Remove ads
Alfredo Marcelo Bryce Echenique, nado en Lima o 19 de febreiro de 1939, é un escritor peruano, coñecido por novelas como Un mundo para Julius, La vida esagerada de Martín Romaña ou No me esperen en abril.[1][2]
 (2007)  | |
| Biografía | |
|---|---|
| Nacemento | (es) Alfredo Marcelo Bryce Echenique 19 de febreiro de 1939 (85 anos)Lima, Perú |
| Educación | Facultade de Artes de París Universidade Nacional Maior de San Marcos Universidade de París 8 |
| Actividade | |
| Ocupación | escritor, poeta avogado, novelista, avogado |
| Empregador | Universidade de Paris X - Nanterre (pt)  |
| Premios | |
| Descrito pola fonte | Obálky knih,  |
  | |
Nacido no seo dunha prominente familia de banqueiros, os seus pais foron Francisco Bryce Arróspide e Elena Echenique Basombrío; o seu tataravó, o puneño José Rufino Echenique, chegou a ser presidente do Perú (1851-1855), e a súa familia está relacionada coa francesa Flora Tristán e co barón Clemente Althaus de Hesse.
Bryce Echenique cursou os seus estudos primarios no Inmaculado Corazón, e secundarios, na Santa María Marianistas primeiro e, logo, tras un incidente neste colexio polo que houbo de ser hospitalizado, ingresou ao San Pablo, un internado británico en Lima. En 1957, ingresou á Universidade de San Marcos, onde se licenciou en Dereito; obtivo así mesmo máis tarde o título de doutor en Letras (1977). Foi profesor durante algún tempo no Colexio San Andrés (ex Anglo-Peruano), onde ensinou Castelán e Literatura.
Viaxe e estadía en Francia
En 1964, trasladouse a Europa e residiu en Francia —en París diplomouse na Sorbona en Literatura francesa clásica (1965) e contemporánea (1966), Magíster en Literatura pola Universidade de Vincennes (1975)—, Italia, Grecia e Alemaña. Desde 1984 até 2010 viviu en España, aínda que adoitaba pasar longas tempadas na súa terra natal.
En 1968, o xeneral Juan Velasco Alvarado asumiu o poder no Perú e dous anos despois, en 1970, nacionalizaba o Banco Internacional do Perú, do que o seu pai fora xerente e o seu avó presidente, o que prexudicou enormemente á súa familia.
Regresou brevemente ao Perú en 1999, e abandonou o país ante o clima político reinante. Volveu a Barcelona en 2002 e publicou tres anos máis tarde o seu segundo libro de memorias, Permiso para sentir, no que denuncia acedamente a transformación do Perú.
Bryce Echenique declarouse seguidor dos arxentinos Julio Cortázar e Manuel Puig, e dos peruanos Julio Ramón Ribeyro e César Vallejo, porque "introduciron e produciron o mundo dos sentimentos e o humor, tópicos moi escasos dentro da literatura latinoamericana de entón".
A narrativa de Bryce Echenique, entre o delirante, o morriñento e o grotesco, está poboada de simpáticos personaxes que se moven como un pouco perdidos nun mundo labiríntico, no medio do humor máis fino e a ironía máis tenra. Bryce Echenique é un mestre da palabra, á que domina e recrea, concedéndolle novos significados. O seu fino humor é recoñecido tanto en América Latina como en Europa. Todas as súas obras están cheas de personaxes que el coñeceu persoalmente.
O escritor está de acordo cos críticos que dixeron que os catro temas principais da súa obra son "o amor, a soidade, a enfermidade (a depresión, moi concretamente) e a felicidade" e por iso os ensaios recolleitos en Entre a soidade e o amor pretenden ser, segundo as súas propias palabras, "unha meditación cando menos fonda sobre o núcleo ardente dos meus libros pero tamén sobre o que eu considero catro experiencias fundamentais de todo ser humano".[3]
Traballou como profesor nas universidades de Nanterre, A Sorbona, Vincennes, Montpellier, Yale, Austin, Porto Rico e outras. Deu conferencias e fixo relatorios en congresos de escritores en Arxentina, Bulgaria, Canadá, Cuba, España, Estados Unidos, Francia, Italia, México, Perú, Porto Rico, Suecia, Venezuela.
A súa obra recibiu importantes premios e foi traducida a diversos idiomas.
A súa irmá, Clementina Bryce Echenique, está casada co xornalista Francisco Igartua Rovira, fundador e deseñador dos dous principais semanarios do Perú, Oiga (1948-1995) e Caretas (1950). Desde o comezo da segunda etapa de Oiga , a finais de 1962, Alfredo Bryce Echenique iniciou unha serie de colaboracións xornalísticas que finalizaron en agosto de 1995, co peche definitivo da revista debido ao acoso publicitario e tributario do goberno ditatorial de Alberto Fujimori. A través destas colaboracións pódense coñecer moitas facetas do carácter de Bryce, como a súa posición antiditadura e de enfrontamento contra todo abuso. A súa resolución a dicir as cousas como son, mereceulle ser chamado o Neno Terrible ou Julius, como o personaxe principal dunha das súas obras.
Acusacións de plaxio
Bryce Echenique protagonizou, na primeira década do presente século, un escándalo relacionado co plaxio de artigos xornalísticos, e o 9 de xaneiro de 2009, un tribunal administrativo peruano condenouno a pagar unha multa de 177.500 soles (uns 53.000 dólares), polo plaxio de 16 textos pertencentes a 15 autores, varios dos cales apareceron orixinalmente en medios españois, entre eles, un de Sergi Pàmies publicado en La Vangardia e outro en El Periódico de Estremadura.[4][5] Ante a irrefutabilidade dos cargos, Bryce Echenique tratou infrutuosamente de probar que os artigos foran publicados sen a súa autorización e negou ser o autor deles. Posteriormente declarou á prensa especializada —despois de declarado gañador do Premio FIL— que lle retornaron o importe da sanción pecuniaria e que os seus asuntos camiñaban por boa ruta.
Anos 2010
O 2 de xullo, no Hotel Country Club de Lima, presentou Dándole pena a la tristeza, baseada na vida do seu avó o banqueiro Francisco Echenique Bryce. Esta novela podería ser a última que escribe: "Non teño proxectada outra novela. Nunca pode saberse con certeza, pero o que segue é o terceiro volume das miñas antimemorias. O título vén de Quevedo: Arrabal de senectude", declarara respecto diso en 2011, cando estaba á escribir, "afastado de todo, nunha casa de praia chamada Totoritas".[6]
En setembro do 2012, gañou o Premio FIL de Literatura en Linguas Romances, provocando unha gran polémica: coñecidos escritores, como os mexicanos Fernando do Paso (1935-2018) ou Juan Villoro (n. 1956) por citar só a dous, criticaron o xurado argumentando que non se lle debía dar o galardón a un autor que fora condenado polo plaxio de artigos, mentres que os que distinguiron a Bryce Echenique, entre os que se atopa Jorge Volpi (n. 1968), así como outros novelistas, xustificárono aducindo que "Bryce foi recoñecido polas súas novelas e contos: o xornalismo non se enumera". Volpi, a quen pertence esta frase, agregaba: "Pregúntome se a nosa inquisición literaria tamén solicitará firmas para que se lle desposúa do Premio Nobel a Günter Grass por mentir e negar que de mozo se enrolou nun batallón das SS?, ou o Cervantes a Álvaro Mutis, condenado por malversación de fondos?" De todos os xeitos, o balbordo foi tal, que, nunha decisión sen precedentes, optouse por non entregar o premio durante a Feira Internacional do Libro de Guadalaxara, senón darllo caladamente no Perú.[7]
Bryce Echenique estivo casado tres veces (con Maggie Revilla, Pilar de Veiga Martínez e Ana Chávez Montoya), ademais dun último "mediomatrimonio" coa modelo portorriqueña Tere Llenza, 32 anos máis nova ca el, que tamén fracasou.[8]
Remove ads
Novela
- Un mundo para Julius (1970)
- Tantas veces Pedro (1977)
- La vida exagerada de Martín Romaña (1981)
- El hombre que hablaba de Octavia de Cádiz (1985). Esta e a anterior forman o díptico que o autor bautizou como Cuaderno de navegación en un sillón Voltaire.
- La última mudanza de Felipe Carrillo (1988)
- Dos señoras conversan (1990)
- No me esperen en abril (1995)
- Reo de nocturnidad (1997)
- La amigdalitis de Tarzán (1999)
- El huerto de mi amada (2002)
- Las obras infames de Pancho Marambio (2007)
- Dándole pena a la tristeza (2012)
Relato
- Huerto cerrado (1968) Son 12 relatos:
- Dos indios, Con Jimmy en Paracas, El camino es así, Su mejor negocio, Las notas que duerman en las cuerdas, Una mano en las cuerdas, Un amigo de cuarenta y cuatro años, Yo soy el rey, El descubrimiento de América, La madre, el hijo y el pintor, El hombre, el cinema y el tranvía y Extraña diversión
- La felicidad ja ja (1974)
- Todos los cuentos (1979). Mosca Azul, Lima.
- Magdalena peruana y otros cuentos (1986)
- Goig (1987). Relato infantil escrito en colaboración coa escritora salvadoreña Ana María Dueñas e debuxos de Sonia Bermúdez.
- Cuentos completos (1995)
- Guía triste de París (1999)
- La esposa del rey de las curvas (2009)
Texto biográfico
- A vuelo de buen cubero (1977)
- Crónicas personales (1987). Edición aumentada de A vuelo de buen cubero, Anagrama, Barcelona
- Permiso para vivir ("Antimemorias" I)[9] (1993)
- Doce cartas a dos amigos (2003)
- Permiso para sentir ("Antimemorias" II) (2005)
- Permiso para retirarme ("Antimemorias" III)[10] (2021)
Ensaios e artigos
- 1996 - A trancas y barrancas (1996)
- 2000 - La historia personal de mis libros (2000). Fondo Editorial Cultura Peruana, Lima
- 2002 - Crónicas perdidas (2002). Artigos, estudos, conferencias e cartas públicas publicadas en diferentes medios entre 1972 e 1997, Anagrama, Barcelona[11]
- 2004 - Entrevistas escogidas (2004). Selección, prólogo e notas de Jorge Coaguila; Fondo Editorial Cultura Peruana, Lima
- 2005 - Entre la soledad y el amor (2005). Libro dividido en 4 partes, precedidas dunhas Palabras preliminares, contén os seguintes 10 textos:
- I LA SOLEDAD: El otro y nostros, La señora X, Soledades contemporáneas e La vejez no se cura
- II LA DEPRESIÓN: Del humor, del dolor y de la risa (crónica de una depresión)
- III LA FELICIDAD: La felicidad nuestra de cada día
- IV EL AMOR: El amor absolutamente melancólico, Cuatro estaciones del amor (y su melancolía), El amor juvenil e Los amores tardíos
Remove ads
- Mención no Premio Casa das Américas 1968, por Huerto cerrado
- Premio Nacional de Literatura 1972, por Un mundo para Julius
- Orden El Sol del Perú, rexeitada por Bryce Echenique ao goberno de Fujimori alegando as súas conviccións democráticas
- Premio Nacional de Narrativa de España 1998, por Reo de nocturnidad
- Premio Planeta en 2002 por El huerto de mi amada
- Premio Grinzane Cavour 2002, (Italia) por La amigdalitis de Tarzán
- Recoñecemento do Banco Financeiro en 2004 polas exposicións e La escritura de mis libros y humor e Personajes en mi obra narrativa[12]
- Premio FIL de Literatura en Linguas Romances 2012
Remove ads
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
Remove ads