Carpintaría

A carpintaría^[1] ou carpintería^[2] é unha actividade comercial na cal o traballo primario é o corte, a creación e a instalación de materiais de madeira para a construción de edificios, barcos, pontes, piares etc. Tradicionalmente, os carpinteiros traballaron con madeira natural, mais hoxe moitos outros materiais son tamén empregados.^[3] É tamén común que a habilidade da carpintaría sexa aprendida para conseguir o traballo a través dun programa de adestramento formal. A carpintaría nos Estados Unidos, así como na meirande parte do mundo, é case sempre unha actividade realizada polos homes. Cun 98,5% de carpinteiros homes, era a cuarta ocupación máis dominada polo xénero masculino nese país en 1999.^[4] Nesta liña, en Galicia, menos do 5% dos estudantes dos ciclos formativos de madeira eran mulleres en 2008.^[5]

Carpinteiros traballando.

Etimoloxía

A palabra "carpinteiro" é a interpretación galega da palabra do francés antigo carpentier (máis tarde, charpentier) o cal deriva dende o latín carpentrius [artifex], "(fabricante) dun transporte".^[6]

Carpintaría en Galicia

Carpinteiros de baloira armando un teito (Alemaña, 1992)

Xaquín Lorenzo recolle diferentes tipos de carpinteiros na cultura popular galega^[7]:

• Carpinteiro de taller: artesán que traballa nun obradoiro, que normalmente está na súa propia vivenda.
• Carpinteiro de armar: aquel que se adica a montar as armazóns do teito, botar os pisos de madeira de corredores e sobrados. Tamén coñecidos como carpinteiros de baloira^[8]
• Ebanista: o que, mediante técnicas máis finas, labra a madeira para facer mobles. En Galicia, usando máis comunmente, madeira de nogueira e castiñeiro.
• Carpinteiro de ribeira: traballa na construción e conservación de barcos de madeira.
• Os que estaban especializados na elaboración dun útil como, por exemplo^[9]: o fragueiro (carros), rodeiro (rodas), xugueiro (xugo), torneiro (madeira torneada), cubeiro (bocois).

Refraneiro^[10]:

• Ollo de barbeiro, metro de carpinteiro.
• Na casa do ferreiro coitelo de pau e na do carpinteiro a porta no chau.
• Machada de carpinteiro, calzón de ferreiro, e filla de taberneiro non as queiras por ningún diñeiro.
• Na casa do carpinteiro a porta no chau.
• Na casa do carpinteiro sentarse no chau.

Cantigueiro:

• Aprendin á carpinteiro/ n'a vila de Guimaráns./ Fago cangallas pra os pòrcos/ e tarambollos para os cans^[8].
• Non te cases cun ferreiro/ que o pican as moxicas;/ cásate cun carpinteiro/ que fai as arcas bonitas^[11]

Carpinteiros en Bnei Brak (Israel) na década de 1920

Estudos:

Hoxe en día, en Galicia existen diferentes estudos de ciclos de Formación Profesional que permiten aprender e capacitarse como carpinteiro ou carpinteiro de ribeira con altas taxas de incorporación laboral:^{[12][13][14][15]}

• Ciclo formativo de grao básico de carpintaría e moble.
• Ciclo formativo de grao básico de mantemento de embarcacións deportivas e de recreo.
• Ciclo formativo de grao medio de mantemento de estruturas de madeira e moblaxe de embarcacións de recreo.
• Ciclo formativo de grao medio de carpintaría e moble.
• Ciclo formativo de grao medio de instalación e amoblamento.
• Ciclo formativo de grao superior de deseño e amoblamento.

Instrumental

Ferramentas: trenchas (parte inferior), garlopas e garlopíns (parte superior dereita), trade (parte superior esquerda)

Algunhas das ferramentas empregadas na carpintaría son: a machada, a aixola, o banco de carpinteiro, serra, serrón, garlopa e garlopín, lapis de carpinteiro, cepillo, mazo, martelo, trade, trencha, alicate, tenaces ou desaparafusador, por citar algún exemplos.

Notas

1. Definicións no Dicionario da Real Academia Galega e no Portal das Palabras para carpintaría.
2. Definicións no Dicionario da Real Academia Galega e no Portal das Palabras para carpintería.
3. Roza, Greg. A career as a carpenter. New York: Rosen Pub., 2011. 6. Print.
4. "Evidence From Census 2000 About Earnings by Detailed Occupation for Men and Women. Census 2000 Special Reports, May 2004." (PDF). Consultado o 2/9/2006.
5. "Menos del 5% del alumnado de las FP con más empleo son mujeres". www.elcorreogallego.es (en castelán). Consultado o 2021-04-06.
6. "The American heritage dictionary of the English language". Arquivado dende o orixinal o 07/06/2007. Consultado o 6/6/2017.
7. Lorenzo, Xaquín (1962). Historia de Galiza (Tomo II). Nós.
8. "Dicionario de dicionarios". sli.uvigo.es. Consultado o 2021-04-06.
9. "Exposición permanente: Carpinteiros". Museo do Pobo Galego. Arquivado dende o orixinal o 27-11-2019. Consultado o 6-4-2021.
10. Taboada Chívite, Xesús (2000). Refraneiro Galego. Centro Ramón Piñeiro para a Investigación en Humanidades.
11. Fraguas Fraguas, Antón (1984). Galicia eterna. 2: antropoloxía. Ediciones Nauta. ISBN 84-278-0905-0.
12. "2020-21 Formación Profesional: familia profesional de madeira, moble e cortiza". Consellería de Educación, Universidade e Formación Profesional. Consultado o 6-4-2021.
13. "2020-21 FP: familia profesional de transporte e mantemento de vehículos". Consellería de Educación, Universidade e FP. Consultado o 6-4-2021.
14. Consellería de Educación, Universidade e FP (2018). Inserción laboral do alumnado de formación profesional que rematou os seus estudos no curso 2015-16. IDEARA S.L.
15. "Sanidad, madera, informática e industria 4.0, las FP con trabajo seguro". La Voz de Galicia (en castelán). 2021-03-29. Consultado o 2021-04-06.

Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría:  Carpintaría

---

Este artigo é, polo de agora, só un bosquexo. Traballa nel para axudar a contribuír a que a Galipedia mellore e medre.

---