Estado do Iucatán
estado de México From Wikipedia, the free encyclopedia
O Iucatán[1] (en castelán: Yucatán; oficialmente Estado Libre y Soberano de Yucatán; en maia iucateco: Xóot' Noj Lu'umil Yúukatan) é un dos 31 estados de México, que xunto con Cidade de México, conforman as 32 entidades federais de México. A súa capital é Mérida e ten 106 concellos. Atópase no norte da península do Iucatán, facendo límite cos estados mexicanos de Campeche ao suroeste; e Quintana Roo ao sueste, o cal foi, até inicios do século XX, parte do estado do Iucatán. Ao norte ten o golfo de México.
Para outras páxinas con títulos homónimos véxase: Iucatán.
Yucatán (es)  | |||||
| |||||
| Localización | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
| |||||
| Estado | México | ||||
| Capital | Mérida | ||||
| Contén a división administrativa | |||||
| Poboación | |||||
| Poboación | 2.320.898 (2020) (58,59 hab./km²) | ||||
| Lingua usada | língua de sinais mexicana (pt)  Lingua maia iucateca línguas gestuais maias (pt) | ||||
| Xeografía | |||||
| Superficie | 39.612 km² | ||||
| Altitude | 30 m | ||||
| Comparte fronteira con | |||||
| Creación | 1823 | ||||
| Organización política | |||||
| • Gobernador | Mauricio Vila Dosal | ||||
| Órgano lexislativo | Congreso do Iucatán Circunscrición: 15, (Escano: 25) | ||||
| Identificador descritivo | |||||
| Código postal | 97 | ||||
| Fuso horario | |||||
| ISO 3166-2 | MX-YUC | ||||
| Páxina web | yucatan.gob.mx | ||||
.svg?lang=gl)
Antes da chegada dos conquistadores españois á península do Iucatán, o nome da rexión era Mayab.[2] Na lingua maia, "ma' ya'ab" tradúcese como "uns poucos". Foi unha rexión moi importante da civilización maia, onde chegou ó seu máximo esplendor, e onde se fundaron as cidades de Chichén Itzá, Izamal, Motul, Mayapan, Ek' Balam e Ichcaanzihóo (tamén chamada T'ho), no presente Mérida.[3]
Logo da conquista do Iucatán, a península foi unha única entidade política e administrativa, a Capitanía Xeneral do Iucatán. Despois da inpendencia e a ruptura do Imperio Mexicano en 1823, proclamouse a primeira República do Iucatán, que despois se anexionou voluntariamente á República Federal dos Estados Unidos Mexicanos o 21 de decembro de 1823.[4] O 16 de marzo de 1841, como resultado dun conflito político e cultural co pacto federal, o Iucatán declarou a súa independencia de México, formando a segunda República do Iucatán. Posteriormente, o 14 de xullo de 1848, o Iucatán foi forzado a unirse de novo a México. En 1858, a mediados da guerra de castas, o estado do Iucatán foi dividido por primeira vez, estabelecéndose Campeche como un estado separado (oficialmente en 1863). Durante o Porfiriato, en 1902, o estado do Iucatán foi dividido de novo para formar o territorio federal que se convertería no estado actual de Quintana Roo.[5]
No 2010, o Iucatán foi considerado o estado máis seguro de México[6][7] e Mérida foi recoñecida como Cidade da Paz en 2011.[8][9]
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
