Աբրահամի համաձայնագրեր
From Wikipedia, the free encyclopedia
Աբրահամի համաձայնագրեր (անգլ.՝ Abraham Accords), երկկողմանի համաձայնագրեր արաբա-իսրայելական հարաբերությունների կարգավորման վերաբերյալ, որոնք ստորագրվել են Իսրայելի, Արաբական Միացյալ Էմիրությունների, Իսրայելի և Բահրեյնի միջև 2020 թվականի սեպտեմբերի 15-ին[1][2]: Միացյալ Նահանգների միջնորդությամբ՝ 2020 թվականի օգոստոսի 13-ի հայտարարությունը վերաբերել է Իսրայելին և ԱՄԷ-ին, մինչև 2020 թվականի սեպտեմբերի 11-ին Իսրայելի և Բահրեյնի միջև համաձայնագրի հետագա հայտարարությունը: 2020 թվականի սեպտեմբերի 15-ին տեղի է ունեցել համաձայնագրերի ստորագրումը ԱՄՆ նախագահ Թրամփի կողմից Սպիտակ տան Թրումենի պատշգամբում, որի համար մշակվել էր հատուկ բեմադրություն, որը կոչված է եղել նախորդ վարչակազմերի կողմից պատմական պաշտոնական խաղաղության պայմանագրերի ստորագրումը հիշեցնելու համար[3][4][5]։
Ստեղծում | 15 Սեպտեմբերի 2020 | |
---|---|---|
Կոչվել է ի պատիվ | Աբրահամ | |
Վայր | Վաշինգտոն, Կոլումբիայի շրջան | |
Լեզու | անգլերեն, եբրայերեն, արաբերեն | |
Մասնակից | Իսրայել, Արաբական Միացյալ Էմիրություններ, Բահրեյն, Մարոկկո, Սուդան | |
Signatory | Իսրայել, Արաբական աշխարհ, Աբդուլլահ իբն Զայիդ ալ-Նահյան, Բենյամին Նեթանյահու | |
Կազմված է | Israel–United Arab Emirates normalization agreement, Bahrain–Israel peace agreement |
Որպես երկու համաձայնագրերի մաս՝ ԱՄԷ-ն և Բահրեյնը ճանաչել են Իսրայելի ինքնիշխանությունը՝ հնարավորություն տալով լիարժեք դիվանագիտական հարաբերություններ հաստատել։ Իսրայելի նախնական համաձայնությունը ԱՄԷ-ի հետ նշանավորել է առաջին դեպքը, երբ Իսրայելը դիվանագիտական հարաբերություններ է հաստատել արաբական երկրի հետ1994 թվականից ի վեր, այդ ժամանակ նաև ուժի մեջ է մտել Իսրայել-Հորդանան խաղաղության պայմանագիրը [6]։ Համաձայնագրերն անվանվել են «Աբրահամի համաձայնություններ»՝ հուդայականության և իսլամի ընդհանուր հավատքը Աբրահամ մարգարեի նկատմամբ ընդգծելու համար[7][8]։
2020 թվականի հոկտեմբերի 23-ին Իսրայելը և Սուդանը պայմանավորվել են կարգավորել հարաբերությունները, այդ համաձայնագիրը վավերացված չէ 2024 թվականի դրությամբ[9]։ Համաձայնագրի շրջանակներում ԱՄՆ-ը Սուդանը հանել է ահաբեկչությունը հովանավորող պետությունների ցուցակից և նրանց $1.2 մլրդ վարկ է տրամադրել[10]։ 2021 թվականի հունվարի 6-ին Սուդանի կառավարությունը Խարթումում ստորագրել է «Աբրահամի համաձայնագրի հռչակագիրը»[11]։ 2020 թվականի դեկտեմբերի 22-ին ստորագրվել է Իսրայել-Մարոկկո հարաբերությունների կարգավորման համաձայնագիրը։ Մարոկկոյի կողմից Իսրայելի ինքնիշխանության ճանաչման դիմաց Միացյալ Նահանգները ճանաչել է Մարոկկոյի ինքնիշխանությունը Արևմտյան Սահարայի նկատմամբ[12]։