիե շահրեստան	63 798	70 030	73 886	Օշնավիե
Ընդհանուր	2 831 779	3 080 576	3 265 219
1Առանձնացվել է Միանդոաբ շահրեստանից 2Առանձնացվել է Մակու շահրեստանից 3Առանձնացվել է Խոյ շահրեստանից

Տես նաև

• Օսթան Արևելյան Ադրբեջան
• Իրանի վարչական բաժանում

Աղբյուրներ

1. جمعیت به تفکیک تقسیمات کشوری (перс.) — 1965.
2. Iran Provinces
3. «استان‌های کشور به ۵ منطقه تقسیم شدند». همشهری آنلاین (պարսկերեն). 2014 թ․ հունիսի 22. Վերցված է 2022 թ․ հունիսի 27-ին.
4. «Իրանի Իսլամական Հանրապետության մարդահամար, 1385 (2006)» (պարսկերեն). Արխիվացված է օրիգինալից (Excel) 2011 թ. սեպտեմբերի 20-ին. Վերցված է 2022 թ. սեպտեմբերի 25-ին.
5. «Իրանի Իսլամական Հանրապետության մարդահամար, 1390 (2011)» (Excel) (պարսկերեն). Վերցված է 2022 թ. դեկտեմբերի 19-ին.
6. «Իրանի Իսլամական Հանրապետության մարդահամար, 1395 (2016)» (պարսկերեն). Արխիվացված է օրիգինալից (Excel) 2022 թ. օգոստոսի 30-ին. Վերցված է 2022 թ. դեկտեմբերի 19-ին.
7. Իրանի քաղաքների բնակչությունն ըստ մարդահամարների արդյունքների (անգլ.)

Արտաքին հղումներ

• Արևմտյան Ադրբեջան նահանգապետի գրասենյակի պաշտոնական կայք (պարսկերեն) Արխիվացված 2011-02-26 Wayback Machine
• Արևմտյան Ադրբեջանի կառավարական պորտալ (պարսկերեն) Արխիվացված 2006-12-15 archive.today
• Ադրբեջանի պատկերներ (պարսկերեն)
• UNESCO Կենսոլորտի Ռեզերվ - Ուրմիա լճի մասին (անգլերեն) Արխիվացված 2006-05-21 Wayback Machine