Elena Garro

escritora mexicana From Wikipedia, the free encyclopedia

Elena Garro
Remove ads

Elena Garro, nada en Puebla de Zaragoza o 11 de decembro de 1916[1] e finada en Cuernavaca Morelos o 22 de agosto de 1998, foi unha guionista, xornalista, dramaturga, contista e novelista mexicana, comunmente relacionada co "realismo máxico" ou renovadora da literatura fantástica, aínda que ela rexeitou esta identificación, por considerala unha etiqueta mercantilista. Algúns críticos consideran que a obra contista e novelística de Juan Rulfo e o tres primeiros libros de Elena Garro, Un hogar sólido (teatro,1958), Los recuerdos del porvenir (novela,1963) e La semana de colores (cuento, 1964), inician este movemento literario.[2]

Datos rápidos Biografía, Nacemento ...
Remove ads

A pesar de ser case descoñecida fóra do seu país, Elena Garro é unha das figuras mais interesantes da actual dramaturxia mexicana. Participa plenamente do concepto do teatro como comunicación poética, ilóxica, e máis aló das diferenzas de técnicas e contidos, tamén sería posible colocala dentro do movemento chamado "teatro do absurdo". Non obstante a vigorosa variedade temática e técnica do seu labor, considérase que o teatro de Elena Garro mostra unha marcada preferencia polo tema das relacións entre diversos aspectos da realidade e aínda entre diversas realidades. Os seus personaxes oscilan entre realidade e ilusión; e este vaivén alucinado reflíctese no centelleante espello de ilusións polo que pasan. A base, frecuentemente, de elementos folclóricos, constrúe un mundo no cal desaparecen as fronteiras coa realidade tal e como a percibimos diariamente; dános así outro mundo, quizais ilusorio, pero seica tamén máis real no que toca á verdade anímica do individuo.[3]

Remove ads

Biografía

Elena Garro nada en Poboa dos Anxos o 11 de decembro de 1916, era filla de pai español, de nome José Antonio Garro Melendreras, e de nai mexicana, orixinaria de Chihuahua, chamada Esperanza Navarro. Foi criada en Iguala, Guerreiro, sendo a terceira de cinco irmáns.

Educación

Na súa adolescencia, entre os 12 e 13 anos, regresou á Cidade de México para realizar os seus estudos primarios e secundarios. Posteriormente, estudou a preparatoria no Antigo Colexio de San Idelfonso da Universidade Nacional Autónoma de México. Máis adiante entrou á carreira Letras Españolas da mesma universidade pero a deixou inconclusa ao contraer matrimonio.

Incursionó nas disciplinas de danza, coreografía e teatro, participou no Teatro Universitario na obra Las Troyanas dirixida por Julio Bracho onde colaborou con Isabela Coroa, Deva Garro e Rodolfo Landa. Apareceu en obras de Rodolfo Usigli e na documental Humanidade de IMDb. Tempo despois realizou estudos de posgrao na Universidade de California en Berkeley e na Sorbona, Francia.[4]

Viaxe a España

Durante a Guerra Civil Española (1936-1939) e á idade de 21 anos, Elena viaxou a España xunto co seu entón parella Octavio Paz ao II Congreso Internacional de Escritores Antifascistas para la Defensa de la Cultural en Valencia, España. O resultado desta viaxe foi o relato da súa experiencia en Memorias de España 1937 publicado en 1992, onde describe de forma crítica e sensible as personalidades e actitudes dos intelectuais asistentes.[4]

Desenvolvemento da súa obra

A literatura de Garro "esixe o pensamento flexible do lector pola presenza de temas feministas, así como a un lector capaz de entender a desacralización da violencia revolucionaria".[5]

Dentro da súa carreira literaria as súas obras pódense bifurcar de forma cronolóxica: a primeira, corresponde cun volume de obras de teatro dun só acto, catalogadas de excelentes pola crítica, que son estudadas e postas na escena continuamente; a súa gran novela Los Recuerdos del Porvenir (1963) e logo, un libro de contos La Semana de Colores (1964). Tres anos máis tarde, Felipe Ángeles, unha peza teatral.[6]

A súa obra foi interrompida por un silencio de máis de dez anos por mor do seu autoexilio en Europa, derivado das supostas acusacións, por parte da escritora, a intelectuais como instigadores durante o Movemento Estudantil de 1968.[4] Por mor disto, as supostas publicacións na prensa provocáronlle un rexeitamento da comunidade intelectual mexicana dese tempo, o que a levou ao autoexilio en Estados Unidos e logo en Francia durante vinte anos. Con todo, a súa postura durante este período non foi definida e está permeada de varios matices.

Desenvolveu a segunda etapa do seu labor literario logo do seu regreso á Cidade de México, de 1973 a 1992, cando escribiu:

Novela

  • Los recuerdos del porvenir, México, Joaquín Mortiz, 1963.
  • Andamos huyendo Lola, México, Joaquín Mortiz, 1980.
  • Testimonios sobre Mariana, México, Grijalbo, 1981. ISBN 968-419-182-0
  • Reencuentro de personajes, México, Grijalbo, 1982, ISBN 968-419-220-7
  • La casa junto al río. México, Grijalbo, 1983, ISBN 968-419-217-7
  • Y Matarazo no llamó..., México, Grijalbo, 1991. ISBN 970-05-0040-3
  • Inés. México, Grijalbo, 1995, ISBN 970-05-0616-9
  • Busca mi esquela & Primer amor. 2. ed. Monterrey, Ediciones Castillo, 1998. (Colección Más allá; 14) ISBN 968-7415-36-3
  • Un traje rojo para un duelo. Monterrey, Ediciones Castillo, 1996, ISBN 968-7415-51-7
  • Un corazón en un bote de basura, México, Joaquín Mortiz, 1996, ISBN 968-27-0672-6
  • Mi hermanita Magdalena, Monterrey, Ediciones Castillo, 1998. ISBN 970-20-0062-9

Temas da súa obra

Elena escribiu dentro dos seus relatos temas que trastornaban á sociedade mexicana da époc, como a marxinación da muller, a liberdade feminina e a liberdade política en Felipe Ángeles. A súa figura literaria considerouse como un símbolo libertario.

Durante a súa carreira literaria catalogóuselle como precursora do Realismo Máxico termo que desprezou porque consideraba que «era unha etiqueta mercantilista, que lle molestaba porque dicía que o realismo máxico era a esencia da cosmovisión indíxena, por tanto nada novo baixo o sol», explicaba a súa biógrafa Patricia Rosas Lopátegui.[2]

Outras consideracións

A sombra de Octavio Paz era moi alargada e Elena non tivo durante a súa vida o recoñecemento merecido. Algúns críticos considérana a segunda escritora mexicana máis importante, tras Sor Juana Inés da Cruz.

Jorge Luís Borges, Silvina Ocampo e Adolfo Bioy Casares, publicaron en 1967, na súa segunda edición da Antología de la literatura fantástica, unha breve obra de teatro da escritora: Un hogar sólido.

Con todo, numerosos autores sinalan a súa novela Los recuerdos del porvenir (1963) escrita catro anos antes que Cien años de soledad como o inicio deste movemento literario.

O crítico mexicano Sergio Callao sinalou as similitudes entre as protagonistas da súa novela Los recuerdos del porvenir, e a de Pedro Páramo de Juan Rulfo. En ambas hai unha denuncia do caciquismo e das contas pendentes da revolución no medio rural. Estivo casada con Octavio Paz pero divorciouse del en 1959.

Remove ads

Premios

  • Premio Xavier Villaurrutia (1963), por Los recuerdos del porvenir.[7]
  • Premio Grijalbo (1981), por Testimonios sobre Mariana.
  • Premio Belas Artes de Narrativa Colima para Obra Publicada 1996
  • Premio Sor Juana Inés da Cruz (1996).

Publicacións

Teatro

  • "Un hogar sólido", Mañana. La revista de México, 3 de agosto de 1957, pp. 36–41. Ese mesmo ano tamén se publicou en Sur, 251, marzo-abril de 1958, pp. 30–39.
  • "El rey mago", Revista de la Universidad de México, 7, marzo de 1958, pp. 1–2 e 8-9.
  • "La mudanza", La palabra y el hombre, 10, abril-xuño de 1959, pp. 263–274.
  • "La señora en su balcón", La palabra y el hombre, 11, xullo-setembro de 1959, pp. 435–444; Tercera antología de obras en un acto (Wilberto Cantón, Elena Garro, Carlos Solórzano y Rodolfo Usigli), México, Colección teatro mexicano, 1960, pp. 25–40 e en Plaza y Valdés-CONACULTA, Colección teatro breve, México, 1994, 55 pp. ISBN 968-856-379-X. Esta obra foi utilizada por Luis Sandi para unha ópera.
  • "El árbol", Revista mexicana de literatura, 3-4, marzo-abril de 1963, pp. 10–31 e El árbol, México, Colección Teatro de bolsillo, vol. XVIII, 1967.
  • "La dama boba", Revista de la Escuela de Arte Teatral, 6, 1963, pp. 77–126.
  • "Los perros", Revista de la Universidad de México, marzo de 1965, pp. 20–23.
  • "Felipe Ángeles", Revista Coatl, 8, outono de 1967. A obra de teatro ocupa a totalidade deste número da revista.
  • "Benito Fernández", Casa del tiempo, 6, febreiro de 1981, pp. 5–19.
  • "El rastro", Tramoya, 21-22, setembro-decembro de 1981, pp. 55–67.
  • "Parada San Ángel", Tramoya, 84, xullo-setembro de 2005, pp. 5–41

Conto

  • "El árbol o fragmento de un diario", México en la cultura (Suplemento de Novedades), 22 de xuño de 1958, pp. 2 e 4.
  • "Perfecto Luna", Revista de la Universidad de México, agosto de 1958, pp. 7–9.
  • "El día que fuimos perros", Revista de la Universidad de México XVII, decembro de 1962, pp. 22–23.
  • "Nuestras vidas son los ríos", La palabra y el hombre Núm. 25, xaneiro-marzo de 1963, pp. 123–130.
  • "La culpa es de los tlaxcaltecas", Revista mexicana de literatura Núm. 3-4, marzo-abril de 1964, pp. 12–28.
  • "La culpa es de los tlaxcaltecas", La palabra y el hombre Núm. 30, abril-xuño de 1964, pp. 269–283.
  • "El duende", Revista de la Universidad de México, Núm. 8, abril de 1964, pp. 21–23.
  • "El zapaterito de Guanajuato", Cuadernos de Bellas Artes Núm. 5, maio de 1964, pp. 11–20.
  • "¿Qué hora es?", Diálogos 1, novembro-decembro de 1964, pp. 18–23.
  • "Era Mercurio", Coatl 4, inverno 1965-1966, s.p.
  • "El zapaterito de Guanajuato", Sur 312, maio-xuño de 1968, pp. 37–46.

Testemuño

Memorias de España 1937. México, Siglo XXI, 1992. ISBN 968-23-1827-0

Reportaxe

Remove ads

Notas

Loading content...

Véxase tamén

Loading content...
Loading related searches...

Wikiwand - on

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Remove ads