Historia do Xapón

A historia do Xapón é a sucesión de eventos que ocorreron no arquipélago xaponés. Algúns destes feitos son illados e influenciados pola natureza xeográfica do Xapón como unha nación insular, mentres outro conxunto de acontecementos, obedece a influencias estranxeiras, como no caso do imperio Chinés, o cal definiu a súa lingua, a súa escrita e, tamén, súa cultura política.

Comeza co asentamento de pobos nun grupo de illas ao sueste da península coreana, a uns 100.000 anos a.C. Os primeiros vestixios de industria, das pedras polidas, remonta a 32.000 anos. A cerámica, das indústrias mais antigas da humanidade, prodúcense a 16.500 a.C., período Jōmon, e inclúen as primeiras formas de obras artísticas: os dogū. 400 anos antes são introduzidas tecnologias provenientes da China e da Corea como o cultivo de arroz e fundição de bronce e ferro.

Prehistoria

As investigacións arqueolóxicas indican que o Xapón xa estaba ocupado por seres humanos durante o período paleolítico. Durante as eras glaciais, estivo conectado ao continente asiático, o que facilitou a migración ao arquipélago xaponés.

Coa fin da última era glacial, xurdiu a cultura Jomon ó redor do 11000 a.C., caracterizada por un estilo de vida semi-sedentario, coa subsistencia baseada na colleita e caza. Durante este período fabricáronse as máis antigas cerámicas do mundo. Considérase que eses pobos Jomon son os devanceiros dos xaponeses e dos ainus. A partir do 300 a.C. comeza o período Yayoi, marcado polas tecnoloxías de cultivo de arroz e irrigación, traído por migrantes da Corea, China e outras partes da Asia.

Comezo da monarquía

A familia imperial xaponesa mantense de forma continua no trono desde o principio do período monárquico, no século VI a.C. Os emperadores trazan a súa ancestralidade ata o mítico reinado de deuses sobre a terra, dos cales serían descendentes. O Emperador Jinmu é o primeiro mortal da liñaxe imperial.

Na práctica, unha migración de familias probabelmente coreanas (cos que a lingua xaponesa está emparentada) ou chinesas (das que deriva a súa escrita) para o Xapón, ocorrida pouco antes, formou comunidades suficientemente grandes e culturalmente identificadas entre si que se xuntarían baixo un monarca nos moldes do sistema político dos seus países natais. A partir de entón, o poder imperial estenderíase aos pobos nativos pola asimilación ou conquista militar.

Feudalismo

A acumulación de grandes extensións de terra en mans de particulares posibilitou o ascenso dos administradores locais, os Daimyo. A medida que se quitaban as súas terras das listas de impostos, aumentaba a renda desa clase social. Gradualmente, os administradores comezaron a repelir a interferencia de funcionarios provinciais e centrais, e crearon forzas propias para manter a orde nas súas áreas. Así, o século X foi de completa desorde. Os aristócratas de Kyoto non tiñan poder algún para facer cumprir as ordes fóra da capital, xa que os antigos exércitos dexeneraran e os novos tornáranse unha especie de asilo onde os nobres ben relacionados ocupaban sinecuras. Nalgúns lugares, o propio pobo armábase para se protexer. Os "oficiais de pacificación" designados polo poder central pouco podían facer, pois non contaban co apoio local. Acelerouse a fragmentación do poder. En 1156 unha disputa sucesoria trouxo os guerreiros rurais á capital, onde se estabeleceron.

As grandes ligas de guerreiros eran mandadas por familias que se consideraban de ascendencia imperial. Era práctica común enviar os fillos máis novos do imperador ao campo, cando non había máis lugar para eles na corte; por determinación dos códigos, debían mudar de nome despois de seis xeracións; así, no século X, os guerreiros afiliáronse a dúas grandes ligas, lideradas polas familias Minamoto e Taira, que se dicían imperiais. A loita irrompeu en Kyoto en 1156 e 1159. A primeira guerra - a da era Hoje - foi provocada por unha disputa sucesoria, despois da morte do imperador Toba, que tentou levar ao trono ao seu cuarto fillo Goshirakawa en vez de permitir que o seu fillo máis vello, Konoe, permanecese como emperador. Venceron os partidarios de Goshirakawa e os líderes da oposición foron executados. Goshirakawa reinou ata 1158, cando se retirou, comezando a segunda guerra.

Unificación

No século XVI aínda perduraba a desorde e a desfragmentación no Xapón, que chegou a ter, de 1335 a 1392, dúas cortes imperiais. Mais, ao fin do século XVI, alcanzara unha unificación substancial, ou polo menos a pacificación. Iso foi obra de tres grandes xenerais: Oda Nobunaga, Toyotomi Hideyohi e Tokugawa Ieyasu. Homes de gran capacidade militar, crearon unha base estábel para o exercicio da administración Tokugawa, que durou ata 1867.

Imperialismo xaponés

En 1868 foi restaurado o poder imperial no Xapón, subtraendo aos xoguns o poder feudal que existía desde o século XII. Subiu ao trono o novo imperador Mitsuhito, coñecido polo nome de Meiji. A Era Meiji (1868-1912), como ficou coñecida, representou un período de grandes mudanzas na historia do Xapón.

Completadas as reformas internas, o goberno decidiuse a alcanzar unha condición de igualdade coas potencias occidentais. Unha reforma dos tratados, con vistas a extinguir os privilexios xudiciais e económicos gozados polos estranxeiros, foi probada desde o inicio, mais as potencias envolvidas rexeitaron tratar do asunto ata que as institucións legais xaponesas se equiparasen ás occidentais. Os asuntos asiáticos ocuparon un lugar secundario na política externa dos primeiros anos, mais xa no comezo da década de 90 tornábase clara a preponderancia chinesa en Corea, o que alarmaba a Toquio. En 1894, unha rebelión na Corea foi esmagada con apoio dos chineses. O Xapón enviou tropas ao país veciño e, cesada a crise, rexeitou retiralas. As hostilidades comezaron no mar, e despois a loita transferiuse a Corea. Vitorioso en todas as batallas, o Xapón impuxo un tratado humillante ao adversario, mais as potencias europeas rexeitaron aceptar a Toquio como socio na repartición das riquezas da China. Alemaña, Francia e Rusia forzaron aos xaponeses a devolver a península de Liaotung, tomada á China, a cambio dunha indemnización. En 1889, Rusia forzou a China a cederlle a referida península, coa súa importante base naval de Port Arthur.

segunda guerra mundial

En 1937, o chamado “incidente chinés” - China pasaba pola súa revolución nacionalista - practicamente colocou o poder no Xapón en mans dos militares. O incidente comezou co ataque xaponés a unidades chinesas na Ponte Marco Polo, preto de Pequín. A seguir, as tropas xaponesas ocuparon Nanquín, Hangchow e Cantón. A esa altura, Xapón xa formaba parte do chamado Eixo, a través do Pacto Anticomintern, con Alemaña e máis tarde con Italia. Eses acordos foron substituídos polo Pacto Tripartito de setembro de 1940, polo cal as potencias do Eixo recoñecían ao Xapón como líder dunha nova orde en Asia.

O ataque xaponés á base norteamericana de Pearl Harbor, en Hawai, o 7 de decembro de 1941, leva aos Estados Unidos a declararen a guerra ao Eixo e leva o conflito a case todo o mundo. En xuño de 1942, o Xapón xa ocupa a Indochina Francesa e ten a supremacía naval no Pacífico. Deseguida, toma Hong-Kong, Malaisia, Singapur, as Indias Orientais Holandesas, Borneo, Filipinas, Andamás e Birmania. As dúas faccións belixerantes están definidas: os países do Pacto Anticomintern (o Eixo) Alemaña, Italia e o Xapón contra os Aliados Inglaterra, os Estados Unidos, a Unión Soviética e a China. A China xa se atopaba en guerra contra o Xapón desde 1931.

En agosto de 1945, finalmente, as bombas atomicas lanzadas sobre Hiroshima e Nagasaki e a entrada da URSS na guerra asiática forzaron a rendición. O acto formal foi asinado o 2 de setembro de 1945, na Baía de Toquio, a bordo do acoirazado norteamericano “Missouri”.

Independencia e reestruturación

Logo nos primeiros anos de paz, Xapón procurou reconstituír a súa economía, a pesar dalgunhas cláusulas restritivas contidas no tratado de rendición. Estas, porén, foron gradualmente revogadas, e o país reencontrou o camiño da prosperidade. A restauración da independencia, en 1952, ocorreu nun momento en que a economía nacional presentaba uns elevados índices de expansión. Ese progreso acentuaríase ata o final da década de 1960, cando o país mantivo, por máis de dez anos consecutivos, as máis altas taxas de crecemento do mundo.

Períodos da historia

Eís aquí un exemplo de categorización de períodos da historia xaponesa.

Historia do Xapón
Datas	Período	Subperíodo	Gobernante principal
prehistoria – circa 300 AC (prehistoria – circa 1000 – 900 AC)	Jomon		Descoñecido
circa 300 AC – 250 DC (circa 1000 – 900 AC – 250 DC)	Yayoi		Descoñecido
circa 250 – 538 DC	Período Kofun ou Yamato	Kofun	Goberno Imperial Yamato preto de Nara (máis tarde Kyoto)
538 – 710 DC		Asuka
710 – 794	Nara
794 – 1185	Heian
1185 – 1333	Kamakura		Shogunato Kamakura
1333 – 1336	Restauración Kemmu		Imperador do Xapón
1336 – 1392	Muromatchi	Nanboku-cho	Shogunato Axicaga
1392 – 1573		inicio Período Sengocu
1573 – 1603	Azutchi-Momoyama	tardio Período Sengocu
1600 – 1867	Edo		Shogunato Tokugawa
1868 – 1912	Meiji		Imperador Meiji (Mutsuhito)
1912 – 1926	Taicho		Imperador Taisho (Yoshihito)
1926 – 1945	Showa	Expansionismo	Imperador Hirohito
1945 – 1952
		Xapón durante a Ocupación
1952 – 1989
		Post -Ocupación
1989 – presente	Heisei(Presente)		Imperador Akihito