![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e7/Jean_Jacques_Dessalines.jpg/640px-Jean_Jacques_Dessalines.jpg&w=640&q=50)
Jean-Jacques Dessalines
From Wikipedia, the free encyclopedia
Jean-Jacques Dessalines( Haitian Creole : Jan-Jak Desalin ;French pronunciation: ʒɑ̃ ʒak dɛsalin];20 Satumba 1758 - 17 Oktoba 1806)ya kasance jagoran juyin juya halin Haiti kuma shugaban farko na Haiti mai cin gashin kanta a karkashin tsarin mulkin 1805.Da farko ana ɗaukarsa a matsayin gwamna-janar,daga baya Dessalines aka naɗa shi Sarkin Haiti a matsayin Jacques I (1804-1806)ta janar-janar sojojin juyin juya halin Haiti kuma ya yi mulki a wannan mukamin har sai an kashe shi a 1806.An kira shi uban al'ummar Haiti.
![]() | |||
---|---|---|---|
![]() | |||
| |||
Rayuwa | |||
Haihuwa |
Plaine-du-Nord (en) ![]() | ||
ƙasa | Haiti | ||
Mutuwa | Port-au-Prince, 17 Oktoba 1806 | ||
Yanayin mutuwa | kisan kai | ||
Ƴan uwa | |||
Abokiyar zama |
Marie-Claire Heureuse Félicité (en) ![]() | ||
Yara | |||
Karatu | |||
Harsuna | Faransanci | ||
Sana'a | |||
Sana'a | ɗan siyasa | ||
Mahalarcin
| |||
Digiri | Janar | ||
Imani | |||
Addini | Cocin katolika |
Dessalines yana da alhakin ƙasar kai tsaye kuma a ƙarƙashin mulkinsa,Haiti ta zama ƙasa ta farko a cikin Amurka don kawar da bautar har abada.Dessalines ya yi aiki a matsayin jami'i a cikin sojojin Faransa lokacin da mulkin mallaka ke kare hare-haren Spain da Birtaniya.Daga baya ya tashi ya zama kwamanda a tawaye ga Faransa.A matsayinsa na babban Laftanar Toussaint Louverture,ya jagoranci ayyuka masu nasara da yawa,gami da Yaƙin Crête-à-Pierrot.
A cikin 1802 Louverture ya ci amana kuma aka kama shi,kuma aka tura shi kurkuku a Faransa inda ya mutu.Bayan haka,Dessalines ya zama jagoran juyin juya hali da Général-Chef de l' Armée Indigéne a ranar 18 ga Mayu 1803.Sojojinsa sun fatattaki sojojin Faransa a yakin Vertières a ranar 18 ga Nuwamba 1803.An ayyana Saint-Domingue mai cin gashin kansa ne a ranar 29 ga Nuwamba sannan a matsayin jamhuriyar Haiti mai cin gashin kanta a ranar 1 ga Janairun 1804,karkashin jagorancin Dessalines,wanda majalisar janar-janar ta zaba don karbar mukamin gwamna-janar.
Ya ba da umarnin kisan kiyashin da aka yi a shekara ta 1804 ga sauran al'ummar Turai a Haiti,yawancinsu Faransawa ne, wanda ya yi sanadiyar mutuwar mutane tsakanin 3,000 zuwa 5,000,ciki har da mata da yara. Ya keɓe Legionnaires na Poland da suka tsira,waɗanda suka fice daga ƙungiyar Faransa don zama ƙawance tare da ’yan Afirka da aka bautar, da kuma Jamusawa waɗanda ba su shiga cikin cinikin bayi.Ya ba su cikakken zama ɗan ƙasa a ƙarƙashin tsarin mulki kuma ya sanya su a matsayin Noir, sabuwar ƙabila mai mulki.Tashin hankali ya ci gaba da kasancewa tare da ƴan tsirarun ƙabilun ƙabilu ko kuma ƴancin launin fata,waɗanda suka sami ilimi da dukiya a lokacin mulkin mallaka. </link>