Xosé

Xosé^[1][2] é un nome propio masculino galego. A súa orixe é o hebro yôsef (יוסף) «anada», do verbo lehosif (להוסיף) «engadir» «(Deus) engadirá» ("Deus dará").

Xosé, fillo de Xacobe, obra de Peter von Cornelius.

En xaneiro de 2023 existían 455 varóns en Galicia co nome Xosé, cunha media de idade de 40,7 anos.^[3]

Etimoloxía

A explicación do significado deste nome que acha no Antigo Testamento, no libro da Xénese é a seguinte:

Logo lembrouse Deus de Raquel. Deus ouviuna e abriu o seu seo, e ela concibiu e deu a luz un fillo. E dixo: «Tirou Deus a miña afronta.» E chamouno Xosé, como dicindo: «Engádeme Xehová outro fillo.»"

Xénese 30,22-24.

Variantes do nome

En galego tamén ten os hipocorísticos Pepe, Pepiño, Piño, Pepín, Pepucho, Pucho, Pepaño, Xepe, Che, Cheíño, Chi, Chiño, Checé, Xexo, Xosín, Xosiño, Seso, Sesé, Se, Ieie ou Xe.^[2]

11 parroquias teñen a San Xosé coma padrón (véxase: Parroquias de Galicia baixo a advocación de san Xosé).

Festa

A festividade de San Xosé é o 19 de marzo e o 1º de maio, San Xosé Obreiro, Día do Traballador.

Personaxes célebres

Personaxes bíblicos

En hebraica, "Yosef" (יוסף). Detalle de mosaico-mural israelita simbólico da Tribo Israelita de Xosé, cuxo símbolo é o trigo.^[4]

• Xosé, fillo de Xacobe, patriarca do pobo de Israel, xefe dunha das doce Tribos de Israel e pai de Efraín e Manasés.
• Xosé de Nazaret, carpinteiro, home de María e pai terreal de Xesús.
• Xosé de Arimatea, que foi quen solicitou poder dar sepultura a Xesús de Nazaret.

Santos

• Xosé Cafasso, sacerdote, defensor dos presos condenados a morte.
• Xosé de Calasanz, sacerdote, fundador da primeira escola cristiá popular (Escolas Pías) de Europa.
• Xosé de Leonessa, capuchino.
• Xosé Marello Vialle, bispo, fundador da Congregación dos Oblatos de San Xosé.
• Xosé María Rubio, confesor xesuíta, apóstolo de Madrid.
• Xosé Oriol, sacerdote.
• Xosé de Cupertino, freire.
• Xosemaría Escrivá de Balaguer, sacerdote, fundador do Opus Dei.

Nobres

• Xosé I do Sacro Imperio Romano Xermánico.
• Xosé II do Sacro Imperio Romano Xermánico.
• Xosé I de España (Xosé Bonaparte, irmán de Napoleón Bonaparte).
• Xosé I de Portugal

Variantes noutras linguas

• albanés: Jozef, Jozefina, Zef, Josif.
• alemán: Josef, Joseph, con diversas formas de diminutivo, principalmente Jupp.
• alsaciano: Sepp, frecuentemente usado co diminutivo, Seppi no Alto Rin e Seppele no Baixo Rin.
• aragonés: Chusé
• armenio: Hovsep
• árabe: يوسف (Yūsuf), dialectal Yusef, Youcef.
• azerí: Yusif, Yusuf, Usub.
• búlgaro: Yosif
• castelán arcaico: Joseph, Josef (formas de escribilo até mediados do século XIX).
• catalán: Josep, Pep, Josepa (feminino), Pepa (feminino).
• checo: Josef, e como diminutivo Pepa.
• coreano: "요셉", "요섭" (o sobrenome escrito en alfabeto coreano ou hangul).
• corso: Ghjaseppu
• croata: Josip, Joso, Jozo, Joško, Bepo, Joža.
• esloveno: Jože
• esperanto: Jozefo
• estoniano: Joosep
• finés: Jooseppi
• francés: Joseph
• escocés (gaélico escocés): Seòsaidh
• esloveno: Jožef, Jože
• éuscaro: Joseba, Josepe, Joxe
• galego: Xosé
• galego medieval: Joseph, Josef (formas de escribilo até mediados do século XIX).
• grego moderno: Ιōσιφ / Yosiph
• húngaro: József, Jóska
• inglés: Joseph ; a forma coloquial moi difundida e até usada como nome é Joe pron. [you], o seu diminutivo é Joey.
• irlandés: Seosamh
• italiano: Giuseppe;^[5] aumentativo Peppone, dialectal: Beppe, Beppo, Peppe, Peppuzzo, Pino, Pippo.
• latín: Iosephus
• letón: Jazeps
• limurgués:cc Joep
• lituano: Juozapas
• maltés: Ġużeppi ; outras formas Żeppi, Ġużè, Peppi.
• maorí: Hohepa
• neerlandés: Jozef
• occitano: Josèp
• persa: یوسف / Yusof.
• polaco: Józef
• portugués: José; o diminutivo moi frecuente é Zé.
• rifeño: Yousri
• romanés: Iosif
• ruso: Иосиф (Iósif), Yosip, Osip.
• sardo: Zuseppe ; o diminutivo é Peppe.
• serbio: Josif
• turco: Yusuf
• ucraíno: Yosyp
• xaponés: ホセ / hose
• xeorxiano: იოსებ/Yoseb