Նոտր Դամ (Լան)

Նոտր Դամ (ֆր.՝ Cathédrale Notre-Dame de Laon), գոթական տաճար Պիկարդիայի Լան քաղաքում։

Նոտր Դամ ֆր.՝ cathédrale Notre-Dame de Laon
Հիմնական տվյալներ
Տեսակ	կաթոլիկ տաճար
Երկիր	Ֆրանսիա
Տեղագրություն	Լան[1][2]
Հասցե	place du Parvis
Դավանանք	կաթոլիկություն
Թեմ	Սուասոնի թեմ
Հիմնական ամսաթվերը	8-րդ դար և 12-րդ դար
Մասն է	list of monuments historiques in Laon?
Ժառանգության կարգավիճակ	դասակարգված պատմական հուշարձան[1] և դասակարգված պատմական հուշարձան[1]
Նվիրված	Մարիամ Աստվածածին
Անվանված	Մարիամ Աստվածածին
Ճարտարապետական ոճ	Գոթական ճարտարապետություն
Հիմնադրված	8-րդ դար և 12-րդ դար
Cathédrale Notre-Dame de Laon Վիքիպահեստում
cathedrale-amiens.fr/en/#

Նախատիպեր

Լանում առաջին քարակերտ եկեղեցին կառուցվել է եպիսկոպոս Գերֆրիդի ջանքերով 774-779։ Եկեղեցին նվիրված է եղել Քրիստոսին և Աստվածամորը։ Օծվել է 800 թվականին Կառլոս Մեծի ներկայությամբ։

250 տարի անց եկեղեցին վերակառուցել են ռոմանական ոճով տեղի եպիսկոպոս Էլինանդի (1052-1095) հովանավորությամբ^[3]։ 1071 թվականին այդ եկեղեցում թագադրվել է Ֆիլիպ 1-ին Ֆրանսիացին։ 1112 թվականին՝ ժողովրդական ապստամբությունների ժամանակ եկեղեցին վառվել է. երկու տարի է պահանջվել այն վերականգնելու համար։

Ստեղծման փուլեր

Տաճարի ներսույթ

Քաղաքի աճի հետ եկեղեցին արդեն չէր բավարարում պահանջները. բնակիչները չէին տեղավորվում եկեղեցում։ Միջնադարում Լանում ապրում էր մոտ 15.000 մարդ։ Եպիսկոպոսությունը ծաղկում էր ապրում ուխտավորների և առևտրի հաշվին։ Որպեսզի չզիջի Պիկարդիայի հարևան քաղաքներին, որոնք իրար հետ մրցակցում էին մեծությամբ և եկեղեցու տարողունակությամբ, եպիսկոպոս Գոթյե դե Մորտանը 1155 թվականին նոր տաճար հիմնելու որոշում կայացրեց։

Սկզբում կառուցվեցին զոհասեղանը և երգչախմբի համար նախատեսված մասը. դրանք անհրաժեշտ էին նոր տաճարի շուտափույթ գործելու համար։ Այս մասերը, ավանդույթի համաձայն, կլորավուն էին։ Այնուհետև կառուցվել է տրանսեպտը։ Վերջում կառուցվել են երեք նավերը` ամենաբարձր կենտրոնական և ավելի ցածր եզրայիններ։ Տաճարը կառուցված է բաց գույնի կրաքարից։ Ճարտարապետության մեջ զգացվում է անգլիական եկեղեցաշինության ավանդույթների ազդեցությունը։

Փոքր վերնասրահները քանդել են հիմքից, իսկ տեղում կառուցել են ուղղանկյունաձև նոր սրահները. սա բնորոշ է Անգլիայի տաճարներին։ 1205-1215 թվականներին տաճարն ընդարձակվել է դեպի արևելք։ Այդ նպատակով քանդել են զոհասեղանի սրահի կլորավուն մասերը` ձեռք չտալով արդեն վերանորոգված մասերին։ Դրա շնորհիվ տրանսեպտը հայտնվել է տաճարի գրեթե կենտրոնում։

Գոթական ճարտարապետություն

Պիկարդիայում գոթական հսկայական տաճարների կառուցումը պայմանավորված էր հետևյալ գործոններով.

• Տեղական սպիտակ քարի առկայություն
• Փայտանյութի համար անհրաժեշտ անտառների առկայություն
• Օրեցօր աճող ու զարգացող բնակչություն, որ հետաքրքրված էր եկեղեցիների շինարարությամբ
• Փորձառու և հմուտ ճարտարապետների ու շինարարների առկայություն

Բարենպաստ հանգամանքները և բնակիչների ոգևորությունը հիմք հանդիսացան, որ տաճարի շինարարությունը շատ երկար չձգձգվի, ինչպես լինում էր Ֆրանսիայում, Գերմանիայում։ Լանի տաճարը կառուցվել է 80 տարում։

Լանի տաճարը մեկ տրանսեպտով, աշտարակներով, արևմտյան ավարտուն ճակատամասով բազիլիկ է։ Սկզբնական նախագծով աշտարակները պետք է ավելի շատ լինեին։ Սակայն նախատեսված յոթ աշտարակների փոխարեն կառուցվել են միայն չորսը։ Դրանցից ոչ մեկի բարձրությունը չի անցել տանիքի բարձրությունից։

Վիտրաժները շատ չեն։ Չնայած պրուս-ֆրանսիական պատերազմի ավերածություններին՝ պահպանվել են վարդակ պատուհանի և գոթական երեք լուսամուտների միջնադարյան վիտրաժները։

Տաճարի չափեր

• Տաճարի երկարություն - 110.5մ
• Լայնություն - 30.65մ
• Կենտրոնական նավի բարձրություն - 24մ
• Տրանսպտի երկարություն - 54մ
• Տրանսեպտի լայնություն - 22մ
• Արևմտյան ճակատի աշտարակների բարձրություն - 56մ

Պատկերասրահ

• 
  Տաճարի ճակատային մասը
• 
  Միջնախաչ

Ծանոթագրություններ

1. base Mérimée (ֆր.) — ministère de la Culture, 1978.
2. archINFORM (գերմ.) — 1994.
3. "1991 Tome 36" (PDF). Retrieved 2013-03-26.

Արտաքին հղումներ

• Լանի տաճար Արխիվացված 2005-09-08 Wayback Machine
• Լանի տաճարը Բրիտանիկա հանրագիտարանում

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Նոտր Դամ (Լան)» հոդվածին։