Monterroso

Monterroso é un concello da provincia de Lugo, pertencente á Comarca da Ulloa. Segundo o INE en 2021 tiña 3.562 habitantes (1771 homes e 1791 mulleres). O seu xentilicio é monterrosina/monterrosino.

Monterroso

Localización
42°47′33″N 7°50′10″O
Estado	España
Comunidade autónoma	Galicia
Provincia	Provincia de Lugo
Capital	Monterroso
Poboación
Poboación	3.593 (2023) (30,45 hab./km²)
Xeografía
Parte de	Mancomunidade de Concellos Galegos do Camiño Francés
Superficie	118 km²
Altitude	504 m
Comparte fronteira con	Antas de Ulla Portomarín Guntín Palas de Rei Taboada
Organización política
• Alcalde	Antonio Gato Soengas
Eleccións municipais en Monterroso
Identificador descritivo
Código postal	27560
Fuso horario	UTC+01:00
Código INE	27032
Sitio web	monterroso.es

Poboación

Censo total 2019	3.667 habitantes
Homes	1.812
Mulleres	1.804

Poboación do núcleo urbano

Poboación do núcleo urbano

Fonte: INE Datos Poboación San Miguel de Esporiz [1].

Historia

A denominación Monterroso non aparece ata mediados do século XII cando era o nome dun monte, e pasou a denominar a un asentamento humano. O documento máis antigo relacionado coa comarca é de 572 e refírese á confirmación da división da diocese lucense en doce condados. O territorio de Monterroso abranguía a comarca da Ulloa e pasaría os seus límites ata á Terra de Melide e cara ao Miño.

No século XII, dentro do conflito entre Pedro Froilaz e o matrimonio real de Urraca de León e Afonso o Batallador, entrando este en Galicia e asediando ao Conde de Traba no castelo de Monterroso (o que hoxe é a torre de Penas) conseguindo vencer a seus rivais, pero poñéndose a mal o Batallador coa súa muller ao asasinar a un nobre^[2] amigo de Urraca que se refuxiara baixo seu manto.

A finais de 1920 comezou a editarse en Monterroso o periódico El Eco del Ulla, Órgano del Sindicato Católico Agrario de Monterroso.

En Monterroso hai un centro penitenciario para reclusos mozos, na Vacaloura, Penas, a seis quilómetros do centro da vila.^[3]

Monterroso na cultura popular

Refraneiro

• Bestas en pelo, hainas en Monterroso ^[4].

Cantigueiro

• Na miña vida tal vin/ na feira de Monterroso:/ corenta e cinco estudiantes/ a cabalo dun raposo ^[5].
• Na miña vida tal vin/ na feira de Monterroso:/ vinte cinco escríbanos/ da cabalo dun raposo.
• Se ti viras o que eu vin/ alá riba en Monterroso,/ sete frades dun convento/ da cabalo dun raposo ^[6].
• Se ti viras o que eu vin / na feira de Monterroso: / vinte cinco xastres xuntos / da cabalo dun raposo.
• Se ti viras o que eu vin/ no monte de Monterroso,/ máis de sesenta mil corvos/ da cabalo dun raposo.
• Se tu viras o que eu vin/ na feira de Monterroso:/ o abade de Lubeira/ dacabalo dun raposo ^[7].
• Se tu viras o que eu vin/ na feira de Monterroso:/ sete frades dun convento/ dacabalo dun raposo ^[7].
• Se viras o que eu vin / na feira de Monterroso, / vintecinco costureiras / dacabalo dun raposo.^[8]

Galería de imaxes

Artigo principal: Galería de imaxes de Monterroso.

• 
  Igrexa de San Martiño de Cumbraos
• 
  Praia fluvial.
• 
  Capela de San Lourenzo de Pedraza.
• 
  Torre e pazo de San Miguel das Penas.

Lugares de Monterroso

Para unha lista completa de todos os lugares do concello de Monterroso vexa: Lugares de Monterroso.

Parroquias

Galicia | Provincia de Lugo | Parroquias de Monterroso

Arada (Santa María) | Bidouredo (Santiago) | O Bispo (Santa María) | Cumbraos (San Martiño) | Esporiz (San Miguel) | Fente (San Martiño) | Os Ferreiros (San Cibrao) | Frameán (San Pedro) | Fufín (San Martiño) | Lavandelo (Santiago) | Leborei (Santa María) | Ligonde (Santiago) | Lodoso (San Xoán) | Marzán (Santa María) | Milleirós (San Pedro) | Novelúa (San Cristovo) | Pedraza (Santa María) | Penas (San Miguel) | Pol (San Cibrao) | Salgueiros (Santa María) | San Breixo (San Salvador) | Satrexas (Santa Eufemia) | Sirgal (Santo André) | Sucastro (Santa Mariña) | Tarrío (Santa María) | Valboa (San Salvador) | Vilanova (San Pedro) | Viloíde (San Cristovo)

Notas

1. https://www.ine.es/wstempus/nomen/GraficoWidget?idup=77170
2. María del Carmen Pallares Méndez e Ermelindo Portela Silva, La reina Urraca, ed. Nerea, 2006.
3. Centro Penitenciario de Lugo-Monterroso Arquivado 11 de xuño de 2017 en Wayback Machine. (en castelán).
4. Eladio Rodríguez González, s. v. besta.
5. No texto: vín, de un. Fermín Bouza-Brey 1929, 189.
6. No texto: qu’eu, d’a cabalo. Saudade nº 4, xullo 1943, 27.
7. Xaquín Lorenzo Fernández, 147. No orixinal: vín, de un.
8. Castro Santamariña, Manuel (2013). Cancioneiro das terras de Aranga. Deputación da Coruña. p. 57. ISBN 978-84-9812-210-7.

Véxase tamén

Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría:  Monterroso

Bibliografía

• ANÓNIMO: Saudade. Verba Galega nas Américas, México 1942-1953. Ed. facsímile do Centro Ramón Piñeiro 2008.
• Bouza Brey, F. (1929): "Cantigas populares da Arousa", en Arquivos do Seminario de Estudos Galegos III, 153-204 [en facsímile II].
• Cabana Outeiro, Alexandra e Xohán Cabana, Darío (2001): Monterroso na Ulloa. Lugo, Concello de Monterroso.
• Giz Ramil, Julio (1990): Monterroso en las tierras de Ulloa, León, Everest.
• Gómez Alvite, M. J. (2010): A feira de Monterroso. Elementos do patrimonio histórico (V), 221 pp. Concello de Monterroso.
• Lorenzo Fernández, X. (1973): Cantigueiro popular da Limia Baixa, Galaxia, Vigo.
• Méndez Vázquez, Carlos (1983): Castros de Monterroso, Lugo, Alvarellos.
• Rodríguez González, E. (1958-1961): Diccionario enciclopédico gallego-castellano, Galaxia, Vigo.
• Yebra de Ares, A. (1987): Monterroso. Pasado y presente. Lugo, Deputación Provincial de Lugo.

Outros artigos

• Feira de Santos
• Eleccións municipais en Monterroso

Ligazóns externas

• García, Francisco: "A feira de Santos ou a xénese dunha vila", El Progreso, 18 de xullo de 2010.
• Ana Boullón en "O Seminario de Onomástica responde" (Real Academia Galega, 5.06.2023)

---

Este artigo sobre concellos de Galicia é, polo de agora, só un bosquexo. Traballa nel para axudar a contribuír a que a Galipedia mellore e medre.  Existen igualmente outros artigos relacionados con este tema nos que tamén podes contribuír.

---