MG 13

MG 13 (գերմ.՝ Maschinengewehr 13), գերմանական ձեռքի գնդացիր, որը մշակվել է MG MG 08/18 ձեռքի գնդացիրի հիման վրա Rheinmetall ընկերության գնդացիրների մշակման բաժնի (MG-Versuchsabteilung) զինագործների, տեխնոլոգների և ինժեներների կողմից Լուիս Շտանգեի գլխավորությամբ^[1]։

MG 13
Տեսակ	զենքի մոդել
Ենթատեսակ	Գնդացիր
Երկիր	Վայմարյան Հանրապետություն
Ծառայության ընդունման տարի	1930
Պատերազմներ	Իսպանիայի քաղաքացիական պատերազմ, Երկրորդ համաշխարհային պատերազմ և Portuguese Colonial War?
Արտադրող	Rheinmetall AG
Փամփուշտի տեսակ	7,92×57 մմ

Նկարագրություն

MG 13 7,9-միլիմետրանոց գնդացիրը կառուցվել է հիման վրա կարճ փողով ավտոմատիկայի հիման վրա։ Սնուցումը կատարվում է 25 փամփուշտ ներառող պահեստատուփից կամ 75 փամփուշտ ներառող թմբուկավոր պահեստատուփից^[1]։

Ստեղծման և կիրառման պատմություն

Զենք ստեղծելիս հիմք է ընդունվել MG 08/18 «Դրեյզե» գնդացիրը։ Մինչև սպառազինության մեջ ընդգրկվելն այն ունեցել է Gerät 13 պայմանական անվանումը^[1]։

Գնդացիրը ջրայինի փոխարեն ստացել փողի օդային սառեցում, փողը դարձել է հեշտ փոխվող, սնուցման համար ստեղծվել են զամբյուղաձև և S-ձև պահեստատուփեր։

Տարբերակներ և ձևափոխումներ

• MG.13k – տանկային գնդացիր մինչև 600 մմ կարճացված փողով^[1]։ Այն նախատեսված է տանկերի, զրահամեքենաների սպառազինության և մասամբ որպես ավիացիոն գնդացիր օգտագործելու համար^[2]։

Շահագործող երկրներ

• Վայմարյան հանրապետություն – ընդունվել է ռեյխսվերի սպառազինության մեջ 1931 թվականին^[1],
• Նացիստական Գերմանիա – սպառազինությունից հանվել է 1934 թվականին և փոխարինվել ավելի կատարյալ MG 34 գնդացրով, սակայն շարունակել է օգտագործվել զորքերում այնքան ժամանակ, քանի դեռ վերմախտը չի ստացել բավարար քանակությամբ նոր MG 34 գնդացիրներ։ Բացի այդ, MG 13-ն օգտագործվել է գերմանական PzKpfw i առաջին սերիական թեթև տանկերի սպառազինության և Ju 87 վայրընթաց ինքնաթիռների համար։ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի սկսվելուց հետո պահեստային պաշարները հանձնվել են զորքերին^[1],
• Ֆրանկիստական Իսպանիա – 1936 թվականին Իսպանիայում քաղաքացիական պատերազմի սկսվելուց հետո Գերմանիայից սկսվել է գնդացիրների մատակարարումը ֆրանկիստների համար^[1],
• Իսպանիայի երկրորդ հանրապետություն – Իսպանիայում պատերազմի ընթացքում որոշ քանակությամբ ռազմավարային գնդացիրներ օգտագործվել են հանրապետականների կողմից,
•  Պորտուգալիա – սպառազինությունից հանված MG 13 գնդացիրների մեծ մասը վաճառվել է Պորտուգալիային, որտեղ նրանք մնացել են սպառազինության մեջ ընդհուպ մինչև 1940-ական թվականների վերջը։

Ծանոթագրություններ

1. Илья Шайдуров. Неизвестный и знаменитый Луис Штанге (часть 1) // журнал «Мастер-ружьё», № 12 (165), декабрь 2010. стр.22-35
2. Ф.К. Бабак. Стрелковое оружие вермахта. – Издательство «Полигон», 2002 г. стр. 161

Արտաքին հղումներ

• сайт «ОТВАГА» — вооружение пехоты второй мировой