movemento de redescubrimento e reapropiación cultural From Wikipedia, the free encyclopedia
O renacemento maorí, como punto de inflexión na historia de Nova Zelandia, describe un período pouco definido entre 1970 e comezos da década de 2000, no que os maorís tomaron o liderado para deter o declive da súa cultura e lingua que se estaba a producir dende os os primeiros días da colonización europea. Ao facelo, tamén cambiaron as actitudes sociais cara aos maorís entre outros neozelandeses.[1][2][3]
A comezos do século XX a poboación maorí experimentou en forte descenso, principalmente debido á exposición a enfermidades europeas: daquela chegou a un punto mínimo de menos de 50.000 persoas sobre unha poboación total de máis de 800.000.[4] Porén, a poboación aumentou despois a medida que comezou a estabelecerse a inmunidade natural. Tamén politicamente, o cambio estaba en marcha. Despois de que comezaron os asentamentos europeos, os maorís estaban cada vez máis preocupados porque a súa cultura e lingua estaban sendo marxinadas.[5] Até 1914, e posiblemente máis tarde, a percepción que os pakeha (brancos neozelandeses) tiñan sobre os maorís era que podían ser salvados só mediante a asimilación nun sistema europeo.[6] James Carroll, un membro maorí do parlamento que se converteu no primeiro do seu pobo en gañar un electorado europeo, en Waiapu en 1887, e que máis tarde serviu no gabinete, adoptou unha opinión similar. El cría que os maorís: "... poderían ter moito éxito na sociedade europea". En termos xerais, pensou que os maorís debían concentrarse nunha existencia rural mentres deixaban as cidades aos non maorís.[7] Dun grupo chamado Partido Mozo Maorí, formado na década de 1890 e seguindo tamén a liña dun desenvolvemento maorí máis rural e separado, xurdiu un novo líder da causa maorí, Āpirana Ngata. Converteuse no primeiro maorí en obter un título, en 1893, e pasou a converterse nun deputado respectado e de longa duración, de 1905 a 1943. Ngata tamén traballou en políticas sobre a propiedade da terra para os maorís, o que levou a un florecemento da arte e cultura maorís.[8] En 1939 comezou a segunda guerra mundial; moitos maorís foron expostos a un mundo fóra de Nova Zelandia e colocados en posicións de autoridade dentro das forzas armadas, como no Batallón Maorí. Cando regresaron da guerra, produciuse unha rápida deriva cara ás cidades e a medida que os maorís se urbanizaban cada vez máis, volveu crecer a preocupación de que a pesar dos beneficios da asimilación, como unha mellor atención sanitaria, a cultura e a lingua maorís estaban a desaparecer.[9]
.jpg)
A comezos da década de 1970, unha nova xeración de mozos maorís educados buscou formas de remediar o declive e darlle nova vida ao que sobrevivira da cultura maorí. Ngā Tamatoa (os Mozos Guerreiros) foi un grupo formado por estudantes da Universidade de Auckland e, en 1972, tiña ramas en Wellington e Christchurch. Un dos seus líderes dixo naquel momento que había "rabia" polo que se perdera e por como os maorís "se converteron en pseudo-pakeha asimilados". O grupo optou por protestar, centrándose nos desafíos aos que se enfrontaban os maorís daquela, non nas queixas pasadas. A protesta comezou o Día de Waitangi, o 6 de febreiro de 1971, cando Nga Tamatoa interrompeu o discurso de Rob Muldoon, o ministro de Finanzas, en Waitangi e produciuse un incidente de queima de bandeiras. En 1975, unha hīkoi (marcha terrestre) dirixida por Whina Cooper percorreu a lonxitude da Illa Norte e rematou fóra do Parlamento en Wellington. Miles de persoas uníronse á marcha, ilustrando como as preocupacións maorís pola perda da súa cultura e terras estaban chegando a un público máis amplo.[10] Isto foi seguido pola ocupación de Bastion Point en 1977–78. En 1975, aprobouse a Lei do Tratado de Waitangi. Creouse o Tribunal de Waitangi con poderes xudiciais para investigar as violacións da Cora no Tratado.[9]
Os maoríes identificaron como necesidade urxente abordar o declive do uso da lingua maorí. Promover o uso do maorí foi visto como a pedra angular do crecemento cultural maorí. A partir de principios dos anos 80 iniciouse o movemento kohanga reo dos niños lingüísticos, e este foi seguido pola creación de kura kaupapa no que tivo lugar a escolarización en maorí. En 1996, había 765 kohanga no país. A maior parte do financiamento para isto procedía das comunidades maorís, non do goberno central. En 1987 entrou en vigor a Lei da lingua maorí que converteu o maorí nunha lingua oficial e creou a Comisión da Lingua Maorí, que "promove o maorí como lingua viva e medio común de comunicación".[11][12]
En 1979, os dous principais partidos políticos recoñeceran que Nova Zelandia era etnicamente diversa e, en principio, aceptaron o argumento de que os maorís deberían poder seguir o seu propio camiño e non quedar afogados nos costumes pakeha.[13] O goberno laborista de mediados dos anos 80 mantivo as reformas en curso. Comezaba a implantarse un enfoque bicultural das políticas gobernamentais.[14] En 1985, a Lei do Tratado de Waitangi foi modificada para darlle a xurisdición do Tribunal para cubrir reclamacións que se remontan a 1840, abrindo o camiño para numerosas reclamacións de iwi e [[hapū] descontentos. Aínda que a lista de beneficios tanxibles para os maorís do Tratado creceu cada vez máis a finais da década de 1980, como os enormes pagos do goberno para resolver as reclamacións do Tribunal, o público non maorí estaba xeralmente insatisfeito. Para calmar máis a conciencia da nación que para informar mellor ao público da realidade histórica arredor do Tratado, o sesquicentenario da súa sinatura en 1990 foi un exercicio teatral coreografado que reflectía mellor o que a nación quería ver no canto de informar sobre cuestións históricas subxacentes. O pasado foi remodelado para atraer ao electorado. As liquidacións do Tratado en curso comezaran ata os centos de millóns de dólares: en 2001, e en parte como resultado dos acordos do Tratado, os activos maorís alcanzaran os 8.990 millóns de dólares neozelandeses. O traballo do tribunal relativo aos principios do Tratado comezou a aparecer na lexislación: en 1999, a actuación relacionada co Tratado era necesaria en once estatutos dun total de 29 nos que se mencionaba o Tratado.[10][15] Por outra banda, as exposición de arte Te Maori (1984–1987) viron a arte maorí exhibida internacionalmente por primeira vez.[16]
Na década de 1990, os fundamentos dunha recuperación maorí estaban ben arraigados, e o avance maorí continuou a pesar dos obstáculos continuos, como o lento ritmo dos acordos dos tratados e unha recesión económica. En 2000, a porcentaxe de maorís na educación superior, os roles cualificados e directivos aumentara. Porén, o activismo volveu na década dos 90, levado a cabo por algúns que querían máis avances. Os xardíns de Moutoa en Whangui foron ocupados en 1995 por iwi reclamando dereitos de propiedade, e danaron estatuas da época colonial en Auckland e One Tree Hill. Tamén se produciron cambios parlamentarios. Introduciuse a representación proporcional de membros mixtos nas eleccións xerais de 1996 e en 2002 o número de asentos maorís designados pasara de catro a sete. En 2002, había 20 deputados maorís nun parlamento de preto de 120 escanos.[17]
No ano 2004 fundouse o Partido Maorí, ata a data o partido específico dos maorís máis exitoso de Nova Zelandia. Fundado pola exdeputada laborista Tariana Turia, o partido obtivo catro escanos nas eleccións xerais do ano seguinte. Nas eleccións de 2008, os seus escanos aumentaron a cinco, e o partido tamén gañou escanos en 2011 e 2014. En 2008, o partido entrou nunha vaga alianza co Partido Nacional, primeiro como parte da oposición, e en 2011 e 2014 como socio menor no goberno. A desafección con National provocou unha caída no apoio ao Partido Maorí en 2017, e non conseguiu escanos.
Joseph Williams converteuse na primeira persoa maorí nomeada para o Tribunal Supremo, en 2019.[18][19] Dende os anos 70, o renacemento viu nacer un movemento literario significativo. Subliña unha forma separada de nacionalismo maorí, coas súas propias formas de expresión e a súa propia historia, que se pode ver como unha nova Nova Zelandia poscolonial. Xurdiu un catálogo estabelecido de autores notables, incluíndo Keri Hulme e Witi Ihimaera.[20]
De xeito proporcional ao total da poboación neozelandesa, as persoas que afirmaban ser de orixe maorí representaban o 8 por cento en 1966 e preto do 14 por cento en 1996.[21]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.