From Wikipedia, the free encyclopedia
A decadencia do Imperio Romano ou a caída do Imperio Romano de Occidente foi a perda do control político central do Imperio Romano de Occidente, un proceso no que non logrou manter o control do seu vasto dominio. O territorio foi dividido entre varias entidades políticas e perdeu as forzas que lle permitiran exercer un control efectivo sobre as súas provincias occidentais. Os historiadores modernos afirman factores como a eficacia e o número do exército, a saúde e o número da poboación romana, a forza da economía, a competencia entre emperadores, as loitas internas polo poder, os cambios relixiosos do período e a eficiencia da administración civil. A crecente presión dos pobos invasores alleos á cultura romana tamén contribuíu en gran medida ao colapso. Os cambios climáticos e as enfermidades tanto endémicas como epidémicas impulsaron moitos destes factores inmediatos.[1] As razóns do colapso son temas principais da historiografía do mundo antigo e informan moito do discurso moderno sobre o fracaso do estado.[2][3]
En 376, unha gran migración de godos e outros pobos non romanos, que fuxían dos hunos, entraron no imperio. As forzas romanas non foron capaces de exterminalos, expulsalos ou sometelos (como era a súa práctica habitual). En 395, despois de gañar dúas guerras civís destrutivas, morre Teodosio I. Deixou un exército en colapso e o Imperio dividiuse entre os ministros en guerra dos seus dous fillos incapaces. Os godos e outros non romanos convertéronse nunha forza que podía desafiar calquera parte do Imperio. Outros grupos bárbaros cruzaron o Rin e outras fronteiras. As forzas armadas do Imperio de Occidente minguaron en eficacia, e a pesar das breves recuperacións baixo certos líderes máis capaces, o goberno central nunca se consolidou de forma efectiva.
En 476, a posición do emperador romano de Occidente tiña un poder militar, político ou financeiro insignificante e non tiña control efectivo sobre os dominios occidentais espallados que aínda se podían describir como romanos. Os reinos bárbaros estableceran o seu propio poder en gran parte da área do Imperio de Occidente. En 476, o rei bárbaro xermánico Odoacro depuxo ao último emperador do Imperio Romano de Occidente en Italia, Rómulo Augústulo, e o senado enviou a insignia imperial ao emperador romano de Oriente Zenón.
Aínda que a súa lexitimidade durou séculos máis e a súa influencia cultural permanece hoxe en día, o Imperio de Occidente nunca tivo a forza de levantarse de novo. O Imperio Romano de Oriente, ou como se coñeceu despois Imperio Bizantino, sobreviviu e mantívose durante séculos como unha potencia efectiva do Mediterráneo oriental, aínda que diminuíu en forza. Ademais, aínda que se recoñece universalmente a perda da unidade política e do control militar, a caída de Roma non foi o final da cultura romana; o período descrito como antigüidade tardía caracterízase pola continuidade cultural máis aló do colapso político.
 | Atención: Este artigo ou apartado precisa dun traballo de revisión.
Cando os problemas se resolvan, retire esta mensaxe, pero non quite esta mensaxe ata que estea todo solucionado. De ser posible, sería mellor substituír este marcador por outro máis específico. (Desde maio de 2024) |
O concepto historiográfico que fai referencia ás transformacións operadas durante a Anarquía Militar e o Baixo Imperio Romano, que a partir de 395 conduciron a unha rápida deterioración do poder romano, e ao afundimento do Imperio de Occidente, cuxo derradeiro emperador efectivo, Rómulo Augústulo, foi deposto polo caudillo hérulo Odoacro, empregado ao servizo de Roma.
A decadencia e caída do Imperio Romano é unha das cuestións máis debatidas e estudadas da Historia. É considerada por algúns como "o maior enigma de todos", e foi un dos eixes do discurso histórico clásico dende Santo Agostiño de Hipona. A ruína da -Roma eterna- perdurou como o paradigma por excelencia do esgotamento e morte das civilizacións, unha caducidade mundana interpretada como o precedente e anuncio da fin do mundo ou, polo menos, da civilización occidental. Os séculos XX e XXI viron multiplicarse o interese por este problema histórico, debido probablemente ao feito de que a civilización contemporánea ten moitos trazos comúns coa da antigüidade tardía, e a que a cultura occidental está nun período de transición, como a Roma dos ss. III e IV.[4]
A historiografía oscilou entre unha interpretación minimalista (a interrupción da serie de emperadores na parte occidental do Imperio) e unha maximalista (o afundimento dunha civilización e a creba dunha historia do mundo dividida en dúas etapas: unha antiga-pagá e outra moderna-cristiá. De igual xeito, dun extremo ao outro do espectro de teorías propostas, considerouse o proceso como unha longa transformación debida a fenómenos endóxenos (a "decadencia") ou unha derruba de súpeto por causas fundamentalmente esóxenas (a "caída").
Na actualidade, predominan as teorías esóxenas menos dramáticas, aínda que sen restaren importancia aos problemas internos e ás consecuencias que produciu a irrupción dos xermanos no Imperio. Esta concepción continuísta defende a pervivencia ata época carolinxia -malia as invasións e violencias- das estruturas político-económicas fundamentais e da concepción do poder do mundo tardorromano. Xa suxerida polo sobranceiro historiador belga Henri Pirenne, esta corrente continuísta tería o seu maior expoñente en Walter Goffart, da Universidade de Toronto, ata certo punto en autores como o británico Peter Heather, e no seu caso máis extremo, na moi criticada corrente fiscalista do francés Jean Durliat. Un exemplo serían as palabras do profesor Gonzalo Fernández Hernández, da Universidade de Zaragoza:
O Imperio Romano de Occidente enfrontouse cuns problemas entre 454 e 476 que desembocan nunha reunificación do Imperio (...) 476 non supón a fin de Imperio ningún (...) os soberanos bárbaros federados ao Imperio Romano recoñecen a soberanía nominal dun único emperador con sede en Constantinopla (...) en teoría esta situación perdura ata a coroación imperial de Carlomagno...
Por outra banda, segue habendo quen defenden unha visión máis "catastrofista" e acorde á concepción tradicional deste problema histórico, tal é o caso do arqueólogo británico Bryan Ward-Perkins. De igual modo, hai diferenzas entre os que poñen o acento no carácter romanista endóxeno das transformacións (como Goffart), e quen pola contra apuntan cara ao carácter xermanista esóxeno (como o austríaco Walter Pohl).
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
