રાજસ્થાન
ભારતનુ એક રાજ્ય / From Wikipedia, the free encyclopedia
રાજસ્થાન (શાબ્દિક અર્થ "રાજાઓનો ભૂમિ") [1] એ ભારતના ઉત્તર ભાગમાં આવેલું એક રાજ્ય છે. [2] [3] આ રાજ્યનું ક્ષેત્રફળ ૩૪૨,૨૩૯ ચો. કિમી છે તે ભારતના કુલ ભૌગોલિક વિસ્તારનો ૧૦.૪૦ % ભાગ છે. ક્ષેત્રફળની દ્રષ્ટિએ તે ભરતનું સૌથી રાજ્ય છે અને વસ્તીની ક્ષ્રષ્ટિએતે સાતમું સૌથી મોટું રાજ્ય છે. રાજસ્થાન ભારતની ઉત્તરપશ્ચિમ બાજુ પર આવેલું છે, આ રાજ્યની મોટા ભાગની જમીન વિશાળ અને નિવાસ-પ્રતિકૂળ થારના રણ ("રાજસ્થાન રણ" અને "ભારતના મહાન રણ" તરીકે પણ ઓળખાય છે) દ્વારા રોકાયેલી છે. તેની સીમા સતલજ - સિંધુ નદીની ખીણને સમાંતરે ઉત્તરપશ્ચિમમાં પાકિસ્તાની પંજાબના પ્રાંતને, પશ્ચિમમાં સિંધને સ્પર્ષે છે. આ સિવાય તેની સીમા ભારતના પાંચ અન્ય રાજ્યોને સ્પર્ષે છે: ઉત્તર તરફ પંજાબ ; ઉત્તરપૂર્વમાં હરિયાણા અને ઉત્તર પ્રદેશ ;દક્ષિણપૂર્વમાં મધ્યપ્રદેશ ; અને દક્ષિણપશ્ચિમમાં ગુજરાત .
આ રાજ્યની પ્રમુખ વિશિષ્ટતાઓ :કાલિબંગા અને બલથલમાં આવેલા સિંધુ ખીણની સંસ્કૃતિના ખંડેર; દેલવાડા મંદિરો, પ્રાચીન અરવલ્લી પર્વતમાળામાં આવેલું રાજસ્થાનનું એકમાત્ર ગિરિ મથક, માઉન્ટ આબુ ખાતે આવેલા જૈન યાત્રાધામો; પક્ષી જીવન માટે જાણીતું પૂર્વીય રાજસ્થાનમાં ભરતપુર નજીક આવેલ કેવલાદેવ રાષ્ટ્રીય ઉદ્યાન (એક વિશ્વ ધરોહર સ્થળ) [4]. રાજસ્થાનમાં ત્રણ રાષ્ટ્રીય વાઘ અભયારણ્યો છે: સવાઈ માધોપુરનું રણથંભોર રાષ્ટ્રીય ઉદ્યાન માં ,અલવરનું સરિસ્કા ટાઇગર અભયારણ્ય માં અને કોટાનું મુકુન્દ્રા હિલ ટાઇગર રિઝર્વ છે.
આ રાજ્યની સ્થાપના અંગ્રેજ સાશન હેઠળના રાજપુતાના તરીકે ઓળખાતા રજપુત રજવાડાઓના ક્ષેત્રને ભારતમાં વિલિન કરી, ૩૦ માર્ચ, ૧૯૪૯ ના દિવસે કરવામાં આવી હતી. . તેની રાજધાની અને સૌથી મોટું શહેર જયપુર છે. આ સિવાય અન્ય મહત્વપૂર્ણ શહેરોમાં જોધપુર, કોટા, બિકાનેર, અજમેર અને ઉદયપુર નો સમાવેશ થાય છે.