Santa Pola

Santa Pola é unha poboación da comarca do Baix Vinalopó no País Valenciano, cunha poboación en 1994 de 16.506 habitantes (santapoleiros) e de 20.965 en 2003. O termo municipal presenta unha extensión de 58,6 km². Limita co termo de Elx e co mar Mediterráneo.

Santa Pola

Localización
38°11′23″N 0°33′20″O
Estado	España
Comunidade autónoma	Comunidade Valenciana
Provincia	Provincia de Alacant
Comarca da Comunidade Valenciana	Baixo Vinalopó
Capital	Santa Pola
Poboación
Poboación	37.816 (2023) (645,32 hab./km²)
Lingua oficial	lingua catalá (lingua predominante)
Xeografía
Superficie	58,6 km²
Bañado por	Mar Mediterráneo
Altitude	6 m
Comparte fronteira con	Elx
Organización política
• Alcalde	Miguel Zaragoza Fernández (2003–2015)
Identificador descritivo
Código postal	03130
Fuso horario	UTC+01:00
Código INE	03121
Código ARGOS de concellos	03121
Outro
Irmandado con	Mazara del Vallo
Páxina web	santapola.es

Historia

A súa orixe histórica remontase ó Portus Illicitanus. Alí realizábase a actividade comercial da cidade romana de Illice (Elx). Na época visigoda era coñecida como Port Elecem e o seu nome musulmán foi Port del Cap de l'Aljub, que perdurou ata a metade do século XIV. Non hai datos históricos sobre ela ata 1556, data na que se construíu o Poble Nou de Santa Pola, tomando o nome da advocación da ermida dalgún casarío, o que fai supoñer que o núcleo orixinal desapareceu.

O seu castelo construíuse en 1557 cando reinaba Carlos I, de acordo co plan real de defensa da costa contra os piratas berberiscos. A súa eficacia permitiu a súa ampliación e reforzo, o que fixo que chegara ós nosos días. En 1786 pasou á Coroa por cesión do Marqués de Astorga. Finalmente, o alcalde Antoni Múrtula, cando coñeceu a decisión do Ministerio de Defensa de derrocalo, contactou coa raíña Isabel II e negociou a propiedade do castelo. Despois de pagar a cantidade acordada, a fortaleza pasou a mans do consistorio local. Desta forma, e ata os nosos días, o castelo é propiedade do pobo santapoleiro e converteuse no seu edificio máis singular e máis representativo.

No século XIX, novamente por relación coa coroa borbónica, recibiu o título de vila de mans do rei Afonso XII 1877).

Economía e natureza

No século XX, ao igual que nas súas orixes, segue explotando a súa condición portuaria o que lle permite basear a súa economía en dous piares básicos: a industria turística e a pesca. É tamén moi importante a industria derivada da explotación das salinas, que dende sempre foi unha actividade económica fundamental na zona. As salinas tamén manteñen unha gran riqueza de fauna e flora que fixeron que o súa paraxe fose declarada Parque Natural polo goberno valenciano.

Lingua

Santa Pola é unha localidade de predominio lingüístico da lingua valenciana. A variedade dialectal que se fala é o catalán occidental e, dentro deste bloque, o subdialecto alacantino. Destacan como elementos lingüísticos característicos a perda do de intervocálico final (cansada = /cansà/); a asimilación vocálica (terra = /teɛrrɛ/); o uso do ese sonoro na terminación -ció (combinació = /combinazió/) e nos eses finais de palabra seguidos de vogal; léxico autóctono (mamola, arritranco, avixirugo) etc. A fala de Santa Pola presenta ademais algúns trazos propios do catalán oriental, de forma que en moitas ocasións a fonética santapolera esta máis preto das falas de Tarragona ou Barcelona ca das de Valencia.

O filólogo e eclesiástico Antoni Maria Alcover pasou por Santa Pola na súa recollida de datos para o que sería o Diccionari català-valencià-balear. Naquela altura, a principios do século XX, considerou Santa Pola como a fronteira sur da lingua catalá. Na actualidade esta afirmación corrixiuse e xa se considera a veciña poboación de Guardamar como a localidade catalán-parlante máis meridional.

Política

As eleccións de 2007 deron a alcaldía ó PP por maioría absoluta con 16 concelleiros, o PSPV conseguiu 6, e Compromís pel País Valencià 1 concelleiro.

Cultura

Na localidade hai diversos colectivos culturais que proporcionan ó municipio uns mínimos de actividade social, como a Banda Unió Musical de Santa Pola, fundada en 1978 polo santapoleiro Manuel Marhuneda.

Véxase tamén

Ligazóns externas

Commons ten máis contidos multimedia sobre:  Santa Pola

• Secció "Poble a poble" del Diari Parlem, d'on s'ha extret informació amb consentiment de l'autor.
• Institut Valencià d'Estadística.
• Portal de la Direcció General d'Administració Local de la Generalitat.