Բոտսվանայի տնտեսություն
From Wikipedia, the free encyclopedia
Բոտսվանայի տնտեսությունը ներկայումս աշխարհի ամենաարագ աճող տնտեսություններից մեկն է[1], վերջին տասնամյակում միջինը տարեկանը կազմել է մոտ 5%[1]։ Երկրի անկախության առաջին 30 տարիների ընթացքում մասնավոր հատվածում զբաղվածության աճի միջինը կազմել է տարեկան մոտ 10%։ 21-րդ դարի սկզբին լճացման ժամանակաշրջանից հետո Բոտսվանայի տնտեսությունը գրանցել է աճի ուժեղ մակարդակներ, ընդ որում ՀՆԱ-ի աճը գերազանցել է 6-7% թիրախը։ Բոտսվանան խրախուսանքի է արժանացել Աֆրիկյան զարգացման բանկի կողմից աշխարհի ամենաերկար տնտեսական վերելքներից մեկի պահպանման համար[2]։ 1960-ականների վերջից սկսած տնտեսական աճը հավասարվել է Ասիայի որոշ խոշորագույն տնտեսություններին տնտեսական աճին[3]։ Կառավարությունը հետևողականորեն պահպանել է բյուջեի ավելցուկները և ունի մեծ արտարժութային պահուստներ[4]։
Ենթակատեգորիա | • Համաշխարհային տնտեսություն • Աֆրիկայի տնտեսություն ![]() | |
---|---|---|
Երկիր | Բոտսվանա ![]() | |
Վայր | Բոտսվանա ![]() | |
Անվանական ՀՆԱ | 17 406 530 780,7155 ԱՄՆ դոլար ![]() | |
Մեկ շնչի հաշվով անվանական ՀՆԱ | 7595 ԱՄՆ դոլար ![]() | |
ՀՆԱ (ԳՀ) | 39 013 626 455 միջազգային դոլար ![]() | |
Մեկ շնչի հաշվով ՀՆԱ ԳՀ | 17 024,17 միջազգային դոլար ![]() | |
Իրական ՀՆԱ-ի աճի տեմպ | 2,9±0,1 տոկոս ![]() | |
Ընդհանուր պահուստներ | 7 490 512 373 ԱՄՆ դոլար ![]() | |
Գնաճի մակարդակ | 3±0,1 տոկոս ![]() |
Բոտսվանայի տպավորիչ տնտեսական ռեկորդը՝ համեմատած իր որոշ հարևանների հետ, կառուցվել է ադամանդի արդյունահանման, խելամիտ հարկաբյուջետային քաղաքականության և զգույշ արտաքին քաղաքականություն վարելու հիմքի վրա[5]։ Բոտսվանայի տնտեսությունը հիմնականում կախված է ադամանդի արդյունահանումից։ Ադամանդի արդյունահանումը նպաստում է կառավարության եկամուտների 50%-ին, հիմնականում՝ 50:50 De Beers-ի հետ համատեղ ձեռնարկության շնորհիվ Debswana Diamond Company-ում[6]։ Կոռուպցիայի ընկալման ինդեքսում այն գնահատվել է որպես Աֆրիկայի ամենաքիչ կոռումպացված երկիրը Transparency International միջազգային իրավապաշտպան կազմակերպության կողմից։ Երկիրը Աֆրիկայում գնողունակության առումով մեկ շնչի հաշվի համախառն ազգային եկամտի առումով զբաղեցնում է չորրորդ տեղը և գերազանցում է համաշխարհային միջին ցուցանիշը[7]։
Արհմիությունները ներկայացնում են Բոտսվանայի տնտեսության աշխատողների փոքրամասնությունը։ Ընդհանուր առմամբ, դրանք թույլ կազմակերպված «ներքին» արհմիություններ են, չնայած նրան, որ Բոտսվանայի արհմիությունների ֆեդերացիան (BFTU) ամրապնդում է իր դերը որպես երկրում միակ ազգային արհմիությունների կենտրոն[8][9]։
Թեև Բոտսվանայի տնտեսությունը մոդել է համարվում տարածաշրջանի երկրների համար, հանքարդյունաբերությունից չափազանց մեծ կախվածությունը և ՄԻԱՎ/ՁԻԱՀ-ով վարակվածության բարձր մակարդակը (յուրաքանչյուր երրորդ չափահաս մարդուց մեկը սերոդրական է) և գործազրկությունը կարող են սպառնալ նրա հետագա հաջողությանը[10][11]։ Բոտսվանան դարձել է հիվանդացության բարձր մակարդակ ունեցող առաջին երկիրը, որը Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության (ԱՀԿ) կողմից հավաստագիր է ստացել մորից երեխային ՄԻԱՎ-ի փոխանցումը վերացնելու ճանապարհին կարևոր նպատակակետի հասնելու համար[12]։