From Wikipedia, the free encyclopedia
Դիկրեոզավր[1] (լատին․՝ Dicraeosaurus), վերին Յուրայի ժամանակաշրջանի բուսակեր դինոզավրերի տեսակ, զաուրոպոդների կարգի ներկայացուցիչ։ Դիպլոդոկների մոտ ազգականն է, պատկանում է դիկրեոզավրիդների (լատին․՝ Dicraeosauridae) ընտանիքի դիպլոդոկոիդների ենթաընտանիքին։ Փոքր զաուրոպոդ է՝ մինչև 13 մետր երկարությամբ և 3-4 տոննա կշռով։
Դիկրեոզավր | |
Դասակարգում | |
Թագավորություն | Կենդանիներ (Animalia) |
Տիպ/Բաժին | Քորդավորներ (Chordata) |
Ենթատիպ | Ողնաշարավորներ (Vertebrata) |
Դաս | Սողուններ (Reptilia) |
Կարգ | Մողեսակոնքայիններ (Saurischia) |
Ընտանիք | †Dicraeosauridae |
Ենթաընտանիք | †Dicraeosaurinae |
Ցեղ | †Դիկրեոզավր (Dicraeosaurus) Janensch, 1914 |
Դիկրեոզավրերն աչքի են ընկնում տիպիկ կարճ պարանոցով և մեծ գլխով։ Նրանց բնորոշ է շատ բարձր, կատարին երկատված փշոտ ելուստների առկայությունը։ Առջևի վերջույթները մեծ չեն, բայց հզոր են։ Դիպլոդոկների խմբի առավել պարզունակ ներկայացուցիչներից են։ Դիկրեոզավրերը բնորոշ են վերին Յուրայի ժամանակաշրջանին․ դրանք պարզունակ դիպլոդոկների գոյատևող խումբն են։ Հենց դիկրեոզավրերը հայտնի են Տանզանիայի (Տենդագուրու) վերին Յուրայի ժամանակաշրջանից։
Տիպային տեսակը՝ D. hansemanni, բնորոշ է Տենդագուրուի միջին շերտերին և կազմում է այդ շրջանի պեղումների գտածոների շուրջ 22%-ը։ Հավանաբար ապրել են մեծ խմբերով, սնվել ցածր բուսականությամբ[2]։
Երկրորդ տեսակը՝ D. sattleri, ավելի փոքր է տարիքով, բնորոշ է Տենդագուրուի վերին շերտերին։ Դրանք շատ փոքր զավրոպոդներ են՝ մինչև 1 տոննա կշռով։ Պարանոցի շրջանում ունեն ավելի մեծ փշոտ ելուստներ։ Այս տեսակը անցումային է համարվում դիկրեոզավրիդների հաջորդ ներկայացուցչի՝ ամարգազավրի համար (Արգենտինայի ներքին կավճի ժամանակաշրջան)։ Ամարգազավրի (լատին․՝ Amargasaurus cazaui) պարանոցի շրջանի փշոտ ելուստները ձևավորում են բարձր պատառաքաղաձև փշեր։ Հավանաբար փշերը կատարել են յուրահատուկ «առագաստի» դեր կամ ծառայել են պաշտպանության համար։ Ամարգազավրը չի գերազանցել 10-12 մետր երկարությունը։ Ուրիշ դիկրեոզավրեր են բրախիտրախելոպանները (լատին․՝ Brachytrachelopan mesai) Արգենտինայի վերին Յուրայի նստվածքներից, և Ամազոնզավրերը (լատին․՝ Amazonsaurus marahensis) Բրազիլիայի ներքին կավճի ժամանակաշրջանից[3]։
Դիկրեոզավրերը ներկայացնում են գոնդվանական դիպլոդոկների խումբը։ Նրանց գոյությունը սահմանափակված է վերին Յուրայի և ներքին կավճի ժամանակաշրջաններով։ Նախկինում այս խմբին էին դասում նաև որոշ զավրոպոդների՝ Մոնղոլիայի վերին կավճի ժամանակաշրջանից (նեմեգտոզավր[4]), բայց այժմ ընդունված տեսակետի համաձայն, նրանք պատկանում են տիտանոզավրերին[5]։
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.