ֆրանսիացի նկարիչ From Wikipedia, the free encyclopedia
Ալեքսանդր Կաբանել (ֆր.՝ Alexandre Cabanel; (սեպտեմբերի 28, 1823[1][2][3][…], Մոնպելիե, Ֆրանսիա - հունվարի 23, 1889[4][5][2][…], Փարիզ, Ֆրանսիա), ֆրանսիացի նկարիչ, ակադեմիզմի ներկայացուցիչ։
Ծնվելով 1823 թվականին Ֆրանսիայի հարավում գտնվող համալսարանների քաղաք Մոնպելիեյում` Կաբանելը դաստիարակվել և սովորել է հավատարիմ մնալ ակադեմիական միջավայրի ավանդույթներին։ Անցկացնելով մանկությունը Փարիզում` նա 1840 թվականին ընդունվել է Գեղեցիկ արվեստների ազգային բարձրագույն դպրոց, Ֆրանսուա Պիկոյի արվեստանոց[10]։ 1845 թվականին նա հաջողությամբ ավարտել է ուսումը և արժանացել Հռոմեական մեծ մրցանակի «Քրիստոսը դատավորների առաջ» գեղանկարի համար։ Իր ընկերոջ` հնությունների գիտակ և կոլեկցիոներ Ա. Բյուայի հետ Կաբանելը բնակություն է հաստատում Հռոմում, որտեղ էլ վերջնականապես ձևավորվում է նրա ոճը։ Հռոմից Կաբալենի կողմից բերված «Մովսեսի մահը» նկարը ցուցադրվել է 1852 թվականին Սալոնում, որտեղ էլ նա ստացել է իր առաջին հեղինակային պարգևների և մեդալների անվերջ շղթան։ Կաբալենի ցուցադրությունը Փարիզյան սալոնում դարձավ այսպես ասած նախաբան, այցեքարտ Երկրորդ կայսրության գեղարվեստական կյանքի համար։ Ավելի ուշ նկարիչը սկսեց գրականության և պատմության խրթին և ողբերգական պատկերազարդումների տեսքով գեղարվեստականորեն «համեմել» Լուի Նապոլեոն Բոնապարտի արքունիքը, որն առանձնահատուկ էր իր շքեղությամբ, փայլով և ձգտումով առ հաճույքները` առանց դրանց հասնելու միջոցները հաշվի առնելու։ Բազմաթիվ քիչ թե շատ մերկացած կանայք, որոնք նրա նկարներում մարմնավորում են Հռութին, Սուլամիթային, Կլեոպատրային, Ֆրանչեսկա դա Ռիմինի կամ Դեզդեմոնային, հիասթափեցնում է կրակոտ հայացքներով, միատեսակ դեմքերով, ստվերաներկով մեծացրած աչքերով, նազանի շարժուձևով, ցուցադրական դիրք ընդունած հրապուրիչ մարմինների ծամծմված ժեստերի և անբնական վարդագույն երանգով։ Կաբանելի արվեստի հատկություններից մեկը այն էր, որ նրա նախասիրությունները համընկնում էին հաճախորդի ճաշակի հետ։
.jpg)
1855 թվականին Համաշխարհային ցուցահանդեսում ներկայացնելով «Սուրբ Լյուդովիկի հաղթանակը» ստանում է առաջին մեդալը։ 1863 թվականին նա Փարիզյան սալոնում ներկայացնում է «Վեներայի ծնունդը» կտավը, որի շնորհիվ հասնում է մեծ հաջողության, քանի որ այն գնում է Նապոլեոն III-ը իր անձնական հավաքածուի համար։ Կաբանելը պարգևատրվել է Պատվո լեգեոնի շքանշանով, 1864 թվականին նա դարձավ սպա, իսկ արդեն 1878 թվականին նա ստանում է կոմոնդորի շքանշան։ 1863 թվականին նա ընտրվել է ակադեմիայի անդամ, որի տեղը նախկինում զբաղեցրել են Ջ. Լ. Դավիթ, Ժ. Ժ. Լեբարբը և Օրաս Վերնոն։ Նույն տարում, 1863 թվականին, որը ֆրանսիական արվեստի պատմության մեջ հիշվում է հայտնի «Մերժվածների սալոն»-ի շնորհիվ, որտեղ ցուցադրվել է Էդուարդ Մանեի «Նախաճաշ խոտի վրա» կտավը, Կանաբելի` «կայսրության առաջին նկարչի» պաշտոնական դիրքը դեռևս ամրապնդված չէր։ Նապոլեոն III-ը իր համար Կաբանելից գնեց երկու նկարներ, դրանք էին «Նիմֆայի առևանգումը» և պաշտոնական Սալոնի «մեխը»` «Վեներայի ծնունդը»։ Այդպիսով Կաբանելի թոշնած և սփրթնած արվեստը, քննադատի բնորոշմամբ, «վարդերի և մանուշակների բույրով» ստացավ էտալոնի կարգավիճակ` գերիշխող ճաշակի օրինակ և ժամանակակից գեղանկարչության բարձրագույն նվաճում։ Կաբանելի դիցաբանական տեսարանները` լի ցուցադրական անհոգությամբ, ճոխությամբ և էրոտիկ երկիմաստությամբ, վերակերտում են դարաշրջանի գեղագիտական իդեալը, դրա ձգտումն առ «գեղեցիկ կյանքը»։ 18-րդ դարի վերջի ֆրանսիացի քանդակագործի ստեղծագործությունները լայնորեն հայտնի դարձան 19-րդ դարի երկրորդ կեսին, մեծ թվով պատճենների տարածվածության և ժամանակակից քանդակագործների` Կլոդիոնի թեմայով ազատ մեկնաբանությունների շնորհիվ։ Կաբանելի ստեղծագործությունները ոչ միայն անհատական և անոգեշունչ գեղարվեստական երևույթներ էին, այլ որոշ սկզբունքների մարմնավորում։ Այն պատկանում էր 19-րդ դարի շատ տարածված արվեստի տեսակին, որը նախատեսված է միջին խավի մարդկանց` զանգվածային ճաշակի համար, օգտագործելով որպես փորձված մեթոդ` հանրաճանաչություն ձեռք բերելու համար։ Դարի բազմաթիվ կուռքեր` կլասիցիզմի դասական առաքյալներ Ա. Կաբանելը, Վ. Բուգրոն, Ժ. Էնեռ և Պ. Բոդրինը, տիրապետելով պատմական բոլոր ոճերին, չեն ստեղծել իրենց սեփականը։ Իզուր չէ, որ ժամանակակիցներից մեկը գեղարվեստական նորաձևության հիմնադիրներից մեկի մասին գրել է. «Սովորաբար բոլորը ընդունում են նրա նկարները ամենատարբեր արվեստագետների ստեղծագործությունների պատճենների փոխարեն... Այնուամենայնիվ, նկարիչը բարգավաճում է, քանի որ նրա իմիտացիոն ունակությունները և ինչ-որ բանի ինքնատիպության բացակայությունը նպաստում է նրա հաջողությանը»։ Միջին հաջողությունը երաշխավորող որակն զգացվում էր Ալեքսանդր Կաբանելի աշխատանքներում։ Չնայած նոր հանրապետության ստեղծմանը, Կաբանելը չկորցրեց իր փառքը։ Բառացիորեն նա բեռնված էր նոր էլեգանդ և ստերիոտիկ կանանց և անցյալի «ճակատագրական գեղեցկություններով» մարմնավորված կտավների պատվերներով։ Ոչ պակաս հաջողությամբ նա դասավանդում էր որպես ուսուցիչ, ցույց տալով որոշակի լիբերալ վերաբերմունք իր աշակերտներին, որոնց թվում էին Ջ.Բաստիեն-Լեպեյժը, Բ. Կոնստանտը, Է. Մորոն, Ֆ. Կորմոնը և Ա. Ժերվեքսը։ Իր ողջ կյանքի ընթացքում Կաբանելը ազատորեն եղավ լույսի նկարիչ, հավատարիմ մնալով իր հին մեթոդներին։ Նրա ստեղծագործությունները կարծես անժամկետ են։ Նրանց հարթ արծնապատված գեղանկարները, հմտորեն կազմված կոմպոզիցիաները, մանրակրկիտ մշակված մասերը և ավտոմատացված ձևական ժեստերը «միալար գեղեցկությանը» չեն տալիս որևէ ներքին զարգացում։ Սակայն, չնայած իր գեղարվեստական մեթոդի պահպանողականությանը, «չկարողանալով մարմնավորել իր մտքերի տափակությունը», Կաբանելը հաճախ անում էր որոշակի եզրակացություններ։ Այսպիսով, արդեն 1881 թվականին, տարիներ շարունակ կտրականապես Է. Մանեին և ընդհանրապես իմպրեսիոնիզմի ներկայացուցիչներին դեմ եղած Կաբանելը պաշտպանեց ցուցահանդեսին ներկայացված Է. Մանեի «Պերտյուիզեի դիմանկարը» աշխատանքը։ «Պարոնայք, մեր մեջ թերևս չեն գտնվի այնպիսի, գոնե, չորսը, ով կկարողանար գրել այսպիսի գլուխ, ինչպիսին սա է»։ Հարգարժան և ճանաչված վարպետի այս խոսքերը ծառայում են որպես վճռական հաղթանակ` ֆրանսիական նոր արվեստի ճանաչման գործում։
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
.svg){kind=small}
.jpg)
.jpg)
.jpg)
