Ferrocarrils de la Generalitat de Catalunya

Ferrocarrils de la Generalitat de Catalunya, máis coñecida polas súas siglas FGC, é unha compañía de ferrocarril propiedade da Generalitat de Cataluña, que opera varias liñas inconexas en Cataluña. En total a compañía opera 140 km de vía estreita (1.000 mm), 42 km de vía estándar (1.435 mm) e 89 km de vía ancha (ou ancho de vía ibérico, 1.668 mm), tren de cremalleira e funicular.

Logotipo de FGC

Función metropolitana

As liñas de trens de servizo suburbano dos FGC, funcionan como metro completando os servizos do Metro de Barcelona, atravesando Barcelona e toda a súa área metropolitana, funcionando como un metro express, integradas tarifariamente e conseguindo altas frecuencias nos tramos comúns de diversas liñas na hora punta.

Historia

Os diversos gobernos españois dos séculos XIX e XX forzaron a partir do ano 1845, a adopción dun ancho de vía diferente ao europeo, coa oposición dos industriais cataláns interesados na exportación dos seus produtos téxtiles, e unhas mínimas subvencións, en comparación ás políticas ferroviarias en Europa ás liñas que o adoptasen. O feito que o premio ás liñas que adoptaron ese particular ancho, foi a súa expropiación logo de ser nacionalizadas por Franco e é o que levou a que nunca máis recibiran investimentos neste sector, o que explica que o transporte de mercancías en España sexa unicamente pola estrada, en comparación co resto de Europa.

A Guerra Civil que arruinou totalmente as compañías ferroviarias e esnaquizou gran parte das súas infraestruturas, acabou de paralizar calquera investimento, e despois da guerra, o ditador nacionalizará os ferrocarrís, abandonará e pechará os tramos secundarios.

O tren de Sarrià, foi no ano 1863 o primeiro ferrocarril que usou en Cataluña e en todo o Estado español a enerxía eléctrica e o primeiro ferrocarril urbano do Estado español e o segundo do mundo, despois do metro de Londres, que non foi subvencionado por non ser de ancho español, salvouse da expropiación por este motivo. En cambio a primeira liña de tren peninsular entre Mataró e Barcelona, construída no ano 1848, que tampouco foi subvencionada, por ser anterior á Lei de subvencións do ano 1907, si que foi expropiada, pasando a formar parte de RENFE.

Cronoloxía

• 1845: O goberno español, a proposta dos enxeñeiros, Juan Subercase e Calixto Santa Cruz, forzan a adopción dun ancho de vía diferente ao europeo, baseado nunha medida de seis pés casteláns (equivalentes a 1.689 m, coa oposición dos industriais cataláns).
• 1855: Derrubadas as murallas da cidade, o empresario Lluís Simon forma a empresa Compañía do Ferrocarril de Barcelona a Sarrià.
• 1863: Inauguración do tren de Sarrià, primeiro ferrocarril en Cataluña e en toda España que usou a enerxía eléctrica e primeiro ferrocarril urbano do Estado español e segundo do mundo despois do metro de Londres aberto seis meses antes.
• 1906: Electrifícase o tren de Sarrià.
• 1917: Ferrocarriles de Cataluña, S.A. inauguran o tramo dende Sarrià ata Les Planes e Sant Cugat del Vallès.
• 1917: Constitución da Compañía General de Ferrocarriles Catalanes, coa participación da sociedade belga Solvay, que explotaba os sales potásicos de Súria e Cardona.
• 1919: Ferrocarriles de Cataluña, S.A. inauguran o tramo dende Sant Cugat del Vallès ata Terrassa.
• 1924: A Compañía General de los Ferrocarriles Catalanes inauguran o tramo dende Martorell ata Manresa.
• 1941: O 24 de xaneiro, o goberno do ditador Franco aprobou a Lei de Bases de Ordenación Ferroviaria e dos Transportes pola Estrada que establecía a nacionalización e agrupación nunha sola empresa de toda as compañías de ancho 1.668 metros do Estado español que pasaban a formar parte de Renfe. É a maior operación nacionalizadora de Europa ata aquel momento. O tren de Sarrià salvouse da expropiación por non ser de ancho español.
• 1979: Créase FGC coincidino coa restauración da democracia, co obxectivo de rehabilitar e modernizar os servizos da liña Barcelona-Vallès e Llobregat-Anoia.
• 2005: O 1 de xaneiro faise efectivo o traspaso da liña Lleida-La Pobla de Segur aos FGC. O 18 de xullo do mesmo ano a empresa iniciou unha renovación da vía e das instalacións no tramos Balaguer-La Pobla, obras que durarían un ano.

Liñas

Metro de Barcelona

Liña 6

A estación terminal de Sarrià

A L6 é a nova denominación que recibe a liña dos FGC desde Plaça de Catalunya ata Sarrià. Grazas ao aumento de frecuencias e á integración tarifaria con TMB, pasouse a considerala unha liña de metro máis.

A L6 comparte vías coa L7 ata chegar a Gràcia e coas liñas suburbanas de FGC ata Sarrià, moitos dos trens destas liñas suburbanas son semidirectos ao longo do percorrido da L6.

Liña 7

A estación de Avinguda de Tibidabo é a única estación dos FGC en Barcelona cunha sola vía

A L7 (ou Liña de Balmes) é o nome que recibiu o servizo de metro que realizan os trens da liña do Vallès de FGC que toman o ramal da Avinguda de Tibidabo, ao pé desta montaña. É unha liña situada integramente na cidade de Barcelona e comparte o tramo Plaça Catalunya-Gràcia coa L6 e o resto de liñas suburbanas dos FGC.

Liña 8

Estación de Molí Nou

A L8 é o nome que recibe o servizo de metro que realizan os trens do Metro do Baix Llobregat entre as estacións de Plaça Espanya, en Barcelona e Molí Nou-Ciutat Cooperativa, en Sant Boi de Llobregat. Ademais esta liña travesa tamén os concellos de L'Hospitalet de Llobregat e Cornellà de Llobregat.

Liña 12

A estación terminal de Reina Elisenda

A L12 é a nova denominación que recibe a sección da liña 6 FGC desde Sarrià ata Reina Elisenda como tren lanzadeira

Liña Barcelona-Vallès

A liña Barcelona-Vallès é unha liña de ancho de vía internacional formada por un tronco e catro ramais. A estación terminal sur atópase en Barcelona, na estación de Plaça de Catalunya, e o resto de estacións terminais atópanse dúas en Barcelona e dúas nas capitais da comarca do Vallès Occidental, Sabadell e Terrassa.

A liña está composta polos seguintes servizos, englobados en dous nomes comerciais:

Servizo	Nome comercial	Liña	Percorrido
Metro	Línia de Balmes		Barcelona-Pl.Catalunya - Avinguda del Tibidabo
	Metro del Vallès		Barcelona-Pl.Catalunya - Sarrià
			Sarrià - Reina Elisenda
Suburbanas			Barcelona-Pl. Catalunya - Terrassa Nacions Unides
			Barcelona-Pl. Catalunya - Sabadell Parc del Nord
			Barcelona-Pl. Catalunya - Sant Cugat
			Barcelona-Pl. Catalunya - Universitat Autònoma
			Barcelona-Pl. Catalunya - Rubí

Liña Llobregat-Anoia

A liña Llobregat-Anoia é unha liña de ancho de vía métrica (1.000 mm) formada por un tronco e dous ramais. A estación terminal en Barcelona atópase na estación de Plaça d'Espanya, e o resto de estacións terminais da liña atópanse nas comarcas do Baix Llobregat, Bages e Anoia. Ademais dos trens de pasaxeiros, a liña tamén está composta por unha serie de ramais para mercancías que conectan Seat, en Martorell, co Porto de Barcelona.

A liña está composta polos seguintes servizos que se engloban en tres nomes comerciais:

Servizo	Nome comercial	Liña	Percorrido
Metro	Metro del Baix Llobregat		Barcelona-Pl. Espanya - Molí Nou-Ciutat Cooperativa
Suburbanas			Barcelona-Pl. Espanya - Can Ros
			Barcelona-Pl. Espanya - Olesa de Montserrat
			Barcelona-Pl. Espanya - Martorell Enllaç
			Barcelona-Pl. Espanya - Quatre Camins
Proximidades	Metro Comarcal del Bages		Barcelona-Pl. Espanya - Martorell Enllaç - Manresa Baixador
			Barcelona-Pl. Espanya - Martorell Central - Manresa Baixador
	Metro Comarcal de l'Anoia		Barcelona-Pl. Espanya - Martorell Enllaç - Igualada
			Barcelona-Pl. Espanya - Martorell Central - Igualada

Liña Lleida-La Pobla de Segur

Artigo principal: Liña Lleida-La Pobla de Segur.

Tren estacionado na estación de La Pobla

O 1 de xaneiro de 2005 transferiuse a liña de Lleida a La Pobla de Segur desde RENFE. É a liña en peor estado de Cataluña e ata hai pouco estábase remodelando en dúas fases, de Lleida a Balaguer e de Balaguer a La Pobla de Segur. Prevese aumentar a frecuencia de paso, crear un sistema de proximidades entre Lleida e Balaguer, renovar o material en circulación. Así mesmo contémplase a posibilidade de estender a liña ata Francia.

A data 4 de xuño de 2006, FGC, co trazado xa renovado, ofrece cinco circulacións diarias entre Lleida e Balaguer e tres trens por sentido entre Lleida e La Pobla de Segur. Estes servizos están realizados con trens diésel de Renfe Operadora alugados a FGC á espera de que esta compre novas unidades. FGC posúe agora para esa liña unidades 592.200 e os pequenos automotores diésel 596 como novas incorporacións prestadas pola compañía nacional.

Cremalleira de Montserrat

Cremallera na estación de Montserrat

FGC opera dúas liñas de montaña, ambas construídas no sistema chamado tren cremalleira:

• O Cremalleira de Montserrat conecta a estación de Monistrol de Montserrat (na liña R5) co mosteiro situado no alto da montaña de Montserrat. A liña reabriuse en 2003, aínda que orixinalmente foi inaugurada en 1892 e pechada en 1957.
• O Cremalleira de Núria circula polo Val de Núria nos Pireneos, no norte de Cataluña. Foi construído en 1931 e desde entón renováronse as instalacións e o material rodante. Está xestionado por FGC xunto á estación de esquí de La Molina.

Funiculares

FGC tamén opera liñas de funicular, dúas delas situadas en Montserrat e que enlazan zonas de devandita montaña coa estación do tren cremalleira:

• O Funicular de Sant Joan foi construído en 1918 e conecta o mosteiro coa ermida de Sant Joan situada a máis de 1000 m de altitude. Circula por 503 m de vía cunha pendente de ata o 65%. En 1926 foi remodelado e ampliado debido á súa popularidade, e en 1997 dotouse de novos vehículos que permiten vistas panorámicas.
• O Funicular da Santa Cova construír en 1929 e percorre 262 m cun desnivel de 118 m. Enlaza a zona do mosteiro cunha zona próxima á Santa Cova. Foi renovado en 1963 e 1991.
• O Funicular de Gelida inaugurado en 1924, conecta a estación de tren do concello de Gelida co centro urbano, salvando un desnivel de 110 metros.
• O Funicular de Vallvidrera inaugurado en 1906, conecta a liña do Vallès con Vallvidrera.

Ferrocarril turístico do Alt Llobregat

O Ferrocarril turístic de l'Alt Llobregat, ou tren del Ciment, é unha liña turística en ancho de vía de 600 mm entre Guardiola de Berguedà i Castellar de n'Hug, na parte alta do río Llobregat.

Véxase tamén

Outros artigos

• Renfe Operadora
• Rodalies de Catalunya
• Metro de Barcelona

Ligazóns externas

• Sitio oficial de FGC (en catalán)